Όλα τα ταξίδια κάποτε φτάνουν στο τέλος τους…

Άλλα γιατί οι ταξιδιώτες φτάνουν στον προορισμό τους, άλλα γιατί οι ίδιοι κουράστηκαν στην αναζήτηση του τελικού προορισμού, άλλα γιατί «για αλλού κινήσαμε κι αλλού η ζωή μας πάει»… κι άλλα γιατί κάποιοι έτσι αποφάσισαν κι αφού συσκέφτηκαν με τον εαυτό τους διέταξαν….

Κάπου εδώ λοιπόν ολοκληρώνεται και η διαδρομή ενός γερού, καλοτάξιδου και αξιόπιστου σκαριού, του σκαριού της Αργούς…

Και εξηγούμαι…

Μπήκε και επισήμως και η τελευταία πρόκα στη διάλυση του εθνικού συστήματος απεξάρτησης της χώρας. Ενός συστήματος που οι άνθρωποι του πεδίου εργάστηκαν κοπιωδώς για να στήσουν τα τελευταία σαράντα χρόνια, ενός συστήματος που χτίστηκε με λεφτά του έλληνα πολίτη, ενός συστήματος από τα πιο πλήρη σε επίπεδο θεραπευτικών επιλογών και από τα πιο αποτελεσματικά σε διεθνές επίπεδο. Πολλώ δε μάλλον τη στιγμή που η κοινωνική συνοχή και η ψυχική υγεία των πολιτών της χώρας ετρώθη από τις αλλεπάλληλες κρίσεις που υπέστη η χώρα, την οικονομική, την μεταναστευτική και την υγειονομική. Πολλώ δε μάλλον τη στιγμή που η νεανική παραβατικότητα και βία αυξάνεται ραγδαία και όλοι διαρρηγνύουν τα ιμάτιά τους…

Πολλώ δε μάλλον τη στιγμή που οι έρευνες στα λήμματα δείχνουν αύξηση των ψυχικών παθήσεων και της κατανάλωσης ναρκωτικών ουσιών…

Η διάλυση ξεκίνησε με την χωρίς ουσιαστική διαβούλευση ψήφιση του νόμου 5129/2024 κατακαλόκαιρο στις 31/7/2024, που τι ειρωνεία έφερε τον τίτλο «Ολοκλήρωση της Ψυχιατρικής Μεταρρύθμισης» και ολοκληρώθηκε στις 28/3/25 και πάλι με την χωρίς διαβούλευση, ανερμάτιστη και στερούμενη επιστημονικότητας απόφαση του προέδρου του Εθνικού Οργανισμού για την Πρόληψη και Αντιμετώπιση των Εξαρτήσεων (ΕΟΠΑΕ) για τη διάρθρωση των Διευθύνσεων του Τομέα Θεραπείας σε Τμήματα».

Γιατί μόνο ως τέτοια μπορεί να θεωρηθεί η αποκοπή υπηρεσιών και τμημάτων ενταγμένων μέχρι πρότινος σε αυτόνομα θεραπευτικά προγράμματα πχ της Αργούς, με συγκεκριμένη φιλοσοφία, θεωρητική και μεθοδολογική προσέγγιση και η επικόλλησή τους κατά το δοκούν σε άλλα, με στόχο την ενοποίηση, τη συγχώνευση και άρα την εξοικονόμηση προσωπικού και πόρων.

Η αποκοπή του Συμβουλευτικού Σταθμού, πρώτη φάση της απεξάρτησης από την κυρίως (δεύτερη) φάση της απεξάρτησης πχ τη Θεραπευτική Κοινότητα και της Θεραπευτικής Κοινότητας από την τρίτη και τελική φάση της απεξάρτησης την Επανένταξη, καταβαραθρώνουν το θεραπευτικό συνεχές, αναγκαίο στοιχείο για τη διαδικασία απεξάρτησης. Η αποκοπή ενός Προγράμματος με σαφή και σύγχρονο, μοντέρνο θεωρητικό σχεδιασμό, του Προγράμματος Εργαζομένων του ΑΡΓΩ, μιας μονάδας που ανήκε μέχρι πρότινος στην κύρια (δεύτερη) φάση απεξάρτησης από παράνομες ουσίες και η τοποθέτησή του στην Μονάδα Κοινωνικής Επανένταξης από αλκοόλ και νόμιμες εξαρτήσεις…

Δεν έφταιγεν ο ίδιος, τόσος ήτανε…που θα έλεγε και ο ποιητής…

Ή για να το πούμε πιο λαϊκά, δεν ήξερες..; δεν ρώταγες…;

Επιτρέψτε μου όμως να είμαι περισσότερο από ποτέ αυτοαναφορικός, να μην μιλήσω άλλο για το σύστημα απεξάρτησης της χώρας, αλλά για το σκαρί της Αργούς, που είχα την τιμή και την χαρά τα τελευταία 10 χρόνια να συντονίζω συλλογικά (αντί του «διευθύνω», για να σας μυήσω έστω και τώρα στο τέλος, στη γλώσσα της Αργούς), μαζί με καμιά εικοσαριά, όχι παραπάνω, νοματαίους, τους/τις συναδέλφους/ισσες μου, ειδικά αυτούς που μείναν μέχρι το τέλος. Όποιος/α ενδιαφέρεται για τη γλώσσα της Αργούς μπορεί να απευθυνθεί στον παρακάτω σύνδεσμο, που παραπέμπει στο συλλογικό και πάλι βιβλίο με τίτλο «Αναζητώντας μια Σύγχρονη Πρόταση για την Απεξάρτηση.

Το παράδειγμα του Προγράμματος Εναλλακτικής Θεραπείας Εξαρτημένων Ατόμων ΑΡΓΩ». Να μην ξεχάσω να το βάλω κι αυτό στα επιτεύγματα της Αργούς… Ενός βιβλίου που μιλάει θεωρητικά, μεθοδολογικά και πρακτικά για το πως λειτουργούσε η απεξάρτηση στο Πρόγραμμα ΑΡΓΩ…Αν δεν κάνω λάθος, σε ένα οργανισμό που ψάχνει εναγωνίως θεραπευτικά πρωτόκολλα (βλέπε ΕΟΠΑΕ), στο βιβλίο αυτό περιγράφονται με το νι και με το σίγμα τα θεραπευτικά πρωτόκολλα που ελάμβαναν χώρα στις υπηρεσίες του Προγράμματος ΑΡΓΩ…

Αλλά που να ξέρω εγώ, ένας φτωχός ψυχολογάκος και οι λοιποί αδαείς συν-συγγραφείς, με 25 χρόνια εργασίας και βάλε, στο πεδίο της απεξάρτησης από θεραπευτικά πρωτόκολλα… μάλλον ένας πολιτικός επιστήμονας με δέκα χρόνια διοίκησης στο πεδίο ξέρει καλύτερα…

Δεν έφταιγεν ο ίδιος, ο υφυπουργός ήταν γνώστης μας είπανε…ψυχίατρος γαρ…, άσχετα που δεν άσκησε το επάγγελμα, καθότι τον κέρδισε ο πολιτικός βίος τρομάρα μας….

Το σκαρί της Αργούς λοιπόν κατάφερε τα τελευταία 10 χρόνια, να τριπλασιάσει τις προσφερόμενες θέσεις θεραπείας, από 30 θέσεις απεξάρτησης σε 120, αναπτύσσοντας νέες υπηρεσίες, τη Μονάδα Διπλής Διάγνωσης, το Πρόγραμμα Εργαζομένων, το Πρόγραμμα Εφήβων, κάνοντας πράξη στη δική του μικρο-κοινότητα το σύνθημα των Ηνωμένων Εθνών «Leave no one behind».

Είκοσι νοματαίοι…

Ως μη όφειλε, το Πρόγραμμα ΑΡΓΩ,…τι τεμπελχανάδες δημόσιοι υπάλληλοι ήμασταν…, γιατί τώρα οι ζαβοί διαλέξαμε να γίνουμε ιδιωτικοί υπάλληλοι (ΝΠΙΔ ο ΕΟΠΑΕ ντε)… παρουσίαζε ετήσιο απολογισμό έργου από το 2014… ένα εγχείρημα πρωτοπόρο στο πλαίσιο των μονάδων – υπηρεσιών υγείας του Εθνικού Συστήματος Υγείας….

Πρόσβαση στα εν λόγω έγγραφα στους παρακάτω 2 συνδέσμους: https://www.argothes.gr/yliko/eggrafa/ & https://www.argothes.gr/%ce%b5%cf%84%ce%ae%cf%83%ce%b9…/ . Τον απολογισμό του 2024, τον συγγράφαμε αυτές τις μέρες και μάλλον θα τον βγάλουμε έτσι για το γ@μώτο….να κλείσουμε δεκαετία, να στρογγυλέψουμε τα πράγματα….Spoiler Alert 440 ξεχωριστοί ωφελούμενοι με προβλήματα εξάρτησης από ουσίες ή εξαρτητικές συμπεριφορές και 592 γονείς, «σημαντικοί άλλοι» έλαβαν υπηρεσίες στο Πρόγραμμα ΑΡΓΩ το 2024

Είκοσι νοματαίοι…

Ως μη όφειλε, πρόγραμμα σε δημόσιο Νοσοκομείο γαρ…, το Πρόγραμμα ΑΡΓΩ ανέπτυξε πλήθος εθνικά και ευρωπαϊκά προγράμματα (πληροφορίες στον σύνδεσμο https://www.argothes.gr/ypiresies/euprograms/), μετείχε σε σειρά από επιστημονικές, διεθνείς ενώσεις και forum (European Federation of Therapeutic Communities, World Federation of Therapeutic Communities, Ecett Networks, Knowledge Exchange in the Human Services) και υπήρξε αδελφοποιημένο με σειρά Ευρωπαϊκών Προγραμμάτων (Herzogsägmühle και Haus Rohling) (πληροφορίες στον σύνδεσμο https://www.argothes.gr/argo/synergasies/)

Είκοσι νοματαίοι…

Ως μη όφειλε…. πρόγραμμα σε δημόσιο Νοσοκομείο γαρ…, οι άνθρωποι του Προγράμματος ΑΡΓΩ πρωτοστάτησαν στη δημιουργία του Συλλόγου Φίλων ΑΡΓΩ  που σε εποχές που η έννοια της δωρεάς σε δημόσιο χώρο ήταν ανύπαρκτη, ανέλαβε να ενισχύσει συστηματικά το δημόσιο πρόγραμμα απεξάρτησης ΑΡΓΩ με χορηγίες και δωρεές ιδιωτών και οργανισμών, αλλά και να τρέξει ευρωπαϊκά προγράμματα με στόχο την ανταλλαγή καλών πρακτικών στο πεδίο της απεξάρτησης. Αποκορύφωμα της τελευταίας δράσης η απονομή «Διαπίστευσης Erasmus» στην Εκπαίδευση Ενηλίκων με ισχύ από 1/2/2024 έως 31/12/2027.

Είκοσι νοματαίοι…

Ως μη όφειλε…. πρόγραμμα σε δημόσιο Νοσοκομείο γαρ…, οι άνθρωποι του Προγράμματος ΑΡΓΩ πρωτοστάτησαν στη δημιουργία της ΑΡΓΩ ΚΟΙΝΣΕΠ Ένταξης, μια πρωτοβουλία για την επαγγελματική κατάρτιση και την εργασία των απεξαρτημένων ατόμων. Η επαγγελματική ένταξη/επανένταξη των ανθρώπων, που ολοκληρώνουν μια μακρά και επίπονη προσπάθεια απεξάρτησης υπήρξε πάντοτε στόχος των προγραμμάτων απεξάρτησης, δεδομένης όμως της βαρύτατης οικονομικής και κοινωνικής κρίσης, αποτέλεσε από το 2018 κεντρική στόχευση για το Πρόγραμμα ΑΡΓΩ. Απολογισμός: δημιουργία πέντε θέσεων εργασίας για απεξαρτημένα άτομα, επαγγελματική κατάρτιση 90 περίπου απεξαρτημένων ατόμων στη βιολογική καλλιέργεια και στην ανακύκλωση / επανάχρηση, μα πάνω από όλα 120 περίπου υποστηρικτές, οικογένειες και πολίτες της πόλης της Θεσσαλονίκης που παραλαμβάνουν εβδομαδιαίως στην πόρτα τους το ΒΙΟκοφινάκι, που περιέχει βιολογικά λαχανικά και φρούτα που καλλιεργούνται από τους εργαζόμενους και τους εθελοντές της ΑΡΓΩ ΚΟΙΝΣΕΠ Ένταξης.

Οι είκοσι νοματαίοι…γίνηκαν σαράντα έξι….καθώς προστέθηκαν πάνω από 20 απεξαρτημένα άτομα και 4 νομικά πρόσωπα στο εγχείρημα…

Ας επιστρέψουμε στην Θεραπεία / Απεξάρτηση όμως, ως οφείλουμε….σαν Πρόγραμμα Απεξάρτησης ΑΡΓΩ…

Σε μία εποχή, που η κατάσταση της χρήσης ουσιών αλλάζει δραματικά, με μείωση της χρήσης ηρωίνης και οπιοειδών (πλην των Ηνωμένων Πολιτειών που δεν είναι της παρούσης να αναλύσουμε την εξαίρεση) σύμφωνα με στοιχεία του European Drug Agency, που το προφίλ του χρήστη αλλάζει δραματικά και που η διεθνής επιστημονική κοινότητα ψάχνει τρόπους να προσεγγίσει αυτούς τους νέους πληθυσμούς, καθώς η συντριπτική πλειοψηφία των υπηρεσιών μας στήθηκε για να απαντά σε προβλήματα χρήσης που αφορούν την ηρωίνη και τα οπιοειδή (βλέπε προγράμματα υποκατάστασης και μείωσης της βλάβης) ο ΕΟΠΑΕ καταργεί το Πρόγραμμα ΑΡΓΩ, στο οποίο απευθύνονται άνθρωποι με κύρια ουσία χρήσης την κάνναβη (41,3%), την κοκαΐνη (29,1%), (στοιχεία του απολογισμού έργου του 2024) ένα δημόσιο πρόγραμμα απεξάρτησης που έχει καταφέρει να παρακολουθήσει τις εξελίξεις και τις αλλαγές στο πεδίο της χρήσης ουσιών.

Είκοσι νοματαίοι….

Σε μία εποχή που από τους κυβερνώντες αποθεώνεται το ευέλικτο και αποτελεσματικό ιδιωτικό μπροστά στο οκνηρό και νωθρό δημόσιο, σε μια εποχή που κυριαρχούν λέξεις όπως η αριστεία, η στοχοθεσία, η αξιολόγηση, αρτικόλεξα όπως το ΣΔΙΤ (Σύμπραξη Δημοσίου Ιδιωτικού Τομέα) και σχέσεις όπως το «κόστος/όφελος» “cost/benefit” ο πρόεδρος του ΕΟΠΑΕ με τις ευλογίες των πολιτικών του προϊσταμένων, τσουβαλιάζει και καταργεί, χωρίς κανενός είδους αξιολόγηση, ένα δημόσιο και δωρεάν πρόγραμμα απεξάρτησης, το Πρόγραμμα Απεξάρτησης ΑΡΓΩ, που παρουσίασε τα τελευταία 10 χρόνια το έργο που επιγραμματικά θίξαμε παραπάνω. Επιγραμματικά, γιατί για κάθε θέμα από αυτά που θίγουμε παραπάνω, μπορούμε να γράψουμε «σεντόνια»…

Δεν έφταιγαν οι ίδιοι, τόσοι ήτανε…

Το ταξίδι της Αργούς ολοκληρώνετε κάπου εδώ, σαν να παρατράβηξε…σαν να γράψαμε και να ‘παμε πολλά, σαν να εννοήσαμε άλλα τόσα…σβήνει το όνομά της στο νηολόγιο…τι τα θέλουμε πια τα παλιά σκαριά;….έχουμε νέο υπερωκεάνιο….

Το ταξίδι της Αργούς όμως δεν θα τελειώσει ποτέ για αυτούς και αυτές που το γεύτηκαν…από το πετσί μέχρι το μεδούλι τους… σε αυτούς κι αυτές που γέμισαν τις αίθουσες της Τάσκου Παπαγεωργίου, της Ωραιοκάστρου, της Λέοντος Σοφού, της Γιαννιτσών, της Κοινότητας στο ΨΝΘ, σε αυτούς και αυτές που μοιράστηκαν πόνο και κατέθεσαν ψυχή, που φώναξαν, που κλάψαν, που γέλασαν, που μάλωσαν, που αγκαλιάστηκαν, που υποτροπίασαν, που ξανασηκώθηκαν, που ύψωσαν κεφάλι και ανάστημα στην εξάρτηση, που σήμερα περπατούν όλορθοι στην πόλη της Θεσσαλονίκης και όχι μόνο, γνωρίζοντας πως η εξάρτηση δεν είναι ανίκητη.. μαζί μπορέσαμε…μαζί μπορούμε…

Για αυτούς και αυτές που μπόρεσαν, για αυτούς και αυτές που κυλήσαν ξανά, για αυτούς και αυτές που δεν πρόλαβαν, οι είκοσι νοματαίοι θα σιγοψιθυρίζουμε το σύνθημα του Βασίλη Μάγγου, που καθόρισε και την τελευταία από ότι φαίνεται παράσταση της ομάδας θεάτρου του Προγράμματος ΑΡΓΩ «Κι ας μην νικήσουμε ποτέ…Θα πολεμάμε πάντα…»

ΥΓ. That’s all folks!

• Ο Στέλιος Γκιουζέπας είναι Κλινικός Ψυχολόγος, με εξειδίκευση (Msc) στο πεδίο των εξαρτήσεων. Εργάζεται σε προγράμματα απεξάρτησης από το 1997.