Όταν η κυβέρνηση καταφεύγει στο επιχείρημα του «λεφτόδεντρου» είναι φανερό ότι πιέζεται. Πιέζεται τόσο πολύ, που αναγκάζεται να χρησιμοποιήσει διάλεκτο καφενείου.

Παρεμπιπτόντως, τα «λεφτόδεντρα» ενδημούν στην ελληνική χλωρίδα (εξ ου το δημώδες «λεφτά υπάρχουν»). Πέρα όμως από ευφυολογήματα και εξυπνάδες, υπάρχει μια κρίσιμη ερώτηση που πρέπει να απαντηθεί με σαφήνεια το συντομότερο δυνατό: οφείλει η Αριστερά να κινείται εντός του πολιτικο-οικονομικού πλαισίου που έχει θέσει η κυβέρνηση και του δημοσιονομικού πλαισίου που έχουν επιβάλλει οι Βρυξέλλες ή νομιμοποιείται να τα αμφισβητεί προτείνοντας «δύσκολες» εναλλακτικές λύσεις; Και κάτι άλλο: ποια είναι η ειδοποιός διαφορά ανάμεσα στη συστημική αντιπολίτευση που ασκεί το ΠΑΣΟΚ, τον μαξιμαλισμό που χαρακτηρίζει το ΚΚΕ και τον ριζοσπαστικό (αλλά ρεαλιστικό) λόγο που φιλοδοξεί να αρθρώσει ο ΣΥΡΙΖΑ;

Η δημόσια σφαίρα είναι πια κορεσμένη από ευφημισμούς και ψευδώνυμα. Ο όρος «προοδευτικό» ξεχείλωσε τόσο πολύ, που τον χρησιμοποιούν αδιάκριτα και χωρίς αιδώ υπερσυντηρητικοί και νεοσυντηρητικοί του ακραίου Κέντρου. Μέσα σ’ αυτό το νεφέλωμα, ορισμένοι καλοθελητές καλούν την Αριστερά να ασκήσει «υπεύθυνη αντιπολίτευση», δηλαδή μια αντιπολίτευση που συναγωνίζεται την κυβερνητική ρητορική σε «εφευρετικότητα», «σοβαρότητα» ή «ποιότητα» κοινοβουλευτικού λόγου, χωρίς όμως να αμφισβητεί τις πολιτικές συμβάσεις και το status quo.

Προφανώς, ο ρόλος της Αριστεράς δεν είναι να εμπλουτίζει το σύστημα με «έξυπνες» και «ωραίες» ιδέες. Καθήκον της είναι η δομική αντιπολίτευση, που στοχεύει ένα προς ένα τα διαρθρωτικά στοιχεία της κυρίαρχης πολιτικής, χωρίς να υποτιμά βέβαια τη σημασία των καταπραϋντικών μέτρων και των άμεσα απαραίτητων ενεργειών που πρέπει να γίνονται όταν υπάρχει μια έκτακτη συνθήκη (π.χ., εμβολιασμός).

Ας δούμε μια πρακτική εφαρμογή αυτής της προσέγγισης επί τη βάσει πραγματικών δεδομένων. Η ακρίβεια σφίγγει τώρα σαν μέγγενη την κοινωνία. Όλα δείχνουν ότι πρόκειται για μια κατάσταση που θα διαρκέσει και θα πονέσει, αφού η αύξηση των καυσίμων/ενέργειας επηρεάζει έμμεσα, αλλά δραματικά, σχεδόν όλα τα κόστη (μεταφορές, υπηρεσίες, κλπ.). Ακόμα και αν υπάρξει αποκλιμάκωση στο κόστος της ενέργειας μετά από έναν-ενάμισι χρόνο, είναι εξαιρετικά απίθανο να δούμε ανάλογη μείωση στις τιμές και το κόστος διαβίωσης με τον ίδιο ρυθμό. Κάτι τέτοιο δεν έχει συμβεί ποτέ και πουθενά.

Οι νεοφιλελεύθερες κυβερνήσεις βρίσκονται αντιμέτωπες με τα αδιέξοδα των πολιτικών τους, αφού τα σημερινά δεινά προστίθενται στο κόστος που είχε μέχρι τώρα η πανδημία. Όταν με το καλό θα επιστρέψουμε στην υγειονομική κανονικότητα και θα αρχίσει να ισχύει ξανά η πολιτική των πλεονασμάτων στην Ευρώπη, η κοινωνικο-οικονομική κατάσταση θα γίνει αφόρητη. Το θέμα είναι τι (έχει να) προτείνει η Αριστερά.

Σύμφωνα με τον τομεάρχη Ανάπτυξης και Επενδύσεων του ΣΥΡΙΖΑ Αλέξη Χαρίτση, «Η προοδευτική κυβέρνηση που χρειάζεται η χώρα θα συγκρουστεί με τις πρακτικές χειραγώγησης στην αγορά ενέργειας, θα μειώσει τους ειδικούς φόρους κατανάλωσης στα καύσιμα και θα αντιμετωπίσει τα εκτεταμένα πλέον φαινόμενα ενεργειακής φτώχειας. Η μείωση του κόστους ενέργειας είναι απολύτως κρίσιμη για να πάρει την πρώτη αποφασιστική ανάσα η ελληνική οικονομία. Επόμενο βήμα: αύξηση του κατώτατου μισθού στα 800 ευρώ, ρύθμιση του ιδιωτικού χρέους της πανδημίας με κούρεμα της βασικής οφειλής, αναπροσανατολισμός ευρωπαϊκών και εγχώριων κονδυλίων για στοχευμένα προγράμματα ενίσχυσης νοικοκυριών και επιχειρήσεων, πλήρης ενεργοποίηση όλων των ελεγκτικών μηχανισμών για την αποφασιστική ρύθμιση των αγορών».

Οι προτάσεις Χαρίτση έχουν μια τεχνική πλευρά, που δεν γίνεται ίσως άμεσα αντιληπτή από το μη ειδικό κοινό (στο οποίο ανήκουμε οι περισσότεροι). Αλλά ο νοήμων πολίτης θα διερωτηθεί: αν μειωθεί ο ειδικός φόρος κατανάλωσης στα καύσιμα, δεν θα μειωθούν αναλόγως τα δημόσια έσοδα; Και τι θα ισοφαρίσει αυτή τη διαφορά τώρα μάλιστα που συζητείται έντονα η επαναφορά στις πολιτικές των πλεονασμάτων; (Το ίδιο ισχύει και για το κούρεμα της βασικής οφειλής.)

Έπειτα, πως ακριβώς θα γίνει (και πότε) ο «αναπροσανατολισμός ευρωπαϊκών και εγχωρίων κονδυλίων για στοχευμένα προγράμματα ενίσχυσης νοικοκυριών και επιχειρήσεων» (εννοώ με ποια ρήτρα); Και η «πλήρης ενεργοποίηση όλων των ελεγκτικών μηχανισμών» δεν είναι κάτι που προϋποθέτει ένα τελείως διαφορετικό modus operandi από εκείνο που με φανατική προσήλωση ακολουθεί η σημερινή κυβέρνηση;

Τα ερωτήματα είναι ρητορικά και σκοπό έχουν να καταδείξουν ότι παραγωγικές αντιπροτάσεις δεν μπορούν να υπάρξουν χωρίς να γίνεται ρητή αναφορά στην ανατροπή των σημερινών συνθηκών. Άρα, κάθε φορά που η κυβέρνηση προκαλεί τον ΣΥΡΙΖΑ να της υποδείξει το «λεφτόδεντρο» η αντιπολίτευση θα πρέπει να απαντά με μια ωραία φωτογραφία της στο δάσος των «λεφτοδέντρων», και το πριόνι στο χέρι.

Χωρίς περιστροφές και δικολαβίστικα: σύμφωνα με το σχέδιο που έστειλε αυτή τη βδομάδα στους φορείς του Δημοσίου ο Σκυλακάκης, το 2023 προβλέπονται περικοπές στις δημόσιες δαπάνες 2,6 δις ευρώ, που περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων τα υπουργεία Υγείας, Παιδείας και Εργασίας. Αυτά τη στιγμή που γίνεται πρόδηλο ότι στους συγκεκριμένους τομείς απαιτούνται σημαντικές επενδύσεις για να μην καταρρεύσει το Κράτος Προνοίας. Αναρωτιέται κανείς πως θα συμπεριφερθεί η Αριστερά, αν δεν μιλήσει ευθέως για τον στενό κορσέ του Μεσοπρόθεσμου Προγράμματος και για την αναγκαιότητα μιας νέας, σκληρής διαπραγμάτευσης με την Ευρωζώνη.

Ευτυχώς ή δυστυχώς, αυτή η περιπέτεια δεν έχει λήξει.