Επιτομή της εκλογικής  ήττας του ΣΥΡΙΖΑ αποτελεί το γεγονός ότι έχει πλέον απωλέσει το δικαίωμα να καταθέτει πρόταση δυσπιστίας, διότι δεν διαθέτει (ούτε καν) 50 βουλευτές. Άρα, ας γίνει αυτό κατανοητό από όσους «δεν παραδέχονται την ήττα» ή διατείνονται ότι ο ΣΥΡΙΖΑ παραμένει κόμμα εξουσίας: υπό τις παρούσες συνθήκες, ο όρος «αξιωματική αντιπολίτευση» είναι ένας ευφημισμός.

Στο μήνυμά του το βράδυ των εκλογών, ο Αλέξης Τσίπρας δήλωσε ότι θα θέσει τον εαυτό του στην κρίση των μελών του κόμματος.

Αυτονόητα αυτονόητο. Αλλά ποια είναι η μετάφρασή του;

Η μετάφραση είναι ότι ο Τσίπρας θα επιδιώξει την επανεκλογή του στην προεδρία, κινώντας τις προβλεπόμενες από το καταστατικό διαδικασίες.

Η επανεκλογή του είναι βέβαιη, για πολλούς και διάφορους λόγους. Αυτό που δεν είναι καθόλου βέβαιο είναι αν κάτι τέτοιο θα αποκαταστήσει το έλλειμμα εμπιστοσύνης ανάμεσα στον ΣΥΡΙΖΑ και τους πολίτες, που τόσο εμφατικά – και επαναληπτικά – του γύρισαν την πλάτη.

Σύμφωνα με όλες τις μετρήσεις, η δημοφιλία του σημερινού προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ δεν ξεπερνάει την εκλογική επιρροή του κόμματος. Επομένως, είτε «αναβαπτισθεί» ο Τσίπρας είτε όχι, η αμφισβήτηση δεν πρόκειται να σταματήσει. Από ό,τι φαίνεται, ο κόσμος δεν εμπιστεύεται ούτε το κόμμα, ούτε τον επικεφαλής.

Άλλωστε τι νέο θα κομίσει η «αναβάπτιση» της σημερινής ηγεσίας – ή η επιλογή νέας – χωρίς την αλλαγή πολιτικής; Αυτό που κατέρρευσε είναι το όλο αφήγημα.

Διαβάζω στην «Αυγή»: «Τώρα είναι η ώρα του απολογισμού, του αναστοχασμού, των συλλογικών και συντροφικών διαδικασιών που θα οδηγήσουν σε τολμηρές και ριζικές αλλαγές παντού. Η επέλαση της Ακροδεξιάς, η κυριαρχία ενός ανεξέλεγκτου δεξιού καθεστώτος, η μετατροπή της Ελλάδας σε ελλειμματική Δημοκρατία ανατολικού τύπου επιβάλλουν την ανασύνταξη και την επανίδρυση του ΣΥΡΙΖΑ».

Σωστά. Αλλά πως μπορεί να συμβούν όλα αυτά σε ένα ευρύτατα απo-πολιτικοποιημένο κόμμα, όπου η κριτική διάθεση έχει υποκατασταθεί από την επανάπαυση και η ιδιοτέλεια στους κύκλους της ηγεσίας κυριαρχεί; 

Με ευθύνη του Τσίπρα, ενσωματώθηκαν στο κόμμα – κυριολεκτικά – η Σάρα, η Μάρα και το Κακό Συναπάντημα· βρέθηκαν ξαφνικά στα ψηφοδέλτια άνθρωποι ανυπόληπτοι ή παρδαλοί, που δεν έχουν καμιά σχέση με τα οράματα της Αριστεράς· καλλιεργήθηκε ο κυνισμός και η κουλτούρα της επαγγελματικής αποκατάστασης μέσω του κόμματος. «Επάγγελμα Τσίπρας», όπως είπε χαρακτηριστικά ο Στέλιος Κούλογλου.

Ποιος λοιπόν θα αναστοχαστεί και ποιος θα ανασυντάξει τον ΣΥΡΙΖΑ; Αυτοί που είναι υπεύθυνοι για την καταβαράθρωσή του;

Ας μην βαυκαλιζόμαστε. Ο κόσμος έχει ένα αλάνθαστο αισθητήριο. Τα προγράμματα και οι επεξεργασμένες προτάσεις είναι πολύτιμα για να αποκατασταθεί η αρχική επαφή μεταξύ των πολιτικών κομμάτων και των κοινωνικών ομάδων που θέλουν να εκφράσουν. Αλλά αυτό δεν αρκεί. Όταν οι πολίτες διαπιστώνουν ότι τα πάντα θυσιάζονται στον βωμό του κυβερνητισμού, αρχίζουν πλέον να σκέφτονται πως «όλοι ίδιοι είναι». «Ίδιοι» όχι προγραμματικά, αλλά ηθικο-πολιτικά.

Όταν χαθεί η «μπέσα», η εμπιστοσύνη στην ηθικο-πολιτική υπόσταση ενός κόμματος, ακολουθεί με μαθηματική ακρίβεια η προσχώρηση στο στρατόπεδο του «βέβαιου νικητή». Κανένας δεν θέλει να είναι με τους «χαμένους», ιδιαίτερα όταν δεν τους εμπιστεύεται.

Η «Αυγή» έχει δίκιο. Ο ΣΥΡΙΖΑ πρέπει να επανιδρυθεί. Αλλά η επανίδρυσή του δεν πρόκειται να αρχίσει, πόσω μάλλον να ολοκληρωθεί, αν δεν κινητοποιηθούν τα πιο έμπειρα και τα πιο ανιδιοτελή στελέχη του χώρου· αν δεν ανοίξει τα μάτια της η σημερινή ηγεσία· αν δεν επανακάμψουν όσοι κατά καιρούς (δικαιολογημένα) απομακρύνθηκαν· αν δεν σαρωθεί η καμαρίλα· και αν δεν πει ο Τσίπρας Mea culpa, όχι για τους λάθος, αλλά για τους σωστούς λόγους.

Τα χρονικά περιθώρια έχουν εξαντληθεί. Όσοι νοήμονες απέμειναν δεν πρόκειται να πειστούν με τα προσχήματα, ούτε να παρακολουθήσουν αμέτοχοι τον βαθμιαίο εκφυλισμό μιας παράταξης που σε κάθε εκλογική αναμέτρηση φυλλοροεί και υποδιπλασιάζεται. 

*Ο Σπύρος Γεωργάτος είναι καθηγητής Βιολογίας στο Τμήμα Ιατρικής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων