Παρόλο που στην διάρκεια της ιστορίας οι γυναίκες φιλόσοφοι αποκρύφτηκαν πίσω από έργα ανδρών ή υποτιμήθηκαν, η έρευνα των τελευταίων αρκετών δεκαετιών έχει φέρει στο φως την συνεισφορά τους.  Μία από αυτές υπήρξε η πολυπράγμων Olympe de Gouges, ή  Marie Gouze η οποία, εκτός των άλλων, προσπάθησε να κοινωνήσει σε όλες και όλους μας τις φιλοσοφικές ιδέες της μέσα από τα θεατρικά της έργα.

Ads

Η Olympe de Gouges, πέρα από φιλόσοφος, ήταν θεατρική συγγραφέας και πολιτική ακτιβίστρια κατά τη διάρκεια της Γαλλικής Επανάστασης. Γεννήθηκε ως Marie Gouze στο Monauban και ήταν κόρη της Anne-Olympe Mouisset και του Pierre Gouze, ενός χασάπη, αλλά ο βιολογικός της πατέρας λέγεται ότι μπορεί να ήταν ο Jean-Jacques Le Franc. Στα 16 της παντρεύτηκε παρά τη θέλησή της, τον Louis-Yves Aubry, ο οποίος πέθανε όταν η de Gouges ήταν μόλις 18 ετών.

Απορρίπτοντας τον θεσμό του γάμου, έδωσε στον εαυτό της το όνομα Olympe de Gouge και μετακόμισε στο Παρίσι με τον μικρό γιο της, Pierre. Τα επόμενα χρόνια τα πέρασε προσπαθώντας να εμπλουτίσει την πνευματική της εκπαίδευση, με την υποστήριξη του Jacques Biétrix de Roziéres, ενός πλούσιου έμπορου. Σύντομα, η de Gouges καθιερώθηκε ως ένα ‘σημαντικό μυαλό’ της Παρισινής Κοινωνίας. και άρχισε να γράφει ποίηση, νουβέλες, φυλλάδια και θεατρικά έργα.

Παθιασμένη υπέρμαχος των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, η de Gouges καλωσόρισε το ξέσπασμα των επαναστάσεων του 19ου αιώνα, με την Γαλλική ως κορωνίδα, αλλά με αλληλέγγυες αναφορές και στην ελληνική. Σύντομα όμως απογοητεύτηκε όταν τα ίσα δικαιώματα δεν επεκτάθηκαν στις γυναίκες. Το μακράν πιο γνωστό φεμινιστικό της έργο, «Η Διακήρυξη των Δικαιωμάτων της Γυναίκας» (1791) γράφτηκε ως απάντηση στη «Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και του Πολίτη» (1789), το προοίμιο του Γαλλικού Συντάγματος.

Ads

Καθώς προχωρούσε η Επανάσταση, γινόταν όλο και πιο ριζοσπαστική στα γραπτά της με αποτέλεσμα την σύλληψη της για τις πολιτικές της απόψεις το 1793. Η De Gouges αποκεφαλίστηκε, μάρτυρας της Κίνησης των Πολιτικών και Φιλοσοφικών Ιδεών, στη λαιμητόμο στις 3 Νοεμβρίου 1793.

Αυτήν την σημαντική μα ξεχασμένη σε σχέση με όσο θα έπρεπε να τιμάται γυναίκα έρχεται να θυμίσει μια καινούργια προσπάθεια ένταξής της στα ελληνικά Γράμματα.

Το βιβλίο «Ο Φιλόσοφος Παίρνει το Μάθημά του, ή Ο κατά Φαντασίαν Κερατάς» σε μετάφραση Νεκτάριου Γεώργιου Κωνσταντινίδη και προλογισμό της καθηγήτριας του ΕΚΠΑ Λουκίας Ευθυμίου, που κυκλοφορεί από τον Εύμαρο, φωτίζει την θεατρική γραφή αυτής της σημαντικής πρώιμης (;) φεμινίστριας αλλά και μία ολόκληρη εποχή συλλογικών αγώνων και οραμάτων, γυναικών και ανδρών, αφού η ανάλυση της Kristen Ross  για την αντίληψη της «Κοινωνικής Πολυτέλειας» στα πλαίσια της Παρισινής Κομμούνας (Εκδόσεις των Ξένων) έχει αναδείξει με εμβληματικό τρόπο πόσο ο φεμινισμός θεωρήθηκε από τους επαναστ’ατες κλειδί της ανθρώπινης απελευθέρωσης.

Ένα θεατρικό έργο που, με την σημαντική πρωτοβουλία και την ωραία μετάφραση του Κωνσταντινίδη, έρχεται να μας συναντήσει μέσα από την γραφή του  πυκνού 19ου αιώνα, ίσως του πιο πυκνού στην έως τώρα νεότερη ιστορία της ανθρωπότητας, που μέσα από την χιουμοριστική και τραγική αμφισβήτηση των (ποτέ «ουδέτερων», κι ας υποκρίνονται τα «τέτοια») «θέσφατων», προσδοκούσε στην δημιουργία ενός άλλου κοινωνικού υποκειμένου. Όμοια με μας σήμερα… Στα ‘απόνερα’ της 8 Μαρτίου, αλλά και τιμώντας τους αγώνες του τότε και του σήμερα, αξίζει της προσοχής μας…

«Ανεξάρτητα από το ποια εμπόδια στήνονται στον δρόμο σου, είναι ευθύνη σου να απελευθερώσεις τον εαυτό σου. Και αυτό είναι το μόνο που αξίζει να προσδοκάς.»