Η ζωή τελικά σκηνοθετεί τα καλύτερα σενάρια και φέρνει τις πιο μεγάλες ανατροπές.

Ποιος θα το έλεγε; Ποιος δηλαδή μπορούσε να φανταστεί, εν μέσω πανδημίας και απόλυτου εγκλεισμού των πάντων και με τα ΜΜΕ «μπουκωμένα» από τα 32 εκ. Ευρώ που τους μοίρασε η κυβέρνηση, να παιανίζουν συντονισμένα, όλα στην ίδια συχνότητα, ύμνους για τους άθλους του Μητσοτάκη σε ρόλο σύγχρονου Μωυσή, ο οποίος έσωσε τον περιούσιο λαό του από την αρρώστια, σε αντίθεση με τους ηγέτες της Δυτικής Ευρώπης οι οποίοι τους άφησαν να πεθάνουν αβοήθητοι, ότι εν μέσω μιας τέτοιας διθυραμβικής συγκυρίας, θα έσκαγε το σκάνδαλο των voucher της ντροπής και της αρπαχτής!

Ένα σκάνδαλο διαφθοράς που, τηρουμένων των αναλογιών, μοιάζει ή έστω παρουσιάζει αντιστοιχίες με το σκάνδαλο NOVARTIS της κυβέρνησης Σαμαρά. Τουλάχιστον σε ό,τι αφορά στις πολιτικές ευθύνες των κυβερνήσεων της ΝΔ τότε και τώρα, όπως και στην άρνησή τους να τις αναλάβουν. 

Προφανείς οι πολιτικές ευθύνες

Οι πολιτικές ευθύνες για το σκάνδαλο της αλαμπουρνέζικης τηλεκατάρτισης υπάρχουν και δεν μπορούν να αμφισβητηθούν, όσο υπάρχει γενικευμένη κατακραυγή σε βάρος της κυβέρνησης.

Τις οποίες πολιτικές ευθύνες η κυβέρνηση θα τις αναλάβει θέλοντας και μη, ακόμη κι αν δεν προχωρήσει σε παραιτήσεις. Καθώς η μη υποβολή παραίτησης των αρμόδιων υπουργών, διαχέει την πολιτική ευθύνη στο σύνολο της κυβέρνησης και την επιρρίπτει προσωπικά στον ίδιο τον πρωθυπουργό. Που είναι και το σωστό, γιατί τόσες βδομάδες που βοούσε ο τόπος ούτε ο πρωθυπουργός ευαισθητοποιήθηκε να ενδιαφερθεί για τα καταγγελλόμενα, ούτε ένας υπουργός ή κυβερνητικός βουλευτής βρέθηκε να διαφοροποιηθεί από τους υπουργούς εργασίας και ανάπτυξης που είχαν αναλάβει το βάρος να μας πείσουν από τις φιλοκυβερνητικές συχνότητες, δηλαδή από όλα τα κανάλια, ότι όλα έβαιναν καλώς και οι εταιρείες που είχαν αναλάβει το πρόγραμμα δεν πουλούσαν «φύκια για μεταξωτές κορδέλες».

1. Οι πολιτικές ευθύνες υπάρχουν και είναι ανεξάρτητες από την απόσυρση του προγράμματος τηλεκατάρτισης από τον πρωθυπουργό, γιατί αυτή έγινε καθυστερημένα και κατόπιν εορτής και κάτω από γενικευμένη κατακραυγή και σφοδρές αντιδράσεις. Τόσο των ίδιων των ενδιαφερόμενων για την κατάρτιση αυταπασχολούμενων επιστημόνων, όσο όμως και των αντίστοιχων συλλογικών τους οργάνων και των επιστημονικών τους φορέων. Κατακραυγή και αντιδράσεις όμως υπήρξαν και από την πλευρά της κοινωνίας, μέσω των κοινωνικών δικτύων, αλλά και από την πλευρά της μείζονος αντιπολίτευσης και πέρα από τον ΣΥΡΙΖΑ, ο οποίος σήκωσε και το μεγάλο βάρος, καθώς αποκάλυψε το ψέμα της κυβέρνησης, ότι δήθεν η τηλεκατάρτιση και η εμπλοκή των εταιρειών ήταν ο μόνος τρόπος αξιοποίησης των κονδυλίων του ΕΣΠΑ κατά την υγειονομική κρίση.
2. Οι πολιτικές ευθύνες υπάρχουν όμως και γιατί το πρόγραμμα κατάρτισης, όπως προκηρύχθηκε, όπως εγκρίθηκε και όπως εφαρμόστηκε, με τα κορακίστικα και τις ασυναρτησίες, δεν είχε καμιά χρησιμότητα, για να μην πούμε ότι ήταν και προσβλητικό για το μορφωτικό και το επιστημονικό επίπεδο των μηχανικών, των δικηγόρων, των γιατρών και των οικονομολόγων στους οποίους απευθύνονταν.
3. Κι ακόμη οι πολιτικές ευθύνες υπάρχουν γιατί το πρόγραμμα της τηλεκατάρτισης σχεδιάστηκε και υλοποιήθηκε κατά τρόπον ώστε να ευνοήσει συγκεκριμένους επιχειρηματίες, οι οποίοι, σύμφωνα με τα στοιχεία που είδαν το φως της δημοσιότητας, ανήκουν στο πολιτικό περιβάλλον υπουργών, μεταξύ των οποίων και του υπουργού εργασίας, καθώς και στο κομματικό περιβάλλον του κυβερνώντος κόμματος.
4. Οι πολιτικές ευθύνες όμως υπάρχουν και για τον τρόπο που έγινε η προκήρυξη, η υποτιθέμενη αξιολόγηση των προσφορών, η έγκριση και η ανάθεση των προγραμμάτων τηλεκατάρτισης. Το εξαιρετικά σύντομο διάστημα στο οποίο οι υποψήφιοι κλήθηκαν να ανταποκριθούν υποβάλλοντας προτάσεις, ήταν υπεύθυνο για τον αποκλεισμό εταιρειών που δεν είχαν έτοιμες τις πλατφόρμες και τα προγράμματα. Ήταν υπεύθυνο όμως και για τον αποκλεισμό των πανεπιστημίων, τα οποία λόγω του υψηλού επιπέδου τους, οπωσδήποτε θα ήταν πολύ πιο χρήσιμα από τις τυχάρπαστες εταιρείες που εγκρίθηκαν, με τις ασυνάρτητες γνώσεις και τα αλαμπουρνέζικα που δεν έκαναν καν τον κόπο να μεταφράσουν σωστά. 
5. Κι ακόμη, οι πολιτικές ευθύνες υπάρχουν και αναφέρονται και στον τρόπο που έγινε, αν έγινε, η αξιολόγηση των προγραμμάτων που εγκρίθηκαν. Εκτός κι αν οι αξιολογητές που χρησιμοποιήθηκαν μιλούσαν την ίδια γλώσσα, ήξεραν δηλαδή… κορακίστικα, οπότε κατάλαβαν τι υπονοούνταν πίσω από τα αλαμπουρνέζικα.
6. Κι επίσης οι πολιτικές ευθύνες υπάρχουν και γιατί η κυβέρνηση έλεγε ψέματα και πούλαγε επί εβδομάδες παραμύθι στον ελληνικό λαό, για την επιλεξιμότητα της δαπάνης της κατευθείαν επιδότησης των επιστημόνων. Και μάλιστα ειρωνεύονταν και την αντιπολίτευση και τον ίδιο τον πρώην πρωθυπουργό ότι δήθεν δεν γνώριζε τις Ευρωπαϊκές διαδικασίες, καθώς ο Τσίπρας σωστά είχε επισημάνει το μεγάλο ψέμα που η κυβέρνηση είχε χρησιμοποιήσει για να δικαιολογήσει την σκανδαλώδη επιλογή των voucher. Κι εδώ υπάρχει πολιτική ευθύνη και για το ψέμα και για το δούλεμα, αλλά και για το θράσος…
7. Τέλος πολιτικές ευθύνες υπάρχουν και γιατί το πρόγραμμα αυτό, χωρίς να είναι χρήσιμο στους αποδέκτες του και χωρίς να είναι αναγκαία η εφαρμογή του, αφού τα χρήματα μπορούσαν εξ αρχής να δοθούν απευθείας στους ίδιους τους επιστήμονες, κόστισε τελικά 50 εκ. Ευρώ περισσότερο στο ελληνικό δημόσιο. Γιατί τόσο είναι το επιπλέον ποσό που κόστισε το πρόγραμμα, σε σύγκριση με το κόστος που θα είχε η νόμιμη επιλογή να δοθούν εξ αρχής 800 και όχι μόνον 600 Ευρώ σε κάθε καταρτιζόμενο. Γιατί για κάθε 600 Ευρώ που έπαιρνε ο καταρτιζόμενος, όπως έγινε γνωστό, οι εταιρείες των ΚΕΚ έπαιρναν 400, εκ των οποίων τα 200 πήγαιναν στους… ημέτερους με τις έτοιμες πλατφόρμες. Και κάποια από αυτά πήγαιναν και σε Ιατρικούς Συλλόγους που μεσολαβούσαν υπέρ κάποιων εταιρειών ΚΕΚ…

Άρα πολιτική ευθύνη υπάρχει και γιατί με το πρόγραμμα ζημίωσαν χιλιάδες επιστήμονες 200 Ευρώ έκαστος, αλλά και γιατί ωφελήθηκαν οι ημέτεροι. Και τέλος, πολιτικές ευθύνες υπάρχουν και γιατί τελικά ζημίωσε το δημόσιο 50 εκ. Ευρώ και μάλιστα σε μια πολύ δύσκολη για τους πολίτες και για το κράτος εποχή.

Οι ενδεχόμενες ποινικές ευθύνες καλούν εισαγγελέα

Αλλά και πέραν των προφανών πολιτικών ευθυνών, στο σκάνδαλο των voucher υπάρχουν και ενδεχόμενες ποινικές ευθύνες που πρέπει να διερευνηθούν από τους αρμόδιους εισαγγελείς και να αποδοθούν. Καθώς στο σκάνδαλο των voucher υπάρχουν οι προϋποθέσεις που δυνάμει θα μπορούσαν να στηρίξουν το αδίκημα της απιστίας στην υπηρεσία σε βαθμό κακουργήματος. Υπάρχει το κίνητρο και το όφελος εκείνων που πήραν τις αποφάσεις και υπάρχει και η ζημιά του δημοσίου.

1. Πρώτον, υπάρχουν ενδείξεις εμπλοκής προσώπων που ανήκουν είτε στο περιβάλλον υπουργών της κυβέρνησης είτε στον κύκλο των κομματικών φίλων του κυβερνώντος κόμματος, τα οποία και ωφελήθηκαν από το συγκεκριμένο πρόγραμμα και κέρδισαν χρήματα.
2. Υπάρχει ζημιά του δημοσίου, ύψους μάλιστα 50 εκ. Ευρώ, αφού τόσο εκτιμάται ότι κόστισε περισσότερο το πρόγραμμα της τηλεκατάρτισης, σε σχέση με εκείνο που όφειλε η κυβέρνηση να έχει εφαρμόσει εξ αρχής, της απευθείας επιδότησης δηλαδή των ίδιων των επιστημόνων με 800 Ευρώ, όπως συνέβη και με τους υπόλοιπους εργαζόμενους.
3. Κι ακόμη, υπάρχουν ενδεχόμενες ποινικές ευθύνες για το αν τηρήθηκαν οι προϋποθέσεις διαφάνειας και ισονομίας στην προκήρυξη του προγράμματος και αν τηρήθηκαν οι Ευρωπαϊκοί κανονισμοί.
4. Και τέλος, υπάρχουν ενδεχόμενες ποινικές ευθύνες για το αν συντελέστηκε το αδίκημα της λογοκλοπής στα κακομεταφρασμένα κείμενα που υπήρχαν στις πλατφόρμες και τα οποία δίνονταν σαν… καθρεφτάκια και χάντρες στους ιθαγενείς επιστήμονες.

Μια εισαγγελική έρευνα είναι απολύτως αναγκαία για να ξεκαθαρίσει η υπόθεση και να μην υπάρχουν σκιές. Καθώς μια εισαγγελική έρευνα θα μπορούσε να στοιχειοθετήσει και να αποδώσει ευθύνες στα αδικήματα που πράγματι τελέστηκαν, προστατεύοντας έτσι το δημόσιο ή και να τα απορρίψει, προστατεύοντας τους κατηγορούμενους, αν αποδειχθεί ότι τα πράγματα δεν έγιναν έτσι όπως εμφανίζονται στα ΜΜΕ και στα κοινωνικά δίκτυα.

Πάντως τουλάχιστον οσμή σκανδάλου διαφθοράς υπάρχει. Όταν υπάρχει αναγνώριση από την ίδια την κυβέρνηση, η οποία αναγκάστηκε να πάρει πίσω το πρόγραμμα άρον άρον, και μάλιστα όταν αυτό έγινε μόλις ο πρωθυπουργός κλήθηκε από τον αρχηγό της αξιωματικής αντιπολίτευσης να απαντήσει στη Βουλή, τότε δεν μπορεί παρά να υπάρχει οσμή σκανδάλου. 

Γιατί προφανώς η κυβέρνηση ανέκρουσε πρύμναν μόνον όταν συνειδητοποίησε ότι δεν θα μπορούσε να απαντήσει στα ερωτήματα που θα της έθετε ο Αλέξης Τσίπρας στη Βουλή, τόσο για τα πρόσωπα που ωφελήθηκαν από τα voucher και τις σχέσεις τους με την κυβέρνηση και με το κόμμα της ΝΔ, όσο όμως και για τη ζημιά που υπέστη το δημόσιο από τις πράξεις και τις παραλείψεις των αρμόδιων κυβερνητικών στελεχών, που προφανώς ενεργώντας κάτω από τις εντολές του πρωθυπουργού, εφάρμοσαν το συγκεκριμένο πρόγραμμα της τηλεκατάρτισης.

Η οσμή λοιπόν που διαχέεται παντού στη χώρα, μόνο από ένα σκάνδαλο διαφθοράς τύπου Novartis μπορεί να προέρχεται.

* Ο Γιάννης Α. Μυλόπουλος είναι καθηγητής ΑΠΘ