Το πρωτότυπο καταστατικό ίδρυσης, ιστορικά έγγραφα της πολιτικής περιόδου 1951 – 1967, και προσωπικά αντικείμενα περιέρχονται στα αδημοσίευτα ντοκουμέντα του ιδρυτή και προέδρου της Ενιαίας Δημοκρατικής Αριστεράς (ΕΔΑ) Ιωάννη Πασαλίδη. Τα ντοκουμέντα περιέχονται στη συλλογή του εγγονού του, Ιωάννη Νισύριου, δικηγόρου Θεσσαλονίκης.
 

Ads

Ο Ιωάννης Πασαλίδης γεννιέται στη Σάντα του Πόντου από αγρότες γονείς. Αργότερα σπουδάζει στα  πανεπιστήμια της Οδησσού και του Βερολίνου. Συντάσσεται με τους μενσεβίκους κατά την περίοδο των επαναστατικών αλλαγών στη Ρωσία και ύστερα από την  Οκτωβριανή Επανάσταση εκλέγεται ως βουλευτής στη βουλή της Γεωργίας.  
 
Το 1921 εισβάλουν στη χώρα σοβιετικά στρατεύματα. Ο Πασαλίδης καταφεύγει στο Βερολίνο. Το 1923, λίγο μετά τη μικρασιατική καταστροφή, βρίσκεται στη Θεσσαλονίκη. Αναδεικνύεται ως  βουλευτής της “αβασίλευτης” βουλής στην εθνοσυνέλευση του 1923 και εκφράζει την  αντίθεσή του στην εκτέλεση των έξι. Από το 1923 έως το 1930 υπηρετεί στο ρωσικό μαιευτήριο Θεσσαλονίκης ως διευθυντής.
 
Την περίοδο της κατοχής συλλαμβάνεται από τους Γερμανούς και οδηγείται στις φυλακές του Επταπυργίου. Στη διάρκεια της απελευθέρωσης ιδρύει το Σοσιαλιστικό Κόμμα Ελλάδος και εντάσσεται στο ΕΑΜ.  Ωστόσο είναι αντίθετος στην πολιτική του ένοπλου αγώνα που χαρακτηρίζει το ΚΚΕ.
 
Το 1951 προχωρά στην ίδρυση της ΕΔΑ και δίνει το όνομα “Αυγή” στην εφημερίδα του κόμματος.
 
Το πρωτότυπο καταστατικό της ίδρυσης της ΕΔΑ το φυλάει στο προσωπικό του αρχείο. Το καταστατικό τίθεται προς από την Δ.Ε. της ΕΔΑ το 1952, δηλαδή ένα χρόνο αργότερα, πιθανότατα εξαιτίας των λόγω των πολιτικών συνθηκών και των εκτοπίσεων αρκετών από τα ηγετικά της στελέχη σε ξερονήσια.
 
Το πρώτο άρθρο του καταστατικού έχει ως εξής: “Συνεστήθη τον Ιούνιο του 1951, με έδρα την πρωτεύουσα του κράτους, πολιτικός συνασπισμός, με τον τίτλο ‘Ενιαία Δημοκρατική Αριστερά’ και με το έμβλημα: Ειρήνη- Δημοκρατία- Αμνηστία”.
 
Στο δεύτερο άρθρο του καταστατικού αναφέρονται ο στόχος της ΕΔΑ και τα μέσα για την επίτευξη αυτού: “Η αποκατάσταση των δημοκρατικών θεσμών και η οικονομική και κοινωνική ανάπλαση της χώρας και αυτός ο σκοπός θα επιτευχθεί με τη συνένωση όλων των δημοκρατικών δυνάμεων της χώρας”.
 
Δύο μήνες μετά τη σύνταξή του το καταστατικό κατατίθεται στον Άρειο Πάγο. Κάθε σελίδα του αλλά και το οπισθόφυλλό του, φέρουν τις υπογραφές των επικεφαλής και στελεχών των κομμάτων που συμμετείχαν στον πολιτικό συνδυασμό. Μεταξύ τους οι βρίσκονται οι Πασαλίδης, Σαράφης, Πρωϊμάκης, Μ. Κύρκος, κ.ά.
 
  
Η ΕΔΑ υπήρξε το πλαίσιο για την ενιαία, νόμιμη, πολιτική έκφραση διαφόρων τάσεων της αριστεράς από τη λεγόμενη δημοκρατική, μεταρρυθμιστική αριστερά, έως και τη ριζοσπαστική, επαναστατική αριστερά, που εκπροσωπούσε το παράνομο ΚΚΕ.
 
Με την έλευση της δικτατορίας, ο Ιωάννης Πασαλίδης τίθεται σε κατ’ οίκον περιορισμό στο σπίτι του επί της οδού Τσιμισκή. Αφήνει την τελευταία του πνοή στις 14 Μαρτίου 1968.