Ένα ηφαίστειο φυλετικού και ταξικού μίσους έτοιμο να εκραγεί. Αυτό ήταν η Αμερική τη δεκαετία του ’60. Κι απ’ την άλλη, ο κόσμος παγιδευμένος στην άγονη αντιπαράθεση του Ψυχρού Πολέμου, μια κόντρα που έκανε εύθραυστη την παγκόσμια ειρήνη, ούτε είκοσι χρόνια μετά την τρομακτική σφαγή του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.

Η μορφή του Κένεντι που ξεπρόβαλε μέσα σ’ εκείνο το κοσμικό χάος έδωσε ελπίδα και δημιούργησε προσδοκίες όχι μόνο στην Αμερική αλλά και σ’ όλο τον κόσμο για ειρήνη και συνύπαρξη. Προσδοκίες που πέθαναν την ίδια ακριβώς στιγμή που οι σφαίρες του δολοφόνου τρυπούσαν το κρανίο του στην πίσω θέση της ανοιχτής λιμουζίνας εκείνο το ηλιόλουστο μεσημέρι της 22ας Νοεμβρίου 1963 στο Ντάλας του Τέξας. Έτοτε η μορφή του Κένεντι, του προέδρου Κένεντι, του JFK χάριν της λατρείας των Αμερικανών στις συντμήσεις και τις συντομογραφίες- κυριαρχεί σε διαφορετικές εκδοχές του μύθου της σύντομης “αμερικανικής άνοιξης” του ’60 και του αιματοβαμμένου τέλους της.

Θέση σε μια απ’ αυτές τις εκδοχές θέλει προφανώς να καταλάβει ακόμα μια ιστορική έρευνα για τον Κένεντι, που φέρει την υπογραφή του Καναδοαμερικανού ιστορικού του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης, Τίμοθι Ναφτάλι. Μελετώντας έναν “θησαυρό” πρόσφατα αποχαρακτηρισμένων εγγράφων και ηχογραφήσεων, ο ιστορικός σκιαγραφεί ένα άλλο πορτρέτο του Κένεντι, αρκετά διαφορετικό από αυτό που περιβάλλει με την αχλή του ο μύθος: μια μυστικοπαθή και αντιφατική περσόνα, ένας πονηρός και κρυψίνους ηγέτης, εν μέρει διστακτικός και άτολμος, που διατηρούσε κρυφά κανάλια επικοινωνίας με τους Σοβιετικούς, που είχε μόνιμα ανοιχτό στο συρτάρι του γραφείου του ένα μαγνητόφωνο για να καταγράφει τις συνομιλίες του με τους πάντες -την ύπαρξη του οποίου αγνοούσαν οι πάντες…- ένας πρόεδρος μ’ ένα “δίκτυο ερωμένων” το οποίο είχαν στήσει για λογαριασμό του στενοί συνεργάτες του, μπάζοντας και βγάζοντας γυναίκες στα δωμάτια του Λευκού Οίκου.

Οπαδός της προσέγγισης

Την ίδια ώρα, δεν ήταν το γεράκι που όλοι νόμιζαν. Ήταν σκεπτικιστής σε σχέση με τον Ψυχρό Πόλεμο, καταφεύγοντας ωστόσο σε τακτικές πολιτικού θεατρινισμού για να γίνει πειστικός όταν η περίσταση το απαιτούσε. Θεωρούσε ότι “η Αμερική δεν έχει το πολιτικό θάρρος για διπλωματική συνεννόηση με τις κομμουνιστικές χώρες”. Όταν ξέσπασε η κρίση των πυραύλων στην Κούβα τον Οκτώβριο του ’62, ο Κένεντι έστειλε τον αδελφό του Ρόμπερτ να πάει να συναντήσει τον Σοβιετικό κατάσκοπο Γκιόργκι Μπολσάκοβ, και όπως αποκαλύπτουν οι ηχογραφήσεις της περιόδου, το έκανε αγνοώντας τις αντίθετες γνώμες των μελών της κυβέρνησής του.

Ακόμα περισσότερο, σύμφωνα με τον Ναφτάλι, ο Κένεντι δεν ήθελε να διατάξει τη στρατιωτική επέμβαση στον Κόλπο των Χοίρων στην Κούβα -που κατέληξε στο γνωστό φιάσκο-, το έκανε όμως γιατί παγιδεύτηκε στις συμπληγάδες της πολιτικής πίεσης, νοιώθοντας την ανάγκη να αποδείξει στην αμερικανική κοινή γνώμη ότι ήταν εναντίον του Κάστρο, να δείξει ότι τα ‘βαζε με τον «τύπο» που απ’ τη μία φλέρταρε με τους Σοβιετικούς κι απ’ την άλλη δήμευε τις αμερικανικές επιχειρήσεις στο νησί. Ο ιστορικός στέκεται ιδιαίτερα στις προσπάθειες προσέγγισης του Κένεντι με τη Σοβιετική Ένωση, με πιο αντιπροσωπευτική την πρωτοβουλία του να καλέσει τη Μόσχα σε κοινή διαστημική αποστολή με τις ΗΠΑ για την εξερεύνηση της Σελήνης, καθώς, όπως είχε πει (στην ομιλία του στη 18η γενική συνέλευση του ΟΗΕ στις 20 Σεπτεμβρίου 1963) «στο Διάστημα δεν υπάρχουν σύνορα»…

Μονταζιέρα…

Ο ιστορικός, που παρουσίασε την περασμένη Τρίτη τα συμπεράσματα της έρευνάς του στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης, υποστηρίζει ότι η χήρα του JFK, η Τζάκι, και ο αδελφός του Ρόμπερτ «λογόκριναν και μόνταραν όπως ήθελαν την κληρονομιά του προέδρου, καλλιεργώντας τη μαγεία ενός χαρισματικού ηγέτη», συντελώντας μ’ αυτό τον τρόπο στη δημιουργία ενός μύθου που συνεχίζει να απασχολεί και να συναρπάζει τους Αμερικανούς όλου του πολιτικού φάσματος».

Τα ντοκουμέντα δείχνουν ότι η οικογένεια Κένεντι διέγραψε σκόπιμα τις «λιγότερο ‘εύγευστες’ εκδοχές των γεγονότων», συμπεριλαμβανομένου του ρόλου που έπαιξε ο πατριάρχης Τζόζεφ Κένεντι, ο οποίος χαρακτηρίζεται ως ένας «ακραίος συντηρητικός», γυναικάς και με περιουσία δημιουργημένη στη Γουόλ Στριτ, στην κυβέρνηση του JFK. Σύμφωνα με τον Ναφτάλι, τα αρχεία καταγραφής κλήσεων του Λευκού Οίκου δείχνουν ότι ο πρόεδρος Κένεντι τηλεφώνησε επανειλημμένα στον πατέρα του στο αποκορύφωμα της κρίσης των πυραύλων, κάτι που μαρτυρά και επιβεβαιώνει- σύμφωνα με τον ιστορικό- τη μαλθακότητά του ως ηγέτη. «Ήταν ένα πολύ φιλόδοξο και ταλαντούχο πλουσιόπαιδο. Είχε επίσης τα κότσια και ήταν ήρωας πολέμου, αλλά ήταν άβουλος» επισημαίνει ο Τίμοθι Ναφτάλι.

Πηγή: Αυγή