“Το Πολιτικό στη σκιά της πανδημίας” (εκδόσεις Καστανιώτη) του Κωνσταντίνου Τσουκαλά είναι ένα πολύ σημαντικό κείμενο για όποιον θέλει να καταλάβει και να ερμηνεύσει την αλλαγή της πολιτικής διαδικασίας μέσα στην συνταρακτική πολυσχιδή κρίση που συγκλονίζει τον πλανήτη με επίκεντρο την πανδημία.

Το υπόρρητο ερώτημα είναι ποιες δυνατότητες υπάρχουν για τη σύγχρονη Αριστερά να εκφράσει την αγωνία της κοινωνικής πλειοψηφίας και να ανταποκριθεί στις ανάγκες της. Κανονικά οι απαντήσεις θα έπρεπε να είχαν αναζητηθεί στη συνάντηση των ηγετών του Ευρωπαϊκού Σοσιαλιστικού Κόμματος στις Βρυξέλλες και στο Βερολίνο. Αλλά, όπως όλα δείχνουν, αναπτύχθηκε κυρίως προβληματισμός για τους τακτικισμούς και τις μικροπολιτικές της επόμενης περιόδου και δεν φάνηκε βούληση και ικανότητα ανάλυσης των τεκτονικών αλλαγών που συντελούνται στον κόσμο συμπαρασύροντας το “πολιτικό” όπως το ξέραμε.

Ο ομότιμος καθηγητής κοινωνιολογίας Κ. Τσουκαλάς δεν αναφέρεται  ευθέως στο μεγάλο διακύβευμα της μετα-πανδημίας εποχής και της μετα-κανονικότητας αλλά μέσα από τις φιλοσοφικές του σκέψεις προκύπτει η υπαρξιακή του ανησυχία για τη μετα-Αριστερά.

Εχει συνεκτικό αφήγημα η Αριστερά σε μια εποχή επεκτατικών οικονομικών πολιτικών και επιστροφής στο κράτος;

“Η πολιτική εξουσία που εκπροσωπεί το Κράτος -γράφει ο Τσουκαλάς- μοιάζει σήμερα να έχει ανακτήσει μια σειρά από «αρμοδιότητες» από τις οποίες φαι νόταν να έχει οριστικά παραιτηθεί. Έτσι η πολυεπίπεδη κρίση της πανδημίας εκφράστηκε τελικώς σαν μια κρίση των ίδιων των «αρχών» πάνω στις οποίες θεμελιωνόταν η φιλελεύθερη πολιτική εξουσία. Με αποτέλεσμα να τεθεί σε κίνηση μια σειρά εν πολλοίς απρόβλεπτων ανατροπών. Σε ολόκληρο το εύρος του κοινωνικού γίγνεσθαι, είναι πια σαφές πως αυτό που ονομάζαμε «πολιτικό» δεν μπορεί πια να είναι αυτό που λέγαμε πως ήταν.
Από την άποψη αυτή, θα πρέπει επίσης να υπογραμμισθεί πως η σημερινή αναταραχή διαφέρει ριζικά από όλες όσες προηγήθηκαν”. 

Σε μια τέτοια ιστορική συνθήκη γίνεται τα πολιτικά υποκείμενα της Αριστεράς να επωφεληθούν από τη δικαίωση των ιδεών τους;

Ο Τσουκαλάς είναι απαισιόδοξος:

“Μετά το πλήρες πολιτικό και οικονομικό χάος που ταλάνισε μια ζωσμένη στις αντιφάσεις γενιά η οποία αναγκάστηκε να δραστηριοποιηθεί στα τρομερά χρόνια ανάμεσα στην αρχή του Πρώτου Παγκοσμίου πολέμου και το τέλος του Δευτέρου, ακολούθησε μια βολονταριστικά αισιόδοξη γενιά που, έχοντας πια εξοντώσει τους φασισμούς, στράφηκε προς την οικοδόμηση των «τριάντα ένδοξων ετών», που σε πολλές τουλάχιστον χώρες οδήγησαν στην υλοποίηση των πρωτοφανών σοσιαλδημοκρατικών μεταρρυθμίσεων οι οποίες, αν και κλόνισαν το καπιταλιστικό σύστημα, συνέβαλαν όμως αποφασιστικά στην επιβίωσή του και έπειτα στην τελική ιστορική του νίκη. Στη συνέχεια την ιστορική σκυτάλη ανέλαβε μια νέα ανήσυχη, πλήττουσα και προβληματισμένη μετα-σοσιαλδημοκρατική γενιά, που βρέθηκε υποχρεωμένη να κονταροχτυπιέται με μιαν ανούσια υστεροψυχροπολεμική και στη συνέχεια μεταψυχροπολεμική ιδεολογική αστάθεια που δεν μπορούσε να οδηγήσει πουθενά. Τέλος, μετά την οριστική κατάρρευση του «υπαρκτού» σοσιαλισμού, ανέλαβε τα ηνία μια εντελώς πλέον αποπροσανατολισμένη γενιά που δεν φαίνεται να έχει άλλη επιλογή από την άνευ όρων «προσαρμογή» στην παγκοσμιοποιημένη αγοραία πραγματικότητα που όλοι γνωρίζουμε”.

Μπροστά είναι το αδιέξοδο για  όσους εξακολουθούν να ονειρεύονται έναν πιο δίκαιο κόσμο. Η μελαγχολία του Κ Τσουκαλά είναι ορατή:

“Εδώ ακριβώς βρισκόμαστε τώρα. Το μόνο που μπορούμε πλέον να ελπίζουμε είναι ότι η έκρηξη της πανδημίας θα σηματοδοτήσει την έλευση μιας νέας γενιάς που θα επιχειρήσει να πάρει τη ζωή της, και μαζί με αυτήν τη μοίρα της οικουμένης, στα χέρια της. “