Η Εισαγγελία του Αρείου Πάγου δήλωσε αναρμόδια για την έρευνα αλλά και την άσκηση ποινικών διώξεων αναφορικά με την υπόθεση του ΟΠΕΚΕΠΕ. Το επιχείρημα είναι ότι την υπόθεση ερευνούσε η ευρωπαϊκή εισαγγελία.

Το επιχείρημα είναι έωλο. Η γενική αρχή είναι η επικουρικότητα και η συνεργασία μεταξύ της ευρωπαϊκής και των τοπικών εισαγγελιών των κρατών μελών.

Αν για παράδειγμα ένας Έλληνας δημόσιος υπάλληλος εμπλέκεται σε σκάνδαλο κατάχρησης ευρωπαϊκών κονδυλίων:

• Η ελληνική Δικαιοσύνη μπορεί να κινήσει διαδικασία ποινική ή πειθαρχική,
• Η OLAF (Υπηρεσία κατά της Απάτης της ΕΕ) μπορεί να διενεργήσει δική της έρευνα και να προτείνει καταλογισμούς,
• Αν εμπλέκεται σε σοβαρή διακρατική απάτη, η ευρωπαϊκή εισαγγελία  μπορεί να ασκήσει ποινική δίωξη απευθείας, σε συνεργασία με τις ελληνικές αρχές.

Δεν ισχύει ότι η ελληνική Δικαιοσύνη αδυνατεί να ενεργήσει παράλληλα ή ανεξάρτητα όταν υπάρχει ευρωπαϊκή έρευνα. Εκτός αν υπάρχει ρητή παραπομπή ή ανάληψη της υπόθεσης από ευρωπαϊκό όργανο.

Διαβάστε: Αρειος Πάγος / Αναρμόδια δηλώνει η Αδειλίνη για το σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ

Ας υποθέσουμε όμως για μία στιγμή ότι το επιχείρημα της εισαγγελέως του Αρείου Πάγου είναι σωστό.

Τα νεότερα στοιχεία δείχνουν ότι τον Σεπτέμβριο του 2020 είχε φθάσει στην Εισαγγελία της Φθιώτιδας καταγγελία στην οποία γινόταν λόγος για «πάρτι με επιδοτήσεις», «χρυσά βοσκοτόπια» και «γνωστά πρόσωπα της τοπικής κοινωνίας που φθάνουν ακόμη και σε συγγενικό πρόσωπο κυβερνητικού αξιωματούχου», γράφει το Βήμα.

Διαβάστε: ΟΠΕΚΕΠΕ / Στο στόχαστρο ο Βορίδης – «Πολιτικός πήρε 1,5 εκατ.» – Εγκληματική οργάνωση και βραχιολάκια

Η καταγγελία είχε δει το φως της δημοσιότητας στον τοπικό Τύπο, είχε αναπαραχθεί από άλλα τοπικά μέσα με τον χαρακτηριστικό τίτλο: «Τα χρυσαφένια βοσκοτόπια της Αγόριανης και ο νόμος σιωπής από το συνδικάτο». Ηξεραν ασφαλώς την υπόθεση και οι εισαγγελικές αρχές και ο «κυβερνητικός αξιωματούχος».

Μάλιστα την ίδια χρονιά ο τότε πρόεδρος του ΟΠΕΚΕΠΕ Γρηγόρης Βάρρας ενημέρωσε τις εισαγγελικές αρχές για παράνομες επιδοτήσεις που φέρονται να δόθηκαν την περίοδο 2017-2020.

Σύμφωνα με το ίδιο άρθρο στο Βήμα., ο κ. Βάρρας «παγώνει» 3.500 ΑΦΜ παράνομων επιδοτήσεων και στέλνει την υπόθεση στον εισαγγελέα.

Από το 2020 μέχρι το 2024 που ξεκίνησε την έρευνα η ευρωπαϊκή εισαγγελία, μεσολάβησαν τέσσερα χρόνια. Γιατί σε αυτό το διάστημα δεν επενέβη η ελληνική Δικαιοσύνη; Μήπως για να προστατευθεί ο «κυβερνητικός αξιωματούχος»;

Η ελληνική Δικαιοσύνη έχει δημιουργήσει την εντύπωση ότι δεν είναι τυφλή. Γιατί η εισαγγελέας του Αρείου Πάγου τα σκαλίζει και εκτίθεται περισσότερο;  Μήπως τουλάχιστον θα ήταν καλύτερα να είναι μουγκή;

Αυτό που λες είναι σωστό σε γενικές γραμμές, αλλά σηκώνει διευκρινίσεις.

Η ελληνική δικαιοσύνη δεν χάνει αυτομάτως την αρμοδιότητά της όταν ερευνάται μια υπόθεση και από ευρωπαϊκά όργανα. Αντιθέτως, συχνά υπάρχει παράλληλη αρμοδιότητα — ειδικά όταν το αδίκημα αφορά τόσο το εθνικό όσο και το ενωσιακό δίκαιο.

Πότε έχει αρμοδιότητα η ελληνική δικαιοσύνη

Η ελληνική Δικαιοσύνη είναι αρμόδια για:

• αδικήματα που διαπράχθηκαν στο έδαφος της χώρας,
• αδικήματα που σχετίζονται με Έλληνες πολίτες,
• και υποθέσεις που παραβιάζουν την εθνική νομοθεσία, ακόμα κι αν έχουν και ευρωπαϊκή διάσταση.

Πότε παρεμβαίνει η Ευρωπαϊκή Δικαιοσύνη

Υπάρχουν ευρωπαϊκά όργανα που ερευνούν υποθέσεις όταν:

• υπάρχει ζημία σε βάρος του προϋπολογισμού της ΕΕ (π.χ. απάτη, διαφθορά, κατάχρηση ευρωπαϊκών κονδυλίων),
• παραβιάζεται η ευρωπαϊκή νομοθεσία (όπως στον ανταγωνισμό ή στα ανθρώπινα δικαιώματα),
• έχει γίνει προσφυγή στο Δικαστήριο της ΕΕ για ερμηνεία ή εφαρμογή του δικαίου της ΕΕ,
• εμπλέκονται διασυνοριακά συμφέροντα (π.χ. μέσω της Εισαγγελίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης – EPPO).

Η σχέση των δύο: Συνεργασία, όχι αποκλεισμός

Η γενική αρχή είναι η επικουρικότητα και η συνεργασία. Δηλαδή:

• Το ευρωπαϊκό επίπεδο παρεμβαίνει όταν η υπόθεση υπερβαίνει τη δυνατότητα χειρισμού σε εθνικό επίπεδο.
• Οι εθνικές αρχές (εισαγγελίες, δικαστήρια) οφείλουν να συνεργάζονται με τις ευρωπαϊκές (OLAF, EPPO, Eurojust).
• Αν υπάρχει σύγκρουση αρμοδιοτήτων, εφαρμόζονται κανόνες συντονισμού (όπως στον Κανονισμό EPPO ή μέσω Eurojust).

Πρακτικό παράδειγμα

Αν ένας Έλληνας δημόσιος υπάλληλος εμπλέκεται σε σκάνδαλο κατάχρησης ευρωπαϊκών κονδυλίων:

• Η ελληνική Δικαιοσύνη μπορεί να κινήσει διαδικασία ποινική ή πειθαρχική,
• Η OLAF (Υπηρεσία κατά της Απάτης της ΕΕ) μπορεί να διενεργήσει δική της έρευνα και να προτείνει καταλογισμούς,
• Αν εμπλέκεται σε σοβαρή διακρατική απάτη, η EPPO μπορεί να ασκήσει ποινική δίωξη απευθείας, σε συνεργασία με τις ελληνικές αρχές.

Άρα τι σημαίνει αυτό που είπες;

Αν εννοείς ότι η ελληνική Δικαιοσύνη δεν μπορεί να ενεργήσει παράλληλα ή ανεξάρτητα όταν υπάρχει ευρωπαϊκή έρευνα, αυτό δεν ισχύει απόλυτα. Η εθνική δικαιοσύνη παραμένει αρμόδια, εκτός αν υπάρχει ρητή παραπομπή ή ανάληψη της υπόθεσης από ευρωπαϊκό όργανο, π.χ. EPPO.

Αν θες να το συνδέσουμε με συγκεκριμένη υπόθεση ή πολιτικό πλαίσιο, πες μου και πάμε πιο συγκεκριμένα.