Σε ηλικία 95 ετών απεβίωσε την 1η Οκτωβρίου ο Phillips Talbot, αμερικανός διπλωμάτης και πρέσβης στην Ελλάδα την εποχή του πραξικοπήματος. Για τη δραματική εκείνη περίοδο ο Phillips Talbot είχε μιλήσει στο Ρεπορτάζ Χωρίς Σύνορα, παρουσιάζοντας την αμερικανική οπτική στα γεγονότα.

Υπήρξατε ο πρώτος αξιωματούχος της Πρεσβείας των ΗΠΑ που ενημερώθηκε για το Πραξικόπημα της 21ης Απριλίου. Σας επισκέφθηκε ο κ. Λιβανός, ανιψιός του κ. Κανελλόπουλου.

Με ενημέρωσαν ότι ήθελε να με δει ένας νεαρός. Ζήτησα να τον οδηγήσουν στη βιβλιοθήκη για να τον δω. Είπε ότι στρατιωτικοί εισέβαλαν στο σπίτι του θείου του με το πρόσχημα ότι ήθελε να τον δει ο βασιλιάς. Τους ρώτησε γιατί δεν είχε τηλεφωνήσει ο βασιλιάς, τότε. Επειδή είχα εργασθεί σε εφημερίδες στο παρελθόν πήρα κάποια ρίσκα που δεν παίρνουν Πρέσβεις συνήθως. Αφού άκουσα τον Λιβανό τηλεφώνησα στην καγκελαρία και αφού δεν πήρα απάντηση, ντύθηκα και πήγαμε έως εκεί, τα τηλέφωνα είχαν κοπεί.

Του ζήτησα να με οδηγήσει στην οικία Κανελλόπουλου -θα ακολουθούσα με το αμάξι μου- αν, όμως, δω ανωμαλίες θα κάνω στροφή και θα φύγω. Φτάνοντας στην οικία μίλησα με την κ. Κανελλοπούλου η οποία περιέγραψε τα όσα είχε δει. Ήταν τρομοκρατημένη, δεν ήξερε πού είναι ο σύζυγός της. Φοβήθηκε ότι αυτοί που εισέβαλαν ήταν Κομμουνιστές. Επέστρεψα στην Πρεσβεία. Εκείνη την ώρα υπήρχε ένας σκοπός κι ένας τηλεφωνητής. Τα τηλέφωνα ήταν κομμένα και δεν μπορούσα να επικοινωνήσω με αξιωματούχους. Έστειλα μήνυμα στην Ουάσινγκτον, ακολούθησαν κι άλλα. Τα χαράματα πια ήρθαν ένας-δυο αξιωματούχοι. Περιέργως εκείνοι είχαν ειδοποιηθεί τηλεφωνικώς στο Ψυχικό από την Ουάσινγκτον.

Το δικό μου μήνυμα είχε λάβει ο Νταν Μπρούστερ, ο οποίος γνώριζε καλά την Ελλάδα και ο οποίος μην μπορώντας να επικοινωνήσει μαζί μου είχε την εξυπνάδα να τηλεφωνήσει στα σπίτια των Αμερικανών αξιωματούχων σκεπτόμενος ότι στα προάστια οι γραμμές λειτουργούσαν. Έτσι και ήρθαν εκείνοι και μάθαμε τι συνέβη. Αιφνιδιαστήκατε από το Πραξικόπημα, κ. Πρέσβη; Αιφνιδιάστηκα, ναι. Φήμες για Πραξικόπημα ακούγαμε επί μήνες. Εκείνη την περίοδο επικρατούσε ένταση στην πολιτική, αλλά και την κοινωνική ζωή της Ελλάδος, που υπήρχαν ανησυχίες καθώς πλησίαζαν οι εκλογές ότι θα γινόταν Πραξικόπημα. Είχα μιλήσει επ’ αυτού πολλές φορές με τον βασιλιά και επί τη βάσει της συμμετοχής της Ελλάδας στο ΝΑΤΟ τόνιζα την ανάγκη της χώρας να παραμείνει δημοκρατική.

Του είχα επισημάνει τον φόβο στρατιωτικού πραξικοπήματος. Επανήλθε αφού είχε συνομιλήσει με την στρατιωτική ηγεσία διαβεβαιώνοντάς με ότι καμία κίνηση δεν θα γινόταν πριν τις εκλογές της 28/5. Τους είχαν ταράξει οι δηλώσεις του Ανδρέα Παπανδρέου αλλά είχε διαβεβαιώσεις ότι οι εκλογές θα γίνονταν. Τίποτα απ’ όσα ακούγαμε δεν ανέτρεπε το δεδομένο αυτό. Υποθέσαμε ότι θα ανταποκρινόταν στις υποσχέσεις του. Οι εκλογές θα γίνονταν 28/5, το Πραξικόπημα έγινε 21/4.

Απ’ όσο ξέρω και μου είπαν και άλλοι συνεργάτες σας, ο βασιλιάς Κωνσταντίνος κατά τις αρχές Απριλίου σας είχε ρωτήσει ποια θα ήταν η στάση των ΗΠΑ αν προχωρούσε ο ίδιος με στρατηγούς σε Πραξικόπημα.

Εμείς αντιτιθέμεθα στα Πραξικοπήματα και ιδιαίτερα σε συμμαχικές χώρες. Νομίζω ότι είχε πολύ καλά καταλάβει την θέση μας.

Η γραμμή της Πρεσβείας ήταν να αντιταχθεί μεν αλλά να αποφασίσει ανάλογα με τις συνθήκες;

Εγώ έλεγα στον βασιλιά και στους πολιτικούς να δώσουν ευκαιρία στις δημοκρατικές διαδικασίες. Στρατιωτικό πραξικόπημα είχε γίνει στα 1930 και δεν θέλαμε να επαναληφθεί κάτι τέτοιο στα ’60. Εντάσεις υπήρχαν και όλοι γνωρίζαμε ότι αν στις εκλογές την νίκη έπαιρνε ο Ανδρέας Παπανδρέου θα ενοχλούντο πολύ και οι στρατιωτικοί και οι αντίθετοι. Την πολιτική μας θα την αποφασίζαμε βάσει τους αποτελέσματος των εκλογών.

Προσπαθήσατε να βρείτε κάποια συμβιβαστική λύση; Να καθυστερήσετε τις εκλογές ωσότου ηρεμήσουν τα πνεύματα;

Όχι, δεν έγινε πρόταση να καθυστερήσουν οι εκλογές. Κατ’ εμέ αυτό θα αύξανε μάλλον τα προβλήματα. Μετά το πέρας του Β’ Παγκοσμίου οι ΗΠΑ έκριναν ότι έπρεπε να βοηθήσουν Ευρωπαϊκές χώρες να ορθοποδήσουν. Το Δόγμα Τρούμαν για την Ελλάδα και την Τουρκία ήταν απ’ τις πρώτες ενέργειες προς την κατεύθυνση αυτή. Βοηθήσαμε την Ιταλία και την Γαλλία, χώρες στις οποίες υπήρχε Κομμουνιστική απειλή, διότι ο Ψυχρός Πόλεμος είχε ήδη αρχίσει.

Οι δυτικοευρωπαϊκές χώρες είχαν έως τα 1960 λίγο ως πολύ ορθοποδήσει. Η Γερμανία, η Ιταλία είχαν σταθερές κυβερνήσεις. Εμείς πιστεύαμε ότι και η Ελλάδα βάδιζε προς τα εκεί κι ότι ήταν καιρός να αναλάβει πλήρως τις ευθύνες της. Να αναπτύξει και να ωριμάσει την δημοκρατία. Αυτό προσπαθούσαμε να εμφυσήσουμε όχι μέσω λόγων, αλλά μέσω ανεπισήμων συζητήσεων.

Ο βασιλιάς επικοινώνησε μαζί σας την 21η Απριλίου. Πώς ήταν; Νευρικός, ενοχλημένος;

Σαφώς επιδιώξαμε να έρθουμε σε επαφή με το βασιλιά για να μάθουμε πώς είχε η κατάσταση. Το πρωί της 21ης Απριλίου στρατιωτικοί μας ακόλουθοι πήγαν στο Πεντάγωνο και μίλησαν με διαφόρους. Εγώ δεν είχα κατορθώσει να βρω το βασιλιά, όμως. Καθώς οι ώρες περνούσαν, οι πληροφορίες αυξάνονταν αλλά, μόλις το απόγευμα συναντήθηκα με τον βασιλιά μου μετέφερε τα όσα διεμείφθησαν στο Πεντάγωνο. Επίσης, όμως, μου είπε ότι είχε ορκίσει την νέα κυβέρνηση. Εφόσον αρχηγός της κυβέρνησης αυτής ήταν ο ίδιος δεν υπήρχε στρατιωτικό πραξικόπημα, αλλά μάλλον μια νόμιμη κυβέρνηση που το Πραξικόπημα κυοφόρησε. Έτσι φαινόταν έως τότε. Στις αμέσως επόμενες ώρες μετά τον Πραξικόπημα υπήρχαν υπό σκέψη διάφορες αντιδράσεις από τις ΗΠΑ. Η μια ήταν η είσοδος τού 6ου Στόλου στον Πειραιά.

Άλλες σκέψεις υπήρχαν;

Σε μια τέτοια κατάσταση λογικό είναι να υπολογίζει κανείς πολλών ειδών λύσεις. Κύριό μας μέλημα ήταν να δείξουμε την δυσαρέσκειά μας που οι δημοκρατικές διαδικασίες είχαν βίαια ανατραπεί. Δεν θα πηγαίναμε ενάντια στις κινήσεις του βασιλιά ούτε, όμως, θα επιδιώκαμε σχέσεις με το νέο καθεστώς ωσότου αποσαφηνιζόταν η κατάσταση. Και για πολλές εβδομάδες μετά την 21η Απριλίου είχαμε περιορισμένες επαφές. Εγώ μίλησα με τους στρατιωτικούς το πρώτο εκείνο βράδυ για να μάθω ποιοι ήταν και τίποτα περισσότερο. Κρατήσαμε πολύ συντηρητική στάση μετέπειτα με ελάχιστες επαφές με την κυβέρνηση μέχρι το επόμενο μεγάλο γεγονός του 1967 που ήταν ο Πόλεμος των 6 Ημερών στη Μέση Ανατολή. Τότε άλλαξε η στάση μας και με την Αθήνα. Ο Πόλεμος των 6 Ημερών άλλαξε πολλά πράγματα. Βασικό μέλημα των ΗΠΑ όταν ξέσπασε η σύρραξη ήταν να απομακρύνει από εκεί τους Αμερικανούς πολίτες.

Τα ξημερώματα εκείνης της ημέρας -στις 05:00- μου τηλεφώνησε ο ταξίαρχος Παττακός. Οι ΗΠΑ σκόπευαν να στείλουν χιλιάδες Αμερικανούς από την Μέση Ανατολή στην Αθήνα. Ήθελε να με ενημερώσει ότι θα είχαμε στη διάθεσή μας όσα δωμάτια ξενοδοχείων χρειαζόμασταν ότι οι Αμερικανοί δεν θα θεωρούντο μετανάστες. Πράγμα πολύ σημαντικό για μας. Στις επόμενες 2-3 μέρες φέραμε αρκετές χιλιάδες Αμερικανούς εδώ. Μετά από αυτό δεν ήταν πολύ εύκολο να κρατήσουμε αποστάσεις από την κυβέρνηση αυτή που είχε την συναίνεση του βασιλιά και η οποία μάς συμπαραστάθηκε σε μια κρίσιμη στιγμή.

Τι συνέβη με τον βασιλιά σε εκείνη την αποτυχημένη του προσπάθεια να κάνει το αντιπραξικόπημα της 27ης Δεκεμβρίου 1967;

Το βράδυ εκείνο είχαμε κληθεί σε ένα δείπνο στο οποίο θα παρευρίσκετο και το βασιλικό ζεύγος. Μας είχε ζητηθεί μάλιστα να μην καθυστερήσουμε. Ήταν το βασιλικό ζεύγος, όμως, που καθυστέρησε. Κάθισαν σε έναν καναπέ, κρατώντας ο ένας τον άλλον πράγμα τρυφερό μεν, αλλά ασύνηθες έως τότε. Πολύ αργά το βράδυ κάλεσα τον βασιλιά να πιει μαζί μας. Και ξαφνιάστηκε. Αργότερα σκέφτηκα, νόμιζαν ότι γνώριζα κάτι. Δεν ήξερα, η συμπεριφορά του με είχε ξενίσει, απλώς.

Με κάλεσε να πάω στο Τατόι την άλλη μέρα και πάλι -περιέργως- μου ζήτησε να είμαι εκεί 07:50. Πήγα. Φορούσε στρατιωτική στολή. Θα αναχωρούσε αμέσως μόλις έφευγα εγώ για Βορρά, για να αναλάβει την διοίκηση των στρατευμάτων του Βορρά για να δώσει τέλος στην άσχημη αυτή κατάσταση. Αυτή ήταν η τελευταία φορά που τον είδα στην Ελλάδα.

Σας ζήτησε να μεταδοθεί μέσω της Φωνής της Αμερικής το διάγγελμα που είχε γράψει;

Η κυβέρνηση των ΗΠΑ δεν συνήθιζε να παρεμβαίνει ανάμεσα στα διαφορετικά στοιχεία μιας τοπικής κυβέρνησης. Δεν θα ήταν σωστό από μέρους μας. Οι στρατηγοί του πραξικοπήματος παραμένουν αίνιγμα. Ο Παπαδόπουλος ήταν σύνδεσμος μεταξύ της CIA και της ΚΥΠ. Οι δυο αυτές Υπηρεσίες Πληροφοριών συστεγάζονταν. Η ΚΥΠ οργανώθηκε και χρηματοδοτήθηκε απ’την CIA.

Πώς η CIA δεν ήξερε τίποτα για το Πραξικόπημα;

Ποτέ δεν κατάλαβα πώς γίνεται να μην ξέρει κάποιος. Αργότερα ανακάλυψα ότι υπήρχαν επαφές στο διάστημα που οι στρατιωτικοί αυτοί υπηρετούσαν στην Αθήνα. Μετατέθηκαν σε περιοχές εκτός Αθηνών έπειτα και για ένα διάστημα δεν υπήρχαν επαφές. Και είχαν επανατοποθετηθεί στην Αθήνα πολύ πρόσφατα. Οι δικοί μας, όμως, άνθρωποι δεν είχαν ενδείξεις για τα σχέδιά τους. Έως τότε υποθέταμε ότι στο Στρατό διοικούν οι Στρατηγοί. Εν προκειμένω οι Στρατηγοί υπάκουγαν Συνταγματάρχες.

Αποκλείετε ορισμένοι πράκτορες της CIA να γνώριζαν και να είχαν επαφές με τον Παπαδόπουλο; Να έπαιξαν με τα χαρτιά του;

Πώς να αποκλείσω ότι κάποιος υπάλληλός μας εδώ γνώριζε κάτι; Εμείς δεν ήμασταν ενήμεροι. Αν η CIA γνώριζε όφειλε να έχει ενημερώσει τον Πρέσβη και την Ουάσινγκτον. Δεν έγινε αυτό. Ο Σταθμάρχης της CIA ήρθε τελευταίος στην Πρεσβεία. Δεν είχε ενημερωθεί τόσο γρήγορα όσο κάποιοι άλλοι. Ποτέ δεν θεώρησα ότι δικοί μας άνθρωποι είχαν ανάμιξη. Όταν ο ελληνικός Τύπος έθεσε θέμα ανάμιξής μας εξετάσαμε πολύ προσεκτικά τους φακέλους όλων αυτών. Καμία απόδειξη δεν υπήρχε ότι γνώριζαν για το πραξικόπημα. Φήμες για πραξικόπημα υπήρχαν πολλές. Έρχονταν συχνότατα αναφορές. Μια από αυτές προέβλεπε πραξικόπημα νωρίτερα τον Απρίλη. Πέρασε η ημερομηνία αυτή και δεν έγινε. Ήταν κι αυτή μια αναφορά όπως άλλες -μη έγκυρη.

Είναι επομένως τεράστια αποτυχία της CIA το ότι δεν διέκρινε το πραξικόπημα στην Ελλάδα.

Η διακυβέρνηση της Ελλάδος ήταν ελληνική αποστολή. Οι Αμερικανοί αποτραβιόντουσαν από την στενή επαφή που είχαν με πολλές μεταπολεμικές Ευρωπαϊκές κυβερνήσεις. Δεν θεωρούσα καθήκον μου να πω στην ελληνική κυβέρνηση ότι οι δικοί μου άνθρωποι γνώριζαν για τους δικούς τους.

Γνωρίζω την δική σας προσωπική στάση. Ήσασταν πολύ επιφυλακτικός να χρηματοδοτήσετε μερικούς συντηρητικούς υποψήφιους προκειμένου να μειώσετε ενδεχόμενο νίκης Παπανδρέου. Ορισμένοι συνάδελφοί σας πρότειναν ένα τέτοιο σχέδιο για το οποίο όμως εσείς ήσασταν επιφυλακτικός.

Και πάλι ήταν κι αυτό μέρος όλης της πολιτικής της μη ανάμιξής μας στην ελληνική πολιτική ζωή που ωρίμαζε μετά από τον τρομερό εμφύλιο πόλεμο. Κρίνοντας σήμερα τα πράγματα βλέπουμε ότι ο κίνδυνος Παπανδρέου δεν ήταν όσο μεγάλος θεωρείτο.

Εκτιμούσατε ότι νίκη του Παπανδρέου θα προκαλούσε ρήξη στις σχέσεις με τις ΗΠΑ;

Για ρήξη δεν μπορούσα να ξέρω διότι πρώτον δεν ήξερα αν θα εξελέγετο και δεύτερον τι πολιτική θα ακολουθούσε. Ο Παπανδρέου ήταν πολυσύνθετη προσωπικότητα. Είχε δεχθεί την Αμερικανική υπηκοότητα, είχε διδάξει στις ΗΠΑ κι όταν επέστρεψε εδώ άλλαξε εντελώς πολιτική. Η δική μου θέση είναι ότι κάθε χώρα έχει την διακυβέρνηση που της αξίζει. Είναι δική της απόφαση. Θα ήταν, όμως, εξαιρετικά ατυχές για την Ελλάδα να έχει κι άλλο στρατιωτικό πραξικόπημα.

Σε εσάς έρχονται όλοι για συμβουλές όμως.

Η αλήθεια είναι ότι πολλοί έρχονται και μου ζητούσαν υποστήριξη λέγοντας ότι θα έλυναν τα προβλήματα της Ελλάδος. Πράγμα που δεν λαμβάναμε πολύ στα σοβαρά.

Το ζήτημα της Κύπρου πώς επηρέασε την τότε πολιτική και τις ελληνοαμερικανικές σχέσεις. Ο Παπανδρέου είχε απορρίψει το σχέδιο ‘Ατκινσον για την Κύπρο.

Η Κύπρος ήταν πάντοτε στο προσκήνιο. Κρίσεις υπήρξαν το 1964 και το 1967 επίσης. Το 1967 έγιναν πολλά πράγματα. Το ζήτημα το 1967 ήταν η παρουσία ελληνικών στρατευμάτων στο νησί στην οποία οι Τούρκοι αντιδρούσαν έντονα και απειλούσαν επέμβαση. Τότε ζήτησε ο Πρόεδρος Τζόνσον από τον Σάιρους Βανς να προσπαθήσει να βρει λύση. Ένα απ’ τα πρώτα παραδείγματα διπλωματίας. Επί 10 ημέρες επισκεπτόταν Αθήνα-‘Αγκυρα-Λευκωσία μιλώντας με τους εκεί εκπροσώπους ΝΑΤΟ και ΟΗΕ. Η τεράστια προσπάθεια πολλών χωρών με την συμπαράσταση των ΗΠΑ απομάκρυνε τον κίνδυνο να ξεσπάσει η κρίση. Και ευτυχώς λύθηκε. Για εκείνη τη χρονιά.

Διάβασα σε ένα βιβλίο ότι το βράδυ του αποτυχημένου βασιλικού πραξικοπήματος σας κάλεσε ο Παπαδόπουλος εξοργισμένος -και με εσάς- διότι είχατε συνομιλήσει με τον βασιλιά το πρωί. Αληθεύει αυτό;

Θα έλεγα ότι, ναι, έδειχνε θυμωμένος.

Θεώρησε ότι παίζατε διπλό παιχνίδι;

Είπα ότι εφόσον ο βασιλιάς ήταν ο αρχηγός του κράτους ήταν δικαίωμά μου να του μιλήσω -σαν Πρέσβης. Είχε θυμώσει που ο βασιλιάς είχε πάρει πρωτοβουλία την οποία δεν γνώριζαν οι δικοί του. Εκείνο το πρωί που ανέβηκα στο Τατόι πήγα με το προσωπικό μου αυτοκίνητο. Το ίδιο πρωί, ένας από τους ανθρώπους των Στρατηγών έφευγε από το Τατόι και διασταυρωθήκαμε στο δρόμο δεν με αναγνώρισε όμως. Αν είχα αυτοκίνητο της Πρεσβείας μπορεί να γύριζε για να μάθει τι ήθελε ο Πρέσβης στο Παλάτι. Κατά τύχη είχα πάρει το δικό μου αμάξι τότε.

Πώς κρίνετε τον Παπαδόπουλο και τον κύκλο του; Ήταν έξυπνοι άνθρωποι; Πώς τους αξιολογείτε;

Προφανώς ήταν ξύπνιοι αφού ουδείς τους αντιλήφθηκε. Δεν ξέρω αν ήταν έξυπνοι εφόσον έκαναν κάτι τέτοιο. Στο τέλος έβλαψε μάλλον παρά ωφέλησε την Ελλάδα. Δημιούργησε νέα προβλήματα αντί να σώσει τη χώρα. Δεν είχαν πείρα στα ζητήματα που αφορούσαν την διακυβέρνηση. Δεν είχαν σχέδια για την οικονομία. Εγώ δεν θεωρώ ότι ήταν αποτελεσματική περίοδος. Απ’ την άλλη πρέπει να πω ότι στην Ελλάδα ατυχώς δεν γνώρισα πολλούς αποτελεσματικούς. Πριν έρθω ο Παπανδρέου είχε παραιτηθεί αφού διεφώνησε με το βασιλιά. Και σε όλη μου τη θητεία στην Ελλάδα ποτέ δεν μίλησα με ηγέτη που είχε κοινοβουλευτική πλειοψηφία. Ήταν πάντα συνασπισμένοι πολιτικοί -ο Στεφανόπουλος. Όταν θήτευσα εγώ δεν υπήρχε σταθερή κυβέρνηση εξουσίας στην Ελλάδα. Εκτός από την περίοδο του Παπαδόπουλου.

Αλλά μείνατε μόνο για έναν χρόνο. Μόνο το 1968.

Ούτε κι αυτήν θα την έλεγα σταθερή περίοδο. Οι συνταγματάρχες είχαν τον έλεγχο μεν αλλά δεν ερμηνεύω έτσι εγώ την κυβερνητική σταθερότητα.

Γιατί όταν φύγατε οι ΗΠΑ υποστήριξαν τους συνταγματάρχες;

Εγώ παραιτήθηκα λίγες μέρες μετά αφού έφυγα απ’ την Ελλάδα. Στα μετέπειτα “γιατί” απάντηση θα δώσει άλλος. Αλλαγή κυβέρνησης είχαμε και στις ΗΠΑ τότε. Ήμουν ένας απ’ τους τέσσερις Αμερικανούς Πρέσβεις που παραιτήθηκαν όταν έφυγε ο Πρόεδρος Τζόνσον.

Διάβασα στα απομνημονεύματα του Ανδρέου Παπανδρέου ότι όταν αποφυλακίστηκε στις αρχές του 1968 σας επισκέφτηκε με την Μάργκαρετ.

Μου είχε δηλώσει τότε ότι αποχωρεί από την ελληνική πολιτική και ότι θα επέστρεφε στην ακαδημαϊκή σταδιοδρομία. Αυτό μου είπε στην Αθήνα. Αργότερα την ίδια μέρα σε συνέντευξη Τύπου στη Ρώμη είπε άλλα πράγματα.

Λέει ότι του χαρακτηρίσατε τον Παπαδόπουλο ως μετριοπαθή τον οποίον οι ΗΠΑ είχαν υποχρέωση να στηρίξουν ώστε να αποφύγετε αντικατάστασή του από σκληροπυρηνικούς.

Εγώ προσωπικώς δεν θα θεωρούσα πάντα ακριβή όσα γράφει ο Παπανδρέου. Ακόμη και για συζητήσεις στις οποίες συμμετείχε.

Διάβασα ότι την πρώτη μέρα του Πραξικοπήματος ο βασιλιάς ζήτησε από εσάς Πεζοναύτες, να πάρουν οι ΗΠΑ στρατιωτικά μέτρα.

Δεν θυμάμαι κάτι τέτοιο. Τον είδα το απόγευμα μόνον εκείνης της ημέρας. Και συζητήσαμε για το ότι όρκισε νέα κυβέρνηση. Είπε ότι το έκανε με δυσαρέσκεια, αλλά εκτιμούσε ότι ειδάλλως θα ξεσπούσε εμφύλιος στην Ελλάδα. Δεν θυμάμαι να συζητήσαμε καθόλου για αμερικανικά στρατεύματα.

Διάβασα ότι εσείς το αρνηθήκατε κατηγορηματικά αλλά ότι ήταν ιδέα του ιδίου διότι προετοίμαζε το δικό του πραξικόπημα.

Ίσως αυτό της 21/4 να ήταν το λάθος πραξικόπημα. Αυτό που έγινε την 21/4 έδειξε ότι δεν λειτουργούσε ο έλεγχος των στρατιωτικών δυνάμεων. Ήταν δύσκολο να ξέρεις ποιος είχε τον έλεγχο. Γι’ αυτό θελήσαμε να γνωρίσουμε τους Συνταγματάρχες. Ξέραμε ότι οι Στρατηγοί δεν το υποστήριξαν. Εγώ εκτιμώ ότι και κάποιοι Στρατηγοί ήθελαν πραξικόπημα. Λέγεται ότι υπήρξε ένας Στρατηγός ο οποίος ήταν στην μηνιαία συνάντηση εκείνη τη μέρα στην Αθήνα, κατευθυνόταν σπίτι του όταν το έμαθε και νόμισε ότι ήταν το πραξικόπημα των Στρατηγών.