Κάθε χρόνο τέτοιες μέρες, στολίζουμε το δέντρο και ετοιμαζόμαστε για την ημέρα των Χριστουγέννων!

Γεννήθηκε όμως στα αλήθεια ο Χριστος τα Χριστούγεννα και τα γιορτάζμε πάντα; 7+1 ερωτήσεις και απαντήσεις για τα Χριστούγεννα λίγο πριν αυτά έρθουν και φέτος.

1. Τι είναι τα Χριστούγεννα;

Η σύντομη απάντηση είναι ότι είναι μια χριστιανική γιορτή για τη γέννηση του Ιησού. Σύμφωνα με τις γραφές, η Μαρία και ο Ιωσήφ ξεκίνησαν από το σπίτι τους στη Ναζαρέτ για να μεταβούν στη Βηθλεέμ, λόγω της απογραφής που είχε διατάξει ο Αυτοκράτορας. Μήνες νωρίτερα, είχε εμφανιστεί στην παρθένο Μαρία ο Αρχάγγελος Γαβριήλ και της είπε ότι θα γεννούσε ένα αγόρι που θα ονόμαζε Ιησού και ο οποίος θα ήταν ο γιος του Θεού. Το παιδί ήρθε στον κόσμο σε ένα στάβλο. Εκεί οι βοσκοί και οι τρεις μάγοι του έφεραν τα δώρα τους. Η Βίβλος δεν καθορίζει την ημερομηνία της γέννησης του Ιησού. Στο Ευαγγέλιο του Λουκά όμως υπάρχει μια αναφορά για τους βοσκούς που πρόσεχαν τα κοπάδια τους, γεγονός που παραμπέμπει στην άνοιξη.

2. Γιατί τα γιορτάζουμε στις 25 Δεκεμβρίου;

Στα τέλη του τρίτου – αρχές τέταρτου αιώνα, η εκκλησία αποφάσισε να τοποθετήσει οριστικά τη γέννηση του Ιησού στις 25 Δεκεμβρίου πιθανότατα για κοινωνικούς – πολιτιστικούς λόγους και όχι θεολογικούς. Χαρακτηριστικό είναι ότι η 25η Δεκεμβρίου δεν γιορτάστηκε στην Βρετανία μέχρι τον 6ο αιώνα μ.Χ., στη Βόρεια Ευρώπη μέχρι τον 8ο και στις ΗΠΑ τα Χριστούγεννα έγιναν επίσημη γιορτή το 1870.

Σήμερα η ρωμαιοκαθολική, προτεσταντική και μερίδα της ορθόδοξης εκκλησίας γιορτάζουν τα Χριστούγεννα στις 25 Δεκεμβρίου, όμως οι ορθόδοξοι παλαιοημερολογίτες που ακολουθούν το ιουλιανό ημερολόγιο είναι 13 ημέρες πίσω από το πρότυπο διεθνές Γρηγοριανό όσον αφορά τις θρησκευτικές εορτές. Έτσι τα Χριστούγεννα γιορτάζονται στις 7 Ιανουαρίου στη Ρωσία, την Ουκρανία, τη Σερβία, τη Λευκορωσία, την Αίγυπτο, την Αιθιοπία, τη Γεωργία, το Καζακστάν, τη Μακεδονία, τη Μολδαβία και το Μαυροβούνιο.

3. Δεν γιορτάζαμε δηλαδή πριν την γέννηση του Χριστού;

Πάντα οι άνθρωποι γιόρταζαν αυτή την περίοδο, αλλά όχι την γέννηση του Ιησού προφανώς. Ο λόγος για τον οποίο ο Πάπας Ιούλιος I επέλεξε τις 25 Δεκεμβρίου για τα Χριστούγεννα ήταν για να συμπέσουν με τις μέχρι τότε υφιστάμενες παγανιστικές παραδόσεις και να τις μετατρέψει σε χριστιανικό θεσμό. Για την ακρίβεια, σκοπός του ήταν τα Χριστούγεννα να συμπέσουν – και να υπερκαλύψουν – τις παγανιστικές εορτές του Σατούρνου (Θεός των Ρωμαίων προστάτης της Γεωργίας που ταυτίζεται με τον Κρόνο ) στη Δύση και του Μίθρα (Θεό του φωτός και της Σοφίας των Περσών) στη Μέση Ανατολή, που εορτάζονταν την ίδια εποχή.

Στις 25 Δεκεμβρίου, σύμφωνα με το Ιουλιανό ημερολόγιο, τοποθετείται επίσης το χειμερινό ηλιοστάσιο, που στα προχριστιανικά χρόνια ήταν μία από τις σημαντικότερες εορτές.  Ήταν η «γέννηση του Ηλίου», η στιγμή της μικρότερης ημέρας του χρόνου που αρχίζει σταδιακά να μεγαλώνει. Ο Ήλιος σταματάει να χαμηλώνει και ξεκινάει την πορεία του για το πιο ψηλό σημείο του ουρανού, νικώντας το σκοτάδι, ώστε να προσφέρει απλόχερα ξανά τον κόσμο ζεστασιά.

4. Τα γιορτάζαμε πάντα και παντού;

Όχι! Στο πέρας της ιστορίας υπήρξαν πολλές στιγμές που κάποιες χώρες απαγόρευσαν τα Χριστούγεννα. Μάλιστα επέβαλαν ακόμη και ποινές σε όσους τολμούσαν να τα γιορτάσουν.

Το 1644 ο στρατιωτικός Oliver Cromwell εκτέλεσε τον βασιλιά Κάρολο Α΄ κατά τη διάρκεια του Αγγλικού εμφυλίου και ανέλαβε την εξουσία. Οι Πουριτανοί και υποστηρικτές του Κρομγουέλ χαρακτήρισαν τα Χριστούγεννα ως ένα παγανιστικό έθιμο και αποφάσισαν να καταργήσουν τη γιορτή. Έπρεπε να πεθάνει το 1658 για να μπορέσουν οι Άγγλοι να γιορτάσουν ξανά τη γέννεση ανενόχλητοι.

Λίγα χρόνια αργότερα το Γενικό Δικαστήριο της Μασαχουσέτης θα εξέδιδε διαταγή με την οποία όσοι απείχαν από την εργασία τους την ημέρα των Χριστουγέννων θα πλήρωναν πρόστιμο 5 σελίνια!

Όταν ο Φιντέλ Κάστρο ανέλαβε την εξουσία στην Κούβα, ανακήρυξε την αθεΐα και το 1967 κατήργησε τα Χριστούγεννα. Την ίδια χρονιά η Αλβανία ανακηρύχθηκε επίσης αθεϊστικό κράτος και απαγορεύτηκε ο εορτασμός των Χριστουγέννων, απαγόρευση που κράτησε μέχρι το 1990. Στην Κούβα τα Χριστούγεννα αποκαταστάθηκαν το 1997.

Το 2013 η Σομαλία ήταν αυτή που θα έπαιρνε τη σκυτάλη με το κρατίδιο του Μπρουνέι να ακολουθεί το παράδειγμά της το 2015. Και οι δύο χώρες δεν ήθελαν οι χριστουγεννιάτικες εκδηλώσεις να οδηγήσουν σε μιμητισμό και να κλονίσουν την πίστη των μουσουλμάνων. Έθεσαν μάλιστα εκτός νόμου τα χριστουγεννιάτικα δέντρα και τα σκουφάκια του Αη Βασίλη.

5. Τι έγινε με τα Χριστούγεννα κατά τη διάρκεια των Παγκοσμίων Πολέμων;

Τα πρώτα Χριστούγεννα από την έναρξη του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, το χειμώνα του 1914, πάνω από 1 εκατ. στρατιώτες του Δυτικού Μετώπου, αψηφώντας τις εντολές των ανωτέρων τους, εγκατέλειψαν τα χαρακώματα και σκορπίζοντας ευχές γιόρτασαν με τον εχθρό, παίζοντας ποδόσφαιρο σε μια αυθόρμητη εκεχειρία που έμεινε για πάντα στη παγκόσμια ιστορία. Μια «ανταρσία της ανακωχής» εν μέσω του «Μεγάλου Πολέμου» που τελικά στοίχισε τη ζωή σε περισσότερους από 18 εκατ. Ανθρώπους.

Κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου για τους πολίτες και τους στρατιώτες η ομαλή καθημερινότητα δεν υπήρχε ως έννοια. Ωστόσο, ακόμη και τότε τα Χριστούγεννα είχαν μια ξεχωριστή θέση στην καρδιά των ανθρώπων και όποιοι δεν ήταν στα μέτωπα του πολέμου, τα γιόρτασαν με όποιον τρόπο μπορούσαν.

6. Γιατί στολίζουμε δέντρο;

Έκανε την εμφάνισή του πρώτη φορά τον Μεσαίωνα, στην κεντρική Ευρώπη, κατά τη  διάρκεια των εορτασμών του χειμερινού ηλιοστασίου, αλλά έγινε αναπόσπαστο κομμάτι των Χριστουγέννων στα τέλη του 19ου αιώνα. Η εισαγωγή του χριστουγεννιάτικου δέντρου στην Αγγλία το 1840 κατά κανόνα πιστώνεται στον πρίγκιπα Αλβέρτο, σύζυγο της βασίλισσας Βικτωρίας. Ωστόσο, η καθιέρωση της παράδοσης ανήκει «δικαιωματικά» στην «καλή βασίλισσα Charlotte» (1744-1818), τη Γερμανίδα σύζυγο του Γεωργίου του Γ, με εντολή της οποίας στήθηκε το πρώτο γνωστό χριστουγεννιάτικο δέντρο στο Queen’s Lodge τον Δεκέμβριο του 1800. σύμφωνα με τον θρύλο, το χριστουγεννιάτικο δέντρο επινόησε ο Μαρτίνος Λούθηρος, θεμελιωτής της Μεταρρύθμισης και συμπατριώτης της βασίλισσας Καρλότα του Μέκλενμπουργκ – Στρέλιτς.

Μια φορά και έναν καιρό, εν προκειμένω, μια χειμωνιάτικη νύχτα του 1536, ο Λούθηροςπερπατούσε μέσα από το πυκνό δάσος που βρισκόταν κοντά στο σπίτι του στο Wittenberg όταν ξαφνικά σήκωσε τα μάτια και είδε χιλιάδες αστέρια να λαμπυρίζουν μέσα από τα κλαδιά των δέντρων. Το θέαμα ήταν τόσο υπέροχο ώστε του έδωσε την ιδέα να στήσει τα Χριστούγεννα εκείνα ένα έλατο με κεριά στο σπίτι του, για να υπενθυμίσει στα παιδιά του «τον έναστρο ουρανό από τον οποίο ήρθε ο Σωτήρας».

7. Τι ήταν τελικά το Αστέρι των Χριστουγέννων;

Ο J. Kepler, αστρονόμος του 17ουαι. μ.Χ, ασχολήθηκε με την ερμηνεία του «αστέρα» των Χριστουγέννων, υπολογίζοντας ότι πραγματοποιήθηκε τριπλή σύνοδος των πλανητών Δία και Κρόνου το 7 π.Χ στον αστερισμό των Ιχθύων, αναφορά της οποίας έχει βρεθεί σε βαβυλωνιακό κείμενο, προερχόμενο από την αστρολογική σχολή της Σιππάρ. Με βάση σύγχρονους υπολογισμούς καταλήγουμε και σήμερα ότι πράγματι οι δύο πλανήτες (Δίας και Κρόνος) βρέθηκαν σε σύνοδο τρεις φορές την χρονολογία γέννησης του Ιησού, απέχοντας δε λιγότερο από μία μοίρα κατά την προβολή τους στην ουράνια σφαίρα. Ένα φαινόμενο που θα γοήτευε κάθε αστρονόμο της εποχής.

8. Υπάρχουν τελικά ιστορικές ενδείξεις για την ύπαρξη του Ιησού;

Παρά το γεγονός ότι για πολλούς ο Ιησούς Χριστός θεωρείται περισσότερο πνευματικό και όχι υπαρκτό πρόσωπο που έζησε πριν από περίπου 2000 χρόνια, δεκάδες ευρήματα από την εποχή πιστοποιούν πως μάλλον έχουμε να κάνουμε με πραγματική ύπαρξη. Μόλις μερικές δεκαετίες από την εποχή που πιστεύεται ότι έζησε ο Ιησούς, υπάρχουν γραπτές αναφορές σε αυτόν, τόσο από Εβραίους, όσο και από Ρωμαίους ιστορικούς, αλλά και από δεκάδες χριστιανικά κείμενα.