Έχουν περάσει 71 χρόνια και οι συνθήκες έχουν αλλάξει ριζικά. Αλλά οι εξελίξεις στον ΣΥΡΙΖΑ παρουσιάζουν ομοιότητες με τα γεγονότα της Τασκένδης το 1953, όταν οι δύο αντιμαχόμενες πτέρυγες του ΚΚΕ στους πολιτικούς πρόσφυγες συγκρούστηκαν μέχρι θανάτου για την κομματική εξουσία.

Υπάρχουν φυσικά τεράστιες διαφορές. Το ΚΚΕ είχε χάσει τον εμφύλιο πόλεμο και το μεγαλύτερο μέρος των δυνάμεων του είχε καταφύγει στις χώρες του σοβιετικού μπλοκ. Επικεφαλής του ΚΚΕ ήταν ο χαρισματικός, αλλά καταστροφικός Νίκος Ζαχαριάδης.

H Μόσχα είχε βαρύνοντα ρόλο στα κομματικά πράγματα και ήθελε να τον αντικαταστήσει μετά τον θάνατο του Στάλιν και το τέλος της περιόδου «της προσωπολατρείας». Για την οποία κατηγορήθηκε και ο γενικός γραμματέας του ΚΚΕ.

Τα στοιχεία που θυμίζουν την περίοδο εκείνη είναι τα παρακάτω:

• Η βαθιά κομματική κρίση του ΚΚΕ ήταν αποτέλεσμα της ήττας στον εμφύλιο 1946-49. Δύο χρόνια πριν την έναρξη του, αμέσως μετά την αποχώρηση των Γερμανών (κλείνουν 80 χρόνια από τότε) το ΚΚΕ θα μπορούσε να είχε καταλάβει την εξουσία. Tελικώς συνετρίβη στον εμφύλιο.

αφού βρέθηκε στην κυβέρνηση την περίοδο 2015-19, ο ΣΥΡΙΖΑ υπέστη δύο διαδοχικές συντριπτικές ήττες, το 2023 και το 24. Αυτή είναι η αιτία της βαθιάς του κρίσης.

• Τις ήττες αυτές, η ηγεσία τότε και τώρα έχει αποφύγει να αναλύσει και να δώσει ικανοποιητικές εξηγήσεις. Ο αείμνηστος Πάνος Δημητρίου, που από την εξέλιξη των γεγονότων είχε βρεθεί επικεφαλής των «αντιζαχαριαδικών», μου είχε πει σε μία ιστορική συνέντευξη:

«μετά την ήττα, οι ερμηνείες που έδινε η επίσημη ηγεσία δεν ήταν πειστικές. Ποιες ήταν οι ερμηνείες; Ότι έφταιγε ο ιμπεριαλισμός,πρώτα ο βρεττανικός κι ύστερα ο αμερικάνικος, η προδοσία του Τίτο με το «πισώπλατο χτύπημα»κλπ. Δινόταν μια ερμηνεία η οποία απέδιδε τις ήττες στον ξένο παράγοντα και όχι στα δικα μας λάθη. Ομως πολλοί μέσα στο κόμμα αναρωτιούνταν εάν ήταν σωστή η πολιτική μας και η επιλογή του εμφυλίου πολέμου ».

Η πεισματική άρνηση των παλιών και σύγχρονων ηγεσιών του ΣΥΡΙΖΑ να αναλύσουν τις βαριές ήττες, είχε οδηγήσει σε μία βαθιά κρίση ηγεσίας.

►Διαβάστε επίσης: ΣΥΡΙΖΑ / Έκτακτη σύγκληση της Κεντρικής Επιτροπής το Σάββατο – Στο επίκεντρο η διαγραφή Κασσελάκη

• Το 1953, αυτοί οι ταλαιπωρημένοι και βασανισμένοι αυτοί αγωνιστές είχαν βρεθεί εξορία στα πέρατα της γης λόγω των εγκληματικών λαθών μιας ηγεσίας που δεν είχε σταθεί στο ύψος των περιστάσεων.

Το ίδιο συμβαίνει -συμβολικά- με τον ΣΥΡΙΖΑ: είναι στην «εξορία», μακριά από τις πραγματικές ανάγκες των ανθρώπων που φιλοδοξούσε να εκφράσει αλλά και αυτών που τον ψήφισαν στις προηγούμενες εκλογές.

Στην πρόσφατη δημοσκόπηση της Palmos Analysis για το Tvxs, μια μεγάλη μερίδα ψηφοφόρων όχι μόνο στον γενικό πληθυσμό αλλά και μεταξύ των ψηφοφόρων του ΣΥΡΙΖΑ το 2023, δηλώνει ότι δεν ενδιαφέρεται για τις εσωκομματικές εξελίξεις και δεν θα πάρει μέρος σε αυτές.

• Η διαμάχη και τότε και τώρα ξεκίνησε από διαδικαστικά θέματα, που έκρυβαν βαθύτατες διαφορές, αντιλήψεων και προσωπικές. Στην Τασκένδη περιστασιακές και μη πλειοψηφίες επιβάλλουν τις θέσεις τους στη μειοψηφία παίρνοντας αποφάσεις που δεν έχουν σχέση με την ηθική της Αριστεράς, αλλά με τον συσχετισμό των δυνάμεων. Το ίδιο συμβαίνει και σήμερα.
• Βέβαια το 1953 τα πράγματα ξέφυγαν από κάθε έλεγχο. Η διήγηση του Δημητρίου:

«Πέσαμε να κοιμηθούμε. Δεν πέρασε καμιά ώρα, γίνεται ο χαλασμός. Ορμάει όλος αυτός ο συρφετός, εκατοντάδες άνθρωποι. Μάθανε, πληροφορηθήκανε από τους δικούς τους πού ήμαστε εμείς (οι ηγέτες, ας πούμε), σπάσανε την πόρτα, μπήκαν μέσα και μας τραβήξανε από τα κρεβάτια μας. Μας σύρανε έξω στην αυλή κι εκεί πέσανε πάνω μας σαν τους λύκους. Χτυπούσαν, κλοτσούσαν, έβριζαν. Την ώρα που μας χτυπούσαν, κάποιος από πίσω μου, από τη μανία του, μου δάγκωσε το αυτί και μου έκοψε ένα κομμάτι.

(…) Πέσαμε κάτω αιμόφυρτοι, χάσαμε τις αισθήσεις μας, άλλοι λιγότερο, άλλοι περισσότερο. Εγώ πάντως δεν είχα χάσει εντελώς τις αισθήσεις μου, ήταν ο Υψηλάντης δίπλα μου και του είπα: «Υψηλάντη, μην κουνιέσαι, γιατί θα μας αποτελειώσουν».

Ο Μανώλης Γιατρουδάκης, ένας άλλος εξαιρετικός αγωνιστής που βρέθηκε τότε στο επίκεντρο των γεγονότων, είχε διηγηθεί:

«Yπήρξαν τραυματίες και από τις δύο πλευρές, έγινε ξυλοδαρμός φοβερός, αλλά το μεγάλο τμήμα, το μεγάλο κομμάτι των επιτιθέμενων έφυγε κι έτσι οι υπόλοιποι πιάστηκαν αιχμάλωτοι… Οι αιχμάλωτοι ήταν σύντροφοί μας στον Εμφύλιο».

Με τις βαριές κατηγορίες που ανταλλάσουν οι αντιμαχόμενες πλευρές του ΣΥΡΙΖΑ, είναι δύσκολο να πιστέψει κανείς ότι βρίσκονταν στο ίδιο κόμμα.

• O Γιατρουδάκης είχε περιγράψει την πολιορκία των γραφείων του ΚΚΕ και την υπεράσπιση τους από τον (φιλοζαχαριαδικό) Δ. Βλαντά:

«Υπήρχαν συνθήματα ”Βλαντά, βγες έξω”, αλλά αυτός χρησιμοποίησε στρατιωτικές πρακτικές. Γκρέμισε κάποιες καμινάδες, έβαλε τούβλα, έριξε κάτω στο ισόγειο πάγκους, τραπέζια, και έφραξε το ισόγειο, και πραγματικά έγινε ένας πετροπόλεμος, μια μάχη, αλλά δεν μπορούσαν οι αντι-ηγετικοί να πάρουν τα γραφεία και να διώξουν τον Βλαντά έξω».

Ας ελπίσουμε ότι δεν θα έχουμε επανάληψη στην Κουμουνδούρου, όπου έχουν σημειωθεί μεμονωμένα περιστατικά έξω από τα γραφεία του ΣΥΡΙΖΑ.

►Διαβάστε επίσης: Κασσελάκης / Εξώδικο «ως Πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ» στα μέλη της ΠΓ και της ΚΕ για διαρροή του πόθεν έσχες

• Τη δεκαετία του 1940, το ΚΚΕ είχε επιτελέσει τη μεγάλη ιστορική του αποστολή, όταν τέθηκε επικεφαλής της αντίστασης κατά των ναζί.

Τη δεκαετία του 2010, ο ΣΥΡΙΖΑ έχει επίσης επιτελέσει την ιστορική του αποστολή. Διοχέτευσε την οργή και την αγανάκτηση των πολιτών για τη χρεοκοπία της χώρας, για τα χιλιάδες κλεισμένα μαγαζιά και το ρεκόρ των ανέργων, σε μία δημοκρατική, κοινοβουλευτική κατεύθυνση. Διαφορετικά, η Χρυσή Αυγή θα είχε θεριεύσει.

Με τα λάθη του και τις παραλείψεις του, αυτό είναι το μεγάλο ιστορικό του επίτευγμα, μαζί με τη συμφωνία των Πρεσπών και τα 37 δις που άφησε- πρώτη κυβέρνηση στην ιστορία- στα δημόσια ταμεία.

Δεν μπόρεσε όμως να εδραιωθεί ως κόμμα δεμένο με τους οπαδούς του, την τοπική αυτοδιοίκηση και τα εργατικά-επαγγελματικά σωματεία, παρά την ευρεία επικράτηση του στις λαϊκές γειτονιές και στις εκλογές του 2019. Προτίμησε να κάνει διεύρυνση με τον.. κύριο Αντώναρο.

Αυτή είναι η βασική αιτία της βαθιάς κρίσης του, που ξεκίνησε από το όχι που έγινε ναι στο δημοψήφισμα του 2015. Η εκλογή Κασσελάκη, ενός ανθρώπου που δούλευε για την Goldman Sacks και υμνούσε το 2015 τον Κυριάκο Μητσοτάκη, ήταν το σύμπτωμα και όχι αιτία του σημερινού τραγέλαφου.

Ο ΣΥΡΙΖΑ έχει κλείσει τον κύκλο του. Ότι σχήμα και αν προκύψει στη συνέχεια θα κινηθεί (ούν) σε μονοψήφια ποσοστά, πριν καταρρεύσουν. Αντί λοιπόν να  γίνει της ..Τασκένδης απογοητεύοντας ακόμη περισσότερους ανθρώπους, ας ξεκινήσουν οι διαδικασίες για τη συγκρότηση μίας ισχυρής Αριστεράς απέναντι στη λαίλαπα Μητσοτάκη.

*Οι συνεντεύξεις των Δημητρίου- Γιατρουδάκη περιλαμβάνονται στο βιβλίο «Μαρτυρίες για τον εμφύλιο και την ελληνική Αριστερά». Δώρο στους συνδρομητές του Tvxs (ετήσια συνδρομή).