Το Κοινωνικό ΕΚΑΒ οργανώνει σήμερα 24 Μαΐου μια εκδήλωση αφιερωμένη στην καταπολέμηση της αστεγίας*. Με την ευκαιρία αυτή, ο ιατρός Xavier Emmanuelli απεύθυνε στην Οργάνωσή μας ένα μήνυμα υποστήριξης.

Ο Xavier Emmanuelli υπήρξε συνιδρυτής των Médecins Sans Frontières στη Γαλλία (Γιατροί Χωρίς Σύνορα) και κατόπιν ιδρυτής το SAMU Social (το SAMU είναι στη Γαλλία ότι είναι το ΕΚΑΒ στην Ελλάδα). Η οργάνωση αυτή ανέπτυξε πρωτοπόρα δράση και μεθοδολογία περίθαλψης των χιλιάδων αστέγων που ζουν στο Παρίσι και άλλες μεγάλες πόλεις. Ο Emmanuelli διετέλεσε και υπουργός Επείγουσας Ανθρωπιστικής Δράσης, παρά τον πρόεδρο της Γαλλικής Δημοκρατίας, Jacques Chirac.

Με την ιδέα του SAMU Social, ιδρύθηκε και στην Ελλάδα το Κοινωνικό ΕΚΑΒ, για να αντιμετωπίσει, με μια αντίστοιχη φιλοσοφία, τον κοινωνικό αποκλεισμό στη χώρα μας, ο οποίος από τα χρόνια της κρίσης συνεχώς βαθαίνει.

Αναπαράγουμε πιο κάτω το κείμενο αυτού του μηνύματος:

«Θα ήθελα να είμαι εκεί, μαζί σας. Δυστυχώς σήμερα είμαι καθηλωμένος εδώ.

Είμαι γιατρός, με ειδικότητα την επείγουσα ιατρική, και ίδρυσα το 1993 το SAMU Social στο Παρίσι. Το SAMU Social ιδρύθηκε στο πρότυπο του SAMU (ΕΚΑΒ), που είναι ένας οργανισμός επείγουσας ιατρικής υποστήριξης. Ιατρικής και όχι κοινωνικής υποστήριξης.

Την εποχή εκείνη υπήρχαν πολλοί άστεγοι άνθρωποι στους δρόμους του Παρισιού, και πολλοί μετανάστες από την ανατολική Ευρώπη. Δεν απευθυνόντουσαν όμως στους οργανισμούς που υπήρχαν γι’ αυτούς. Η κυβέρνηση είχε δημιουργήσει κάποιους μηχανισμούς υποδοχής, αλλά ήταν ανεπαρκείς.

Έτσι, βασιζόμενος στις αρχές του SAMU, δημιούργησα το κοινωνικό SAMU. Πρέπει να πω ότι ο τότε δήμαρχος του Παρισιού, ο Ζακ Σιράκ, στήριξε αυτή την ιδέα. Η ιδέα, η οποία τώρα έχει γενικευθεί, είναι ότι δεν περιμένουμε να έρθουν οι άνθρωποι αυτοί σε κάποιον οργανισμό, δεν θα έρθουν. Γιατί; Διότι δεν έχουν γνώση των μηχανισμών της βοήθειας. Καταρχάς δεν γίνεται μεγάλη προσπάθεια να κοινοποιηθούν οι μηχανισμοί υποδοχής. Πρέπει εμείς, οι φορείς μας, να πάμε να βρούμε αυτούς τους ανθρώπους που χρειάζονται στήριξη. Σ’ αυτό στηρίζεται το SAMU Social, να κινηθείς προς αυτόν που έχει ανάγκη. Οι θεσμοί θα πρέπει να είναι ευέλικτοι, να βγαίνουν από το καβούκι τους. Και βέβαια να έχουν εκπαιδευμένους επαγγελματίες. Αυτό είναι το πρώτο σημείο.

Το δεύτερο σημείο είναι ότι οι άνθρωποι που σήμερα είναι στο δρόμο, με την μετανάστευση, είναι πολύ διαφορετικοί, πιο κινητικοί, περαστικοί, πολύ διαφορετικοί από τους παλιούς πλανόδιους, τους κλοσάρ. Έχουν γνωρίσει την αποξένωση, την εξορία και δεν έχουν πια εμπιστοσύνη στους θεσμούς. Είναι σε περιπλάνηση. Και τα προβλήματά τους είναι σύνθετα.

Αντιμετωπίζουμε τον αποκλεισμό, αλλά τον αποκλεισμό μέσα σε μια συνθετότητα. Είναι υγειονομική, είναι ψυχολογική, είναι κοινωνική. Κάναμε μια έρευνα το 2011 στο Παρίσι και στα προάστια, σε όλα τα κέντρα υποδοχής των περιθωριοποιημένων ανθρώπων. Σε αυτά που παρέχουν σίτιση, αυτά που τους στεγάζουν, όλα αυτά που τους υποδέχονται. Είναι μια ψυχιατρική έρευνα, είχαμε ψυχολόγους, ψυχιάτρους, ψυχαναλυτές. Δεν έγινε ερασιτεχνικά, είχαμε ένα προϋπολογισμό για την έρευνα αυτή. Η δυσκολία ήταν ότι έπρεπε καταρχάς να φροντίσουμε αυτούς τους ανθρώπους. Και χρειάζονταν μακροχρόνια φροντίδα.

Διαπιστώσαμε ότι το 30% – τεράστιο ποσοστό – των ανθρώπων που είναι στους δρόμους έχουν σοβαρά νοσήματα, ψυχολογικά και ψυχιατρικά. Άλλοτε γνωστά, τις περισσότερες φορές αδιάγνωστα και πάντως χωρίς θεραπεία. Και αυτό το τεράστιο ποσοστό υπάρχει σε όλες τις μεγάλες πόλεις, τις πρωτεύουσες.

Διότι έχει αλλάξει ο τρόπος ζωής και αυτή είναι η 3η παρατήρησή μου. Η κοινωνία μας, αυτή η φιλελεύθερη κοινωνία μας καλλιεργεί την κουλτούρα του ανταγωνισμού, την κουλτούρα των επιδόσεων, της οικονομικής κυριαρχίας, όλο και πιο άγρια στον κόσμο. Και αυτός ο πολιτισμός, αυτή η κοινωνία δεν μπορούν παρά να δημιουργήσουν αποκλεισμό. Δεν γίνεται επίτηδες, αλλά οι ανθρωπιστικοί στόχοι της φροντίδας, της αρωγής, της συνύπαρξης παραμελούνται. Και πάντως δεν λαμβάνονται υπόψη, όπως θα έπρεπε, προς όφελος της οικονομίας και αυτού που ονομάζουμε ανάπτυξη.

Για εμένα, λυπάμαι που το λέω, αυτό δεν είναι ανάπτυξη. Μπορεί να είναι οικονομική ανάπτυξη, αλλά από ανθρωπιστική άποψη είναι πισωγύρισμα.

Γι’ αυτό σας εύχομαι να  επιμένετε στις εργασίες σας. Και να μην ξεχνάμε ότι εμείς πρέπει να υλοποιήσουμε αυτό που από την αρχή του κόσμου μάθαμε, την έγνοια για τον άλλο και τη προστασία του ευάλωτου. Όπως έλεγε ο μεγάλος Παστέρ για την ιατρική: να θεραπεύσεις; Ενίοτε. Να ανακουφίσεις; Πάντα. Και σε κάθε περίπτωση να ακούς, να καταλαβαίνεις, να παρηγορείς. Είναι ότι σημαντικότερο μπορείς να κάνεις. Και πάντως να μην αγνοείς το πρόβλημα του άλλου.

Σας εύχομαι να έχετε μεγάλη επιτυχία στις εργασίες σας και κυρίως να εισακουσθείτε από τους πολιτικούς, την αυτοδιοίκηση και βέβαια τις εθνικές αρχές. Και μιας και πλησιάζουν οι ευρωεκλογές, στο πνεύμα της Ευρώπης, να υπάρξει μια πραγματική πολιτική, όχι οικονομικής κυριαρχίας, αλλά μια πολιτική στήριξης των ευάλωτων ανθρώπων.»

* «Νεοάστεγοι στην Ελλάδα σήμερα», Παρασκευή 24 Μαΐου 2024, στις 16:00, στο Ινστιτούτο Παστέρ (Βας. Σοφίας 127, Μετρό Αμπελόκηποι ή Μέγαρο Μουσικής).