Σύμφωνα με μια από τις πιο αναγνωρισμένες τυπολογίες της Θεωρίας της Επικοινωνίας τα γεγονότα που καλύπτουν τα ΜΜΕ χωρίζονται σε τρεις κατηγορίες. Στα «ειδησεογραφικά γεγονότα» (λαμβάνουν χώρα αυθόρμητα και ανεξάρτητα από το αν θα τα καλύψουν ή όχι τα μίντια), στα «επικοινωνιακά γεγονότα» (θα συνέβαιναν ούτως ή άλλως, αλλά σχεδιάζονται προσεκτικά για να καλυφθούν τελετουργικά από τα ΜΜΕ) και στα «ψευδογεγονότα» (σχεδιάζονται και πραγματοποιούνται με αποκλειστικό γνώμονα τη μετάδοσή τους από τα μίντια). 

Ads

Η σαββατιάτικη «συναυλία εν κινήσει» αποτελεί «ψευδογεγονός». Την οργάνωσε ο Δήμος Αθηναίων και την ενορχήστρωσε – όπως αποδείχτηκε –  το πρωθυπουργικό γραφείο με στόχο τη μεσοποιημένη δημοσιότητα. Παράλληλα, έδωσε αφορμή για μια έντονη αντιπαράθεση στα social media σχετικά με τον πραγματικό σκοπό της εκδήλωσης. Όσοι στέκονται κριτικά υποστηρίζουν ότι αποκλειστικός στόχος του μιντιακού show ήταν να ενισχυθεί  επικοινωνιακά η εικόνα του Κυριάκου Μητσοτάκη. Στον αντίποδα οι διοργανωτές διαβεβαιώνουν ότι σχεδιάστηκε για να δώσει «στιγμές χαράς» στους έγκλειστους συμπολίτες μας. 

Ανεξάρτητα, πάντως, από τις όποιες προθέσεις των επικοινωνητών η κατασκευή του ψευδογεγονότος – με το τεράστιο μιντιακό ενδιαφέρον που προκάλεσε – έχει δύο πραγματικές και ιδιαίτερα επικίνδυνες συνέπειες. Καταρχήν, εν μέσω παρατεταμένου lockdown, το διαδίκτυο και τα social media κατακλύστηκαν από φωτογραφίες με δεκάδες φωτορεπόρτερ (και αρκετούς περίοικους ή συγγενείς) να στέκονται κυριολεκτικά σε απόσταση αναπνοής. Και δίπλα τους ο πρωθυπουργός, με τη στάση του, έδινε εκών άκων το πρόωρο σύνθημα ότι η χώρα απελευθερώθηκε από τον «αόρατο εχθρό».

Εντωμεταξύ, τα τηλεοπτικά δελτία ειδήσεων αντί να διερωτηθούν ποιοι κανόνες ασφαλείας παραβιάστηκαν έξω από το Μαξίμου, χαρακτήριζαν «μιζέρια» και «στοχοποίηση» την έκκληση για τήρησή τους. Τα ίδια δελτία, βέβαια, που πριν λίγες μέρες κουνούσαν το δάχτυλο σε όσους τολμούσαν να πλησιάσουν σε πάρκα και παραλίες. Έτσι, εστάλη εμπράκτως στους πολίτες ένα αρνητικό μήνυμα ως προς την τήρηση μέτρων ασφαλείας, την ώρα που το κράτος μοιράζει εκατομμύρια σε επικοινωνιακή εκστρατεία με τον ακριβώς αντίθετο στόχο.

Ads

Ακόμη χειρότερα, ενόψει της ανάγκης για σταδιακή άρση των μέτρων η ίδια η κυβέρνηση άνοιξε την όρεξη σε όσους βιάζονται να ξηλώσουν εν μια νυκτί το σύστημα υγειονομικής ασφάλειας. Τρανό παράδειγμα η στάση της Ιεράς Συνόδου η οποία πιέζει ήδη για να ανοίξουν άμεσα οι εκκλησίες. «Αν επιτρέπονται κινητές συναυλίες με ελλιπή μέτρα ασφαλείας γιατί να μην ανοίξουν και οι ιεροί ναοί;» σκέφτηκαν κάποιοι καταγγέλλοντας «δύο μέτρα και δύο σταθμά». Το ένα σφάλμα, όμως, δεν διορθώνεται με άλλο. Ιδίως, όταν απειλεί τις πιο ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού. 

Δυστυχώς, ο Covid-19  δεν είναι «ψευδοϊός». Η ελληνική κοινωνία κατορθώνει να κρατά χαμηλά τις απώλειες με αίσθημα ευθύνης, ορθολογισμό αλλά και τεράστιες θυσίες σε οικονομικό και ψυχολογικό επίπεδο. Και αυτό το επίτευγμα δεν έχει κανείς το δικαίωμα να το παίζει κορώνα-γράμματα στο βωμό της σκηνοθετημένης επικοινωνίας.