Ένα υψηλόβαθμο στέλεχος της κυβέρνησης του Ερντογάν, ο κ. Φαχρετίν Αλτούν, επικεφαλής Επικοινωνίας του Παλατιού, απαγόρευσε την πλατφόρμα Instagram την περασμένη εβδομάδα επειδή δεν επέτρεψε τη δημοσίευση ενός συλλυπητηρίου μηνύματος του για τον «μάρτυρα Ισμαήλ Χανίγια», του ηγέτη της Χαμάς που δολοφονήθηκε.

«Αυτή η λογοκρισία είναι απαράδεκτη» είπε ο κ. Αλτούν, που με τη σειρά του λογόκρινε όλο το Instagram.

Έχοντας λάβει από την αντιπολίτευση το παρατσούκλι Γκέμπελς, ο κ. Αλτούν, πρώην καθηγητής επικοινωνίας, ειδικός επί των McLuhan και Baudrillard, συμπεριφέρεται σαν «ένας δολοφόνος που διατηρεί πάντα την ψυχραιμία του», σημείωσε ένας αρθρογράφος που είναι τώρα εξόριστος στη Γαλλία.

Ο κ. Αλτούν είχε απαγορεύσει πρόσφατα την πρόσβαση στον ιστότοπο του Συνταγματικού Δικαστηρίου επειδή το τελευταίο είχε αποφασίσει ότι η υπηρεσία του «δεν είχε την αρμοδιότητα να επιβάλει κυρώσεις στα μέσα ενημέρωσης στο όνομα της καταπολέμησης της παραπληροφόρησης».

Διαβάστε επίσης: Τουρκία / Γιατί μπλόκαρε το Instagram – Τα «δύο μέτρα και σταθμά» της Meta

Η ελευθερία της έκφρασης και το δικαίωμα στην ψυχαγωγία 58 εκατομμυρίων Τούρκων πολιτών που έχουν λογαριασμό στο Instagram έχουν παραβιαστεί. Επιπλέον, οι εταιρείες ηλεκτρονικού εμπορίου χάνουν 1,9 δισεκατομμύρια τουρκικές λίρες (περίπου 27 εκατομμύρια ευρώ) κάθε μέρα από τις 2 Αυγούστου.

Η Άγκυρα πιστεύει ότι το Instagram δεν λειτουργεί σύμφωνα με τους νόμους στην Τουρκία. «Έχουμε ενημερώσει τους υπεύθυνους αυτής της κοινωνικής πλατφόρμας για τα μέτρα που πρέπει να λάβουν, ώστε να ανοίξουμε ξανά την πρόσβαση στο Instagram», δήλωσε ο επικεφαλής της BTK (Οργανισμός Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνιών).

Οι επίσημοι και ανεπίσημοι εκπρόσωποι της Άγκυρας πιστεύουν ότι «η Τουρκία πρέπει να δημιουργήσει τις δικές της διαδικτυακές εφαρμογές, οι οποίες θα είναι τοπικές και εθνικές». Πράγματι, δύο αδέρφια ισλαμιστές από την Παλαιστίνη, που κατοικούν στην Αλάνια στο νότο, κυκλοφόρησαν πρόσφατα το «Touch App», την τουρκική -μάλλον αραβικού τύπου- εκδοχή του Instagram. «Τα τελευταία 2 χρόνια, έχουμε επενδύσει περισσότερα από 40 εκατομμύρια τουρκικές λίρες (περίπου 1,1 εκατομμύρια ευρώ) και βλέπουμε καθημερινά ότι ο αριθμός των συνδρομητών αυξάνεται», δήλωσε ο Ισμαήλ Φαϊζάλ, αδελφός του Μοχάμαντ, συνιδιοκτήτης της «Touch App».

Οι χρήστες του Διαδικτύου δεν έχασαν χρόνο επικρίνοντας αυτήν τη νέα εφαρμογή:

– Τοπικές και εθνικές; Με δύο Άραβες;

– «Touch App»; Πολύ τουρκική μάρκα πράγματι!

– Όλα τα δεδομένα σας θα μεταφερθούν απευθείας στο Παλάτι!

– Τώρα καταλαβαίνουμε γιατί ο Αλτούν απαγόρευσε το Instagram!

– Προτιμώ να μείνω με τον Mark Zuckerberg (Instagram) ή με τον Elon Musk (X, πρώην Twitter) παρά με τον Ερντογάν!

– Αφήστε τους ισλαμιστές να διασκεδάζουν μεταξύ τους στο Touch App, εμείς θέλουμε το Instagram.

Η απαγόρευση έχει γίνει στην Τουρκία του Ερντογάν το αγαπημένο εργαλείο των αρχών όταν πρόκειται για την καταστολή της αντιπολίτευσης ή ή οποιαδήποτε άλλης ιδέας ή θέσης, που δεν συνάδει με τα συμφέροντα του Παλατιού.

Το YouTube, η Wikipedia και το Wattpad έχουν απαγορευτεί για μικρές χρονικές περιόδους τα τελευταία τρία χρόνια. Επιπλέον, η BTK έχει την εξουσία να εμποδίζει την πρόσβαση σε μηνύματα στο διαδίκτυο μετά από απλή καταγγελία, χωρίς να περιμένει δικαστική απόφαση.

Οι χρήστες του Διαδικτύου στην Τουρκία, νέοι αλλά ακόμη και ηλικιωμένοι, έχουν γίνει όλοι αναπόφευκτα ειδικοί του Διαδικτύου. Πάντα καταφέρνουν να βρουν έναν τρόπο, ιδίως χάρη στα VPN, να αποφύγουν τις κρατικές απαγορεύσεις.

Δεδομένου ότι περισσότερο από το 90% των ημερήσιων εφημερίδων, ραδιοφωνικών σταθμών και τηλεοπτικών καναλιών βρίσκονται άμεσα ή έμμεσα υπό τον έλεγχο του Παλατιού, το διαδίκτυο παραμένει σχεδόν το μόνο μέρος όπου οι πολίτες μπορούν να εκφράσουν την αντίθεσή τους στο καθεστώς. Αυτός είναι επίσης ο λόγος που ο Ερντογάν έχει επιτεθεί πολλές φορές δημόσια στα κοινωνικά δίκτυα: «το κακό του αιώνα μας», λέει.

Ο Πρόεδρος πιστεύει ότι αυτά τα ηλεκτρονικά μέσα «κρύβουν και προσπαθούν να μεταδώσουν τις αξίες της αποικιοκρατικής Δύσης». Οι αξιωματούχοι της BTK έχουν επίσης βρει προφάσεις για να κατηγορήσουν και να φιμώσουν αυτές τις παγκόσμιες πλατφόρμες: Δεν πληρώνουν φόρους. Δεν έχουν νόμιμους εκπροσώπους στην Τουρκία. Δεν βοηθούν την εισαγγελία και τα δικαστήρια της χώρας.

Οι πολίτες που θέλουν να ακουστεί η αντίθεσή τους αναλαμβάνουν δράση. Χρησιμοποιούν κωδικές ονομασίες, κρύβουν την IP τους ώστε η αστυνομία να  μη μπορεί να βρει τον συγγραφέα ενός μηνύματος κατά του Ερντογάν. Σύμφωνα με έκθεση της MLSA (Ένωση Νομικών Σπουδών και Μέσων Ενημέρωσης), «από το 1997 αρκετές χιλιάδες πολίτες έχουν κατηγορηθεί από εισαγγελείς ότι διέσπειραν μηνύματα ενάντια στην ενότητα του έθνους και του κράτους», ή «αποσχιστικής προπαγάνδα» ή «προσβολής του Προέδρου της Δημοκρατίας». Στην ουσία αυτά ήταν κυρίως πολιτικά και ειρηνικά μηνύματα κατά του καθεστώτος. Αρκετές εκατοντάδες άτομα δικάστηκαν επίσης και καταδικάστηκαν σε ελαφρές ποινές φυλάκισης ή πρόστιμα. «Αν το γράψεις αυτό, στις 5 το πρωί οι μπάτσοι θα μπουν στο σπίτι σου και θα σε πάνε στα κρατητήρια», λέμε μεταξύ μας για να προειδοποιήσουμε τους φίλους μας.

Οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων, δικηγόροι και ειδικοί στο διαδίκτυο αγωνίζονται ενάντια στη λογοκρισία που επιβάλλει το καθεστώς στα κοινωνικά δίκτυα.

«Στις αρχές του 2011, όταν οι Αιγύπτιοι επαναστάτησαν ενάντια στο καθεστώς, ο πρόεδρος Χόσνι Μουμπάρακ πίστευε ότι θα μπορούσε να σπάσει το λαϊκό μέτωπο κλείνοντας το Διαδίκτυο. Ωστόσο έπρεπε να εγκαταλείψει την εξουσία τον Φεβρουάριο. Γιατί δεν ήταν το Διαδίκτυο που έδωσε ώθηση στην αντιπολίτευση αλλά οι πολίτες. Και οι τελευταίοι γνώριζαν και μπόρεσαν να βρουν μεθόδους, νέους μηχανισμούς και εργαλεία για να συντονίσουν τους αγώνες τους», υπενθυμίζει ο καθηγητής Ντογάν Τιλίτς, αρθρογράφος της καθημερινής εφημερίδας Birgun (προσκείμενη στην αριστερά,  με τιράζ 5600 φύλλων).

Προφανώς επίσης διαταραγμένα, ορισμένα υψηλόβαθμα στελέχη του κόμματος του Ερντογάν πιστεύουν ότι το Instagram θα είναι σύντομα ελεύθερο, αλλά κανείς δεν ξέρει πότε ακριβώς.