Σε μία ακόμη από τις πολύ συχνές, ετούτο τον καιρό, τηλεοπτικές συνεντεύξεις του, ο Αλέξης Κούγιας ισχυρίστηκε ότι «τα εγκλήματα που αφορούν την αποπλάνηση ανηλίκου, την ασέλγεια, τον βιασμό» δεν είναι «ποινικώς ενδιαφέροντα» όταν το θύμα είναι πάνω από 15 χρόνων, διότι τότε δεν θεωρείται ανήλικο «για το ποινικό δίκαιο».

Αφορμή για τη δήλωση, που άφησε ενεούς τόσο τους τηλεοπτικούς συνομιλητές του όσο και αρκετούς σχολιαστές στα κοινωνικά δίκτυα, ήταν η δημοσιοποίηση από την εφημερίδα Πρώτο Θέμα ενός μέρους του υλικού που βρέθηκε στο κινητό τηλέφωνο του Δημήτρη Λιγνάδη, κατηγορούμενου για τους βιασμούς τριών ανηλίκων και ενός ενήλικα και πελάτη του κ. Κούγια. Η εφημερίδα προχώρησε στη δημοσιοποίηση μηνυμάτων που ανακτήθηκαν — καθώς είχαν διαγραφεί —  από το κινητό τηλέφωνο του πρώην καλλιτεχνικού διευθυντή του Εθνικού Θεάτρου, το οποίο κατασχέθηκε στο σπίτι του αδερφού του, Γιάννη Λιγνάδη. Στο δημοσίευμα υποστηρίζεται ότι βρίσκεται στην κατοχή της εφημερίδας και φωτογραφικό υλικό με ανήλικους αλλά διευκρινίζεται ότι αυτό δεν το δημοσιοποιεί καθώς περιέχει ευαίσθητα προσωπικά δεδομένα.

Ο κ. Κούγιας αφού διαμήνυσε ότι θα κινηθεί νομικά εναντίον της εφημερίδας εκ μέρους του εντολέα του για παραβίαση των προσωπικών του δεδομένων, αρνήθηκε κατηγορηματικά ότι αυτό το υλικό αφορά ανήλικους. Η παρουσιάστρια της εκπομπής, Σίσσυ Χρηστίδου, επικαλούμενη απόσπασμα των μηνυμάτων που είδαν το φως της δημοσιότητας και συγκεκριμένα την αναφορά στη «μαμά και στον μπαμπά» που κάνει κάποιος από τους συνομιλητές του Δημήτρη Λιγνάδη, ρώτησε τον κ. Κούγια αν οι συνομιλίες αυτές αφορούν ανήλικους ή ενήλικους.

«Εξαρτάται για τι ανήλικο μιλάμε» απάντησε ο κ. Κούγιας. Και διευκρίνισε: «Τα θέματα της προσβολής της γενετήσιας αξιοπρέπειας — έτσι ονομάζονται τα εγκλήματα που αφορούν την αποπλάνηση ανηλίκου, την ασέλγεια, τον βιασμό — αυτά τα αδικήματα είναι ποινικώς ενδιαφέροντα και θεωρείται ανήλικος κάποιος για το ποινικό δίκαιο αν είναι κάτω των 15 ετών. Οποιοσδήποτε άνω των 15 ετών δεν θεωρείται ποινικά ανήλικος γι’ αυτό υπάρχει σύγχυση.»

Για οποιονδήποτε λόγο, η παρουσιάστρια της εκπομπής δεν κατόρθωσε εκείνη τη στιγμή να θέσει ερωτήματα που θα μπορούσαν να αναδείξουν τα προβλήματα με τους ισχυρισμούς του κ. Κούγια. Μολονότι εμφανώς ταραγμένη, δήλωσε ότι εφόσον αυτός είναι ο δικηγόρος, δεν μπορεί παρά να τον «εμπιστευτεί». Έτσι, όμως, άφησε να αιωρείται μια εντύπωση που δεν είναι μόνο λανθασμένη αλλά και εξόχως επικίνδυνη για την παιδική προστασία στη χώρα μας.

Ο κ. Κούγιας εδώ ανακάτεψε αληθή στοιχεία, όπως προκύπτουν από τον Ποινικό Κώδικα, με πρόδηλες ανακρίβειες, τα οποία όμως όλα μαζί τίποτε δεν έχουν να κάνουν με τις κατηγορίες που αντιμετωπίζει ο πελάτης του. Όπως το έθεσε ο Γιώργος Νικολαϊδης, διευθυντής της Διεύθυνσης Ψυχικής Υγείας του Παιδιού, πρώην πρόεδρος και νυν μέλος της επιτροπής Lanzarote για την βία και την εκμετάλλευση παιδιών του Συμβουλίου της Ευρώπης, στον οποίο απευθυνθήκαμε, «ο κ. Κούγιας προφανώς προσπαθεί να θολώσει τα νερά συγχέοντας δύο διαφορετικά πράγματα: την ηλικία συναίνεσης στις σεξουαλικές πράξεις και το τι είναι γενετήσια εκμετάλλευση ανηλίκου».

Ας δούμε αναλυτικότερα ποια είναι τα αληθή στοιχεία και ποιες οι ανακρίβειες που ανακατεύει ο κ. Κούγιας:

Καταρχάς, δεν ισχύει επουδενί ότι άνω των 15 δεν λογίζεται κανείς ανήλικος για το ποινικό δίκαιο. Τουναντίον, ανήλικοι είναι οι κάτω των 18, όπως άλλωστε προκύπτει από το πώς αντιμετωπίζονται στον Ποινικό Κώδικα οι ανήλικοι που διαπράττουν αδικήματα (άρθρο 126). Αυτό που υπάρχει είναι συγκεκριμένες διαβαθμίσεις των ανηλίκων: μέχρι τα 12 έχουμε ποινικά αδιάφορους, από τα 12 έως τα 15 έχουμε το ακαταλόγιστο και από τα 15 έως τα 18 έχουμε ειδική μεταχείριση. Γι’ αυτό και στην δεύτερη παράγραφο του άρθρου αυτού αναφέρεται: «Σε ανήλικο που τέλεσε αξιόποινη πράξη και έχει συμπληρώσει το δέκατο πέμπτο έτος της ηλικίας του επιβάλλονται επίσης αναμορφωτικά ή θεραπευτικά μέτρα, εκτός αν κρίνεται αναγκαίο να επιβληθεί περιορισμός σε ειδικό κατάστημα κράτησης νέων κατά το επόμενο άρθρο».

Υπάρχουν κι άλλες τέτοιες διαβαθμίσεις σε νόμους, όπως λόγου χάρη στον νόμο 4636/2019 για την χορήγηση του ασύλου, όπου — απρόσφορα και ενάντια στο πνεύμα των διεθνών συμβάσεων κατά κάποιους — γίνεται διαχωρισμός ανάμεσα στους ανήλικους κάτω των 15 και σε αυτούς άνω των 15, θεωρώντας ότι μεγαλύτερη ευαλωτότητα έχουν οι κάτω των 15 ετών. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι οι άνω των 15 δεν λογίζονται ανήλικοι.

Αυτό που ισχύει, πράγματι, και που επικαλείται ο κ. Κούγιας, είναι το εξής: αν ένας ενήλικος προβεί σε γενετήσια πράξη με πρόσωπο κάτω των 15 ετών, αυτό αποτελεί από μόνο του αδίκημα (άρθρο 339). Το όριο εδώ τίθεται διότι ο νομοθέτης αναγνωρίζει ότι οι έφηβοι μπορεί και να έχουν ερωτικές σχέσεις, κάποιος δεκαπεντάχρονος με έναν δεκαεννιάχρονο, λόγου χάρη, και όχι επειδή θεωρεί πως ο δεκαπεντάχρονος δεν είναι ανήλικος. Πρόκειται μ’ άλλα λόγια για μια αποφυγή της ποινικοποίησης της ερωτικής δραστηριότητας των εφήβων που εμμέσως εισάγει ένα ηλικιακό όριο πάνω από το οποίο ένα πρόσωπο λογίζεται ικανό να δώσει τη συναίνεσή του στο σεξ. Αυτό το όριο είναι τα 15 έτη. Όχι επειδή ο δεκαπεντάχρονος δεν είναι ανήλικος «για το ποινικό δίκαιο», όπως ισχυρίστηκε ο κ. Κούγιας, αλλά επειδή το σεξ ενηλίκου με ανήλικο άνω των 15 δεν αποτελεί αυτομάτως ποινικό αδίκημα. Όπως, μάλιστα, τονίζει και ο κ. Νικολαΐδης, «ορθώς —  όπως και σε άλλες χώρες — η νομοθεσία προβλέπει ότι και μικρότεροι ανήλικοι δεν διώκονται αν υπάρχει διαφορά ηλικίας μικρότερης των 3 χρόνων μεταξύ τους».

Βέβαια, όπως και ο ίδιος ο κ. Κούγιας παραδέχεται σε κατοπινή αποστροφή του, τίποτε από όλα αυτά δεν ισχύει για τον βιασμό, τον οποίον ψευδώς αρχικά συγκαταλέγει στα αδικήματα που αφορά το όριο των 15 ετών. Ο βιασμός είναι πάντοτε βιασμός. Και προφανώς μπορεί να υπάρξει βιασμός ανηλίκου άνω των 15 ετών.

Τι κάνει λοιπόν ο κ. Κούγιας; Με αφορμή τη δημοσίευση του Πρώτου Θέματος και διατεινόμενος ότι το υλικό από το τηλέφωνο του κ. Λιγνάδη δεν αφορά «ανήλικους» αλλά πρόσωπα «άνω των 15 ετών» θέλει να δημιουργήσει την εντύπωση ότι οι μηνυτές έδωσαν τη συναίνεσή τους.

«Αν έχετε ένα κοριτσάκι, μια ωραία κοπέλα, το οποίο συμπλήρωσε τα 15» λέει ο κ. Κούγιας «μπορεί να κάνει ερωτική επιλογή με όποιον θέλει, χωρίς να διαπραχθεί καν αδίκημα. Εκτός του βιασμού. Αν το ίδιο θέλει να πλησιάσει οποιονδήποτε, είτε αυτός είναι ο Λιγνάδης, είτε είναι ο… Παύλος, είτε είναι οποιοσδήποτε άλλος, είναι δικαίωμά του».

Βλέπουμε λοιπόν πώς, τεχνηέντως, τα περί «ορίου των 15 ετών» που λέγονται για το υλικό του τηλεφώνου του κ. Λιγνάδη, λίγο-λίγο μπλέκονται με τις κατηγορίες για βιασμό που αντιμετωπίζει.

Αυτή όμως είναι η υπεράσπιση όλων των κατηγορουμένων για βιασμό. Όλοι υποστηρίζουν ότι υπήρξε «συναίνεση» και ότι η κατηγορία του βιασμού είναι, όπως το θέτει ο κ. Κούγιας, «μεθοδευμένη».

Από όλη αυτή την παράσταση, λοιπόν, μένουν δύο πράγματα: πρώτον, ένας διόλου πρωτότυπος υπερασπιστικός ισχυρισμός ότι οι μηνυτές «τα ήθελαν». Δεύτερον, μια θόλωση από την οποία κανείς μένει με την εντύπωση ότι μετά τα δεκαπέντε χρόνια, κάποιος παύει να θεωρείται ανήλικος και συνεπώς να δικαιούται την αυξημένη προστασία του νόμου. Αυτό ίσως και να είναι το πιο επικίνδυνο για τη δημόσια αντίληψη. Ας ξεκαθαρίσουμε λοιπόν ότι δεν ισχύει. Άλλωστε, η διεθνής Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού, η οποία έχει κυρωθεί στη χώρα μας με νόμο αυξημένης τυπικής ισχύος (Ν. 3727/2008), ορίζει στο άρθρο 3: «ο όρος “παιδί” σημαίνει οποιοδήποτε πρόσωπο κάτω των 18 ετών».

Με δυο λόγια, αυτές οι δηλώσεις του κ. Κούγια δεν είναι απλώς παραπλανητικές, διότι παίρνουν μια διάταξη του Ποινικού Κώδικα και την ανάγουν σε κάτι άλλο. Οποιαδήποτε δήλωση οδηγεί στην παραβίαση της Διεθνούς Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Παιδιού και της δέσμευσης του κράτους να παρέχει αυξημένη προστασία σε ανηλίκους είναι εν δυνάμει επικίνδυνη για τα παιδιά. Και ως τέτοια πρέπει να αντιμετωπίζεται και από τον Δικηγορικό Σύλλογο και από τα ΜΜΕ αλλά κυρίως από τις Αρχές.