Ο εφοδιασμός του πληθυσμού σε ηλεκτρική ενέργεια, έχει να κάνει σε ένα μεγάλο βαθμό, με την εξασφάλιση ενός κοινωνικού -συλλογικού αγαθού. Γιατί, ναι μεν υπάρχουν σήμερα τεχνολογικές δυνατότητες παραγωγής της σε ατομικό ή επίπεδο νοικοκυριού, όμως η επένδυση σε τέτοια συστήματα είναι αρκετά υψηλή ακόμα.

Το γεγονός αυτό δεν δίνει τη δυνατότητα, ιδίως σε νοικοκυριά με χαμηλό εισόδημα, να ανεξαρτοποιηθούν σε σχέση με τον εφοδιασμό σε ηλεκτρική ενέργεια, πράγμα το οποίο μπορεί να συμβαίνει με τις άλλες μορφές ενέργειας. Και επειδή ο εφοδιασμός στηρίζεται στα δίκτυα διανομής(ΥΤ,ΜΤ,ΧΤ), η ηλεκτρική ενέργεια έχει τα χαρακτηριστικά περισσότερο ενός συλλογικού-κοινωνικού αγαθού.

Το κοινωνικό γιατί στις νεωτεριστικές κοινωνίες, παρόλο που οι περισσότερες μορφές ενέργειας είναι φυσικές, από τη στιγμή που μετατρέπονται σε ηλεκτρική σε συστήματα παραγωγής και μεταφέρεται με ηλεκτρικά δίκτυα στους χώρους χρήσης της, δεν είναι ένα φυσικό αγαθό, αλλά μετατρέπεται σε κοινωνικό-συλλογικό. Δεν έχει τη μορφή ενός αγαθού που ο κάθε καταναλωτής του μπορεί να εξασφαλίσει άμεσα και καθημερινά από την αγορά. Μπορεί βέβαια να το εξασφαλίσει, χωρίς παραπέρα αγοραστική δύναμη, αν κάνει μια επένδυση σε ένα αυτόνομο σύστημα παραγωγής της.

Με αυτή την έννοια και σαν καταναλωτές ηλεκτρικής ενέργειας-και όχι μόνο σαν πολίτες-θα πρέπει να μας απασχολεί το θέμα της παραγωγής, της διανομής και της κατανάλωσής της, σαν να πρόκειται για ένα συλλογικό αγαθό, που μας αφορά όλους. Αν π.χ. παράγεται με τρόπο που μολύνει τον αέρα ή τα νερά ή γενικότερα το περιβάλλον, αυτό μας αφορά όλους, γιατί τις συνέπειες όλοι θα τις υποστούμε. Αν το δίκτυο διανομής μιας εταιρείας (π.χ. ΔΕΗ) στήνεται σε δημόσια ή δημοτική γη και δρόμους αυτό αφορά όλους τους πολίτες ή δημότες. Αν αυξάνεται η τιμή του ρεύματος επίσης μας αφορά όλους και ιδίως αυτούς που δεν μπορούν να πληρώσουν την αύξηση, αφού και να αλλάξουν πάροχο, όπως δείχνει και η διεθνής εμπειρία, δε θα το καταφέρουν.

Βλέπουμε επίσης  πως χρησιμοποιεί τους λογαριασμούς, όχι μόνο της ΔΕΗ αλλά και των άλλων παρόχων, η κάθε κυβέρνηση. Για να εισπράττονται οφειλές και προς τρίτους (π.χ. ΕΡΤ)και προς το ίδιο το κράτος( π.χ. ο φόρος κατοικίας, το λεγόμενο χαράτσι μέχρι πρόσφατα). Το κεντρικό δίκτυο διανομής και η διαχείρισή του από εταιρείες και όχι από την κοινωνία, μετατρέπει αυτό το συλλογικό-κοινωνικό αγαθό στο να καταναλώνεται μόνο ατομικά, μέσω των ιδιοκτητών των συνδέσεων και της πληρωμής των λογαριασμών. Η μη δυνατότητα πληρωμής του λογαριασμού από κάποια μέλη της κοινωνίας όμως δεν θα πρέπει να οδηγεί και στη μη δυνατότητα χρήσης του από αυτά(διακοπή της σύνδεσης). Γιατί τότε χάνεται ο κοινωνικός-συλλογικός του χαρακτήρας και άρα σπάει και η συναίνεση στο γενικότερο «κοινωνικό συμβόλαιο».

Η απαιτούμενη νέα πολιτική για τον ενεργειακό εφοδιασμό

Το ζήτημα της ηλεκτρικής ενέργειας στη χώρα αντιμετωπίζονταν τα τελευταία χρόνια υπό το πρίσμα της πολιτικής των “μνημονίων”. Ιδιωτικοποίηση της ΔΕΗ, ιδιώτες πάροχοι ισχύος, πώληση ή όχι θερμοηλεκτρικών εργοστασίων σε ιδιώτες κεφαλαιούχους, αλλά και τμημάτων των δικτύων κ.λπ.

Με αφορμή την πώληση σε ιδιώτες κάποιων λιγνιτικών εργοστασίων της Δημόσιας Επιχείρησης Ηλεκτρισμού (ΔΕΗ), που η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ προωθεί με το νέο νόμο που ψηφίσθηκε στη βουλή (μη ξεχνάμε που τουλάχιστον ο ΣΥΡΙΖΑ ήταν ενάντια στην ιδιωτικοποίηση της παραγωγής και των δικτύων διανομής ηλεκτρικής ενέργειας, αλλά τώρα πρέπει να «συμμορφωθεί» με τις ντιρεκτίβες της ΕΕ και του ευρωπαϊκού δικαστηρίου), είναι η ευκαιρία για τη διατύπωση του γενικότερου αιτήματος, όσον αφορά στην παραγωγή, την διανομή και την κατανάλωση της ενέργειας. Του αιτήματος για ένταξη του ενεργειακού εφοδιασμού εκεί που ανήκει, δηλαδή στα «Κοινά».

Αυτό μπορεί να γίνει σήμερα με την ουσιαστική κοινωνικοποίηση-δημοτικοποίηση της ηλεκτρικής ενέργειας. Και αυτό να γίνει με αιχμή τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας(ΑΠΕ).

Η πρόταση θα μπορούσε να πάρει τη μορφή: επιδίωξη ενεργειακής αυτοδυναμίας μέσω ενεργειακού εφοδιασμού από δημοτικές-διαδημοτικές επιχειρήσεις, που παράγουν ηλεκ. ενέργεια από ΑΠΕ, αγοράζουν από τον διαχειριστή του Δικτύου ΥΤ το ποσοστό της που ακόμα δεν παράγουν οι ίδιες, κατέχουν τα τοπικά δίκτυα ΜΤ-ΧΤ και διαχειρίζονται τη διανομή της ηλεκτρικής ενέργειας στους τελικούς καταναλωτές της περιοχή τους. Και όλα αυτά να συνδέονται με καμπάνιες εξοικονόμησης ενέργειας από τη μεριά τους. Αυτή όμως η στροφή απαιτεί και αλλαγή στο νομικό πλαίσιο της μέχρι τώρα Τοπικής Αυτοδιοίκησης, στον μελλοντικά προτεινόμενο από την κυβέρνηση νόμο του «Κλεισθένη».

Ταυτόχρονα θα μπορούσε να προτείνεται και προς τους πολίτες-δημότες:

Όσοι μπορούν οικονομικά(αφού αποσύρουν τις πιθανές οικονομίες από τις τράπεζες) να εγκαθιστούν φ/β συστήματα στις στέγες και ταράτσες των σπιτιών, στις στέγες των αγροτικών υπόστεγων και αποθηκών, σε μη παραγωγική γη. Να εγκαθιστούν μικρές ανεμογεννήτριες σε ευνοϊκά σημεία μη παραγωγικής γης. Να δημιουργούν μη κερδοσκοπικές εταιρείες και συνεταιρισμούς, εταιρείες λαϊκής βάσης( π.χ. ετερόρρυθμες) κ.λπ. για την παραγωγή ενέργειας από μικρές εγκαταστάσεις ΑΠΕ και διάθεσή της στα τοπικά δημοτικά δίκτυα.

Αυτό θα αποτελούσε μια κοινωνικοποίηση της παραγωγής της ενέργειας και θα οδηγούσε στην ενεργειακή αυτονομία των νοικοκυριών, των αγροτών, των μικρών επιχειρήσεων(με εφαρμογές στα κτίριά τους)και στη συνέχεια και στην ενεργειακή αυτονομία των δήμων και των περιοχών καθώς και σε φθηνότερους λογαριασμούς για όσους δημότες δεν μπορούν να προχωρήσουν σε δικές τους εφαρμογές.

Αν η κυβέρνηση αποφάσιζε ή πιεζόταν να αποφασίσει-τι κάνουν π.χ. οι οικολόγοι που συμμετέχουν στην κυβέρνηση- να ακολουθήσει αυτό το δρόμο «απελευθέρωσης», δηλαδή της κοινωνικοποίησης της ενέργειας τα επόμενα χρόνια, τότε η ΔΕΗ αναγκαστικά θα προχωρούσε και αυτή σε αποκεντρωμένες εγκαταστάσεις παραγωγής και διανομής, καθώς και στο κλείσιμο των λιγνιτικών εργοστασίων της!

Τοπικοποίηση