Μια χρονιά γεμάτη με συνταρακτικές εξελίξεις ήταν αυτή που ολοκληρώθηκε στον πλανήτη και την εγχώρια σκηνή, αλλά αυτή που ακολουθεί κομίζει εξελίξεις που ενδεχομένως να αλλάξουν δραματικά τις ζωές των πολιτών.

Στην Ελλάδα τη χρονιά που φεύγει σημαδεύει προφανώς η έξοδος από τη μνημονιακή περίοδο με ταυτόχρονη ρύθμιση του χρέους. ‘Oμως αυτή η σταδιακή ανάκτηση της πολιτικής κυριαρχίας σημαδεύεται από ένα τοξικό πολιτικό κλίμα και ακραία πόλωση.

Μέσα σε αυτές τις συνθήκες η «Συμφωνία των Πρεσπών», λόγω της μικροκομματικής προσέγγισης  απελευθέρωσε ακροδεξιούς αλαλαγμούς ενώ η ρητορική του δημόσιου διαλόγου διολίσθησε  σε εμφυλιοπολεμικό πλαίσιο. Δεν είναι τυχαίο ότι την όξυνση τροφοδοτούν πολιτικοί οι οποίοι πρωταγωνιστούν σε πολύ σοβαρές υποθέσεις διαφθοράς, που απασχόλησαν την κοινή γνώμη και συντάραξαν το πολιτικό σύστημα.

Με τη συμφωνία των Πρεσπών «κλείνουν» ανοιχτά μέτωπα του παρελθόντος, όμως η ελληνική διπλωματία έχει στο επίκεντρο και τον απρόβλεπτο ανατολικό γείτονα, εν μέσω έντονης προκλητικότητας με αιχμή τα γεωπολιτικά – ενεργειακά συμφέροντα στην Κύπρο. Άλλωστε όσο η Ελλάδα επιχειρεί να διαδραματίσει πρωταγωνιστικό ρόλο στα Βαλκάνια από άποψη πολιτική, οικονομική και ενεργειακή, τόσο η Τουρκία θα ενοχλείται. Τη χώρα σημάδεψαν και μεγάλες ανθρώπινες τραγωδίες με αποκορύφωμα τη φωτιά στο Μάτι, που υπενθύμισε με εφιαλτικό τρόπο τη δύναμη της φύσης, αλλά και το χωροταξικό, οργανωτικό και περιβαλλοντικό έγκλημα δεκαετιών.

Στον κόσμο, η ταραχή που έχει προκαλέσει η διακυβέρνηση Τραμπ στις ΗΠΑ, συνεχίστηκε ενώ ο Αμερικανός Πρόεδρος δυναμίτισε όλα τα κρίσιμα μέτωπα όπως ο εμφύλιος στη Συρία, η αραβοϊσραηλινή διένεξη, οι σχέσεις των ΗΠΑ με ΕΕ – Ρωσία – Κίνα, διαταράσσοντας τις διεθνείς ισορροπίες. Χωρίς να χρειάζεται. Ο Πρόεδρος των ΗΠΑ ξεκίνησε ένα -αδιανόητο για την υπερδύναμη- οικονομικό πόλεμο απομονωτισμού, που έχει οδηγήσει σε αμοιβαίους δασμούς ανάμεσα στις μεγάλες δυνάμεις.  Δεν πρέπει να διαφεύγει ότι η αρνητική επιρροή του Τραμπ έχει δυσμενείς επιπτώσεις και στη διαχείριση της κλιματικής αλλαγής που εκείνος θεωρεί «θεωρία συνωμοσίας». Μέσα σε ένα τέτοιο κλίμα σε πολλές περιοχές του πλανήτη αλλά και της Ευρώπης, η ακροδεξιά ενισχύθηκε ή πήρε την εξουσία και μαζί με την ακραία ρητορική, φέρνει κατεδάφιση των εργασιακών σχέσεων και άκρατη ασυδοσία του κεφαλαίου.

Το 2019, υπό αυτές τις συνθήκες είναι ιδιαίτερα αβέβαιο. Με αιχμή τις Ευρωεκλογές, αναμένεται η καταγραφή  των δυνάμεων της επελαύνουσας ακροδεξιάς, η οποία θέτει σε αμφισβήτηση της δημοκρατικές κατακτήσεις και τη συνοχή της Ενωμένης Ευρώπης.

Ειδικά σε μια χρονιά που ξεκινά με ένα αβέβαιο και ανεξέλεγκτο πλέον Brexit, οι νέοι εθνικισμοί απειλούν ως βόμβα την άτολμη και αναβλητική Ε.Ε. Οι νέοι συσχετισμοί, δεν φαίνεται ότι μπορεί να απειλήσουν τις πολιτικές της λιτότητας και την έλλειψη αποφασιστικότητας στη διαχείριση του προσφυγικού, τις δύο αιτίες που βυθίζουν την Ένωση και ανατροφοδοτούν τον ευρωσκεπτικισμό και την ακροδεξιά ρητορική. Λίγο πριν το τέλος του χρόνου, τα κίτρινα γιλέκα στη Γαλλία υπενθύμισαν τόσο τις αιτίες της κρίσης όσο και την ανεπάρκεια της ηγεσίας. Σε κάθε περίπτωση οι επικείμενες ευρωεκλογές αποτελούν αναμέτρηση της Ε.Ε. με τον εαυτό της. Για τον υπόλοιπο πλανήτη δεν προβλέπεται ότι κάτι μπορεί να αλλάξει τη ροή των πραγμάτων ενώ στις ΗΠΑ αρχίζει να συζητείται ανοιχτά η περίπτωση καθαίρεσης του Τραμπ από την Προεδρεία, καθώς ολοκληρώνεται η έρευνα για τη ρωσική εμπλοκή στην εκλογή του.

Στην Ελλάδα, ο νέος χρόνος θα φέρει αρκετές, ενδεχομένως και ταυτόχρονες, εκλογικές αναμετρήσεις. Το πολιτικό σύστημα αναδιατάσσεται και, ανεξάρτητα από τα αποτελέσματα των εκλογών, διαμορφώνονται δύο πολύ ξεκάθαροι πόλοι με βαθιά ταξικά χαρακτηριστικά και ένα δίλημμα προόδου και συντήρησης.

Το Μακεδονικό δρα καταλυτικά στις πολιτικές διεργασίες, όμως η εξέλιξή του είναι σχεδόν δεδομένη, ασχέτως της ρητορικής που μεταχειρίζονται οι πολιτικές δυνάμεις, δείγμα της αναξιοπιστίας τους. Οι υπαίτιοι των μνημονίων και της φτωχοποίησης της ελληνικής κοινωνίας επιχειρούν να επανακάμψουν στα δημόσια πράγματα, ενώ η χώρα ανακτά την εθνική της κυριαρχία και επανέρχεται σε συνθήκες οικονομικής ομαλότητας. Οι εξελίξεις των τελευταίων ετών έμοιαζαν αδιανόητες για ένα πολιτικό, επιχειρηματικό και κοινωνικό κατεστημένο, που ήδη επιχειρεί και θα επιχειρήσει να προασπίσει τα συμφέροντά του με κάθε μέσο και τρόπο.

Σε αντίθεση με αρκετές άλλες περιοχές του κόσμου και της Ευρώπης, η Ελλάδα φαίνεται να απορροφά τους κραδασμούς της λιτότητας και της ξενοφοβίας με την ακροδεξιά καθηλωμένη σε μονοψήφια ποσοστά. Όμως η πολιτική της επιρροή είναι μεγαλύτερη από τις εκλογικές επιδόσεις και το κλίμα θα παραμείνει νοσηρό, δηλητηριάζοντας το πολιτικό σύστημα και την ελληνική κοινωνία. Από άποψη θεσμικής κανονικότητας και κοινωνικής συνοχής, η επόμενη χρονιά θα είναι άλλη μια δοκιμασία για τη χώρα. Ξεκινά μια δύσκολη όσο και ενδιαφέρουσα χρονιά για την Ελλάδα, την Ευρώπη και τον κόσμο.