Τις πρώτες πρωινές ώρες της 27ης Απριλίου 1865, λίγες μέρες μετά το τέλος του Εμφυλίου Πολέμου, η μεγαλύτερη ατμοπλοϊκή καταστροφή στην ιστορία των ΗΠΑ συνέβη, όταν το ατμόπλοιο «Sultana» τυλίχτηκε στις φλόγες κατά μήκος του ποταμού Μισισιπή.

Το «Sultana» ήταν ένα ξύλινο ατμόπλοιο μήκους 260 ποδιών, που κατασκευάστηκε στο Σινσινάτι το 1863, και το οποίο μετέφερε τακτικά επιβάτες και εμπορεύματα μεταξύ του Σεντ Λούις και της Νέας Ορλεάνης.

Στις 23 Απριλίου του 1865, το πλοίο ελλιμενίστηκε στο Vicksburg για να αντιμετωπίσει προβλήματα με τον λέβητα κατά τη διάρκεια ενός ταξιδιού από τη Νέα Ορλεάνη. Ενώ βρισκόταν στο λιμάνι, δόθηκε εντολή από την κυβέρνηση των ΗΠΑ το «Sultana» να μεταφέρει πρώην αιχμαλώτους πολέμου της Ένωσης από τις Συνομοσπονδιακές φυλακές, όπως το Andersonville και το Cahaba, στον Βορρά.

Προκειμένου να μην χάσει το επικερδές συμβόλαιο, ο J. Cass Mason, ο καπετάνιος, επέλεξε να επιδιορθώσει πρόχειρα τον λέβητα που είχε διαρροή αντί να ολοκληρώσει την επιδιόρθωση με πιο εκτεταμένες και χρονοβόρες επισκευές.

Φοβούμενος ότι διάφοροι στρατιωτικοί και αστυφύλακες δωροδοκούνταν για να μεταφέρουν κρατούμενους σε άλλα σκάφη αφού πληρώνονταν «με το κεφάλι», ο λοχαγός του στρατού της Ένωσης Τζορτζ Γουίλιαμς, ο οποίος επέβλεπε την επιχείρηση, διέταξε βιαστικά να μεταφερθούν όλοι οι πρώην κρατούμενοι από το στρατόπεδο αποφυλάκισης και το νοσοκομείο του Βίκσμπουργκ στη «Sultana».

Αν και το πλοίο είχε σχεδιαστεί για να χωράει μόνο 376 άτομα, πάνω από 2.000 αποφυλακισμένοι στρατιώτες της Ένωσης συνωστίστηκαν στο ατμόπλοιο – προσθέτοντας περισσότερο από πέντε φορές στη νόμιμη μεταφορική του ικανότητα.

Παρά τις ανησυχίες πολλών αξιωματικών για υπερφόρτωση, ο Ουίλιαμς αρνήθηκε να χωρίσει τους άνδρες, επιμένοντας να ταξιδέψουν όλοι με ένα πλοίο.

Τα καταστρώματα ήταν τόσο γεμάτα που δεν μπορούσες να περπατήσεις πάνω τους χωρίς να πατήσεις αποφυλακισμένους στρατιώτες καθώς ξάπλωναν δίπλα δίπλα. Το κατάστρωμα άρχισε να πέφτει από το βάρος και έπρεπε να ενισχυθεί.

Εκτός από τον μεγάλο αριθμό των επιβατών, το πλοίο μετέφερε επίσης 250 γουρούνια, ζάχαρη, περίπου 100 μουλάρια και άλογα και 100 βοοειδή. Λες κι αυτές οι συνθήκες δεν ήταν ήδη αρκετά κακές, το «Sultana» είχε επίσης ένα τεράστιο έλλειμα στην επισιτιστική του ικανότητα αφού οι τροφές δεν επαρκούσαν, προξενώντας περισσότερη ‘κίνηση’ κι αναταραχή.

Λίγο μετά την αναχώρησή του από το Μέμφις του Τενεσί στις 27 Απριλίου, οι υπερβολικά καταπονημένοι λέβητες τελικά εξερράγησαν, διαλύοντας το κέντρο του σκάφους και προκαλώντας μια ανεξέλεγκτη φωτιά.

Η «Sultana» έφτασε στο Μέμφις γύρω στις 6:30 μ.μ. στις 26 Απριλίου, 1865, κι έφυγε από εκεί γύρω στις 11:00 μ.μ. κάνοντας μία σύντομη στάση για να φορτώσει κάρβουνο και να τροφοδοτήσει τους λέβητες του.

Το ατμόπλοιο ανέβαινε βόρεια τον Μισισιπή, αλλά ο σοβαρός συνωστισμός και το ταχύτερο ρεύμα του ποταμού που προκλήθηκε από την ανοιξιάτικη απόψυξη των «πάγων», άσκησαν αυξημένη πίεση στους πρόσφατα και πρόχειρα επιδιορθωμένους λέβητες του.

Το ίδιο βράδυ, περίπου επτά μίλια βόρεια του Μέμφις, γύρω στις 2:00 π.μ. στις 27 Απριλίου, οι λέβητες του «Sultana» εξερράγησαν στέλνοντας χιλιάδες ανθρώπους πρώτα στον αέρα κι έπειτα στα σκοτεινά νερά του ποταμoύ Μισσισιπή.

Πολλοί σκοτώθηκαν ακαριαία, εκατοντάδες πήδηξαν μαζί και πνίγηκαν καθώς τραβούσαν κάτω ο ένας τον άλλον.

Πολλοί από αυτούς που δεν σκοτώθηκαν από την φωτιά χάθηκαν αμέσως μετά, καθώς προσπαθούσαν να κολυμπήσουν προς την ακτή. Από τους αρχικούς επιζώντες, 200 πέθαναν αργότερα από εγκαύματα που υπέστησαν κατά τη διάρκεια του φριχτού περιστατικού.

Οι ερευνητές αναφέρουν ότι κοντά στους 2000 άνθρωποι πέθαναν, όπως και όλα τα ζώα, καθιστώντας το περιστατικό της «Sultana» την πιο θανατηφόρα ναυτική καταστροφή που έχει συμβεί στην ιστορία των ΗΠΑ και μία από τις χειρότερες, εάν όχι την χειρότερη, στον κόσμο.

Αφού όχι μόνο προξένησε περισσότερους θανάτους από τον Τιτανικό, αλλά οι πλοιοκτήτριες εταιρείες και ο στρατός φρόντισαν ώστε να μην τιμωρηθεί ποτέ κανένας.

Σήμερα δεν υπάρχει ουσιαστικά μνημείο που να μνημονεύει τους αδικοσκοτωμένους αποφυλακισμένους, μόνο το ίδιο σύστημα του κέρδους, που μετά από τα κοινωνικά φιλελεύθερα διαλείμματα που κερδήθηκαν με αγώνες, επιστρέφει ξανά, διαβρώνοντας τα πάντα.