Ραγκίπ Ντουράν / Ο Ερντογάν είναι νικητής ή ηττημένος στη συριακή σκακιέρα;

Θα πρέπει πρώτα να θυμηθούμε ότι η γεωστρατηγική θέση της Τουρκίας είναι αρκετά εύφλεκτη. Στη μέση των Βαλκανίων, της Μέσης Ανατολής και του Καυκάσου, αυτή η χώρα είναι περικυκλωμένη από ωρολογιακές βόμβες από τρεις πλευρές. Στο, δε, εσωτερικό υπάρχει ήδη ένα καζάνι που βράζει. Η γεωγραφία είναι το πεπρωμένο χωρών και κοινωνιών. Στην Τουρκία είναι σχεδόν αδύνατο να φανταστεί κανείς μια ειρηνική κοινωνία και μια περιοχή σε πλήρη σταθερότητα.

Από την πτώση του καθεστώτος Άσαντ στη Συρία, που έχει 911 χιλιόμετρα κοινών συνόρων με την Τουρκία, ο καθένας στο δρόμο στην Κωνσταντινούπολη θεωρείται μεγάλος ειδικός στη Μέση Ανατολή, το ριζοσπαστικό Ισλάμ, τον αμερικανικό ιμπεριαλισμό…

Τα κυρίαρχα ΜΜΕ πανηγυρίζουν: «Ο Άσαντ ανατράπηκε γιατί αρνήθηκε να κάνει ειρήνη με τον Ερντογάν», «Τώρα είναι η Άγκυρα που παίζει το παιχνίδι», «Το Χαλέπι είναι τουρκική πόλη για χιλιετίες».

Όλες οι τουρκικές κυβερνήσεις, από τη ίδρυση της Δημοκρατίας το 1923, είχαν ένα δόγμα: μια αντικουρδική εμμονή στο εσωτερικό της χώρας και στην περιοχή. Το ανέκδοτο για τους δύο καταδικασμένους σε θάνατο, ο ένας Τούρκος και ο άλλος Κούρδος, εξηγεί καλά αυτό το αδιέξοδο. Ο δήμιος ρωτά τους δύο καταδικασμένους τις τελευταίες τους επιθυμίες: Ο Κούρδος λέει: «Θέλω να δω τη μητέρα μου». Ο Τούρκος λέει «δεν θέλω ο Κούρδος να δει τη μητέρα του!».

Μεγάλο μέρος της τουρκικής αντιπολίτευσης πιστεύει ότι πρόκειται για μια αμερικανική συνωμοσία για την υλοποίηση των σχεδίων της «Ευρύτερης Μέσης Ανατολής». «Μετά το Ιράκ, η Ουάσιγκτον θα διχάσει τη Συρία, τρίτος στόχος θα είναι το Ιράν και μετά θα έρθει η σειρά της Τουρκίας. Θέλουν να δημιουργήσουν το Κουρδιστάν, μια φιλοαμερικανική και φιλοϊσραηλινή οντότητα», γράφει ο κ. Αλί Γκιουλέρ, αρθρογράφος της κεμαλικής καθημερινής εφημερίδας Cumhuriyet (23.300 αντίτυπα την ημέρα, 21η μεταξύ των 31 εθνικών εφημερίδων).

Οι ισλαμιστές και η πλειονότητα των σκληροπυρηνικών μουσουλμάνων είναι γενικά πολύ ήρεμοι, με αυτοπεποίθηση, σχεδόν αδιάφοροι για τα πάντα και δεν έχουν ανησυχίες για σεισμούς, πυρκαγιές, πολιτικές και φυσικές καταστροφές. Γιατί, σύμφωνα με αυτούς, όλα είναι έργο του Αλλάχ και δεν μπορούμε να αλλάξουμε τον δρόμο της ζωής, που έχει ήδη αποφασιστεί από τα Πάνω. Το ίδιο ισχύει για τους κεμαλιστές και τους διάφορους τύπους της «πολύ αντιιμπεριαλιστικής αριστεράς». «Όλα αποφασίζονται και εκτελούνται από την Ουάσιγκτον. Όλοι αυτοί που είναι εναντίον μας είναι υπηρέτες των Αμερικανών», λένε.

Ο Πρόεδρος του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος, της αξιωματικής αντιπολίτευσης, κ. Οζγκούρ Οζέλ, δήλωσε, δύο ημέρες πριν από τη φυγή του Άσαντ ότι «ο Πρόεδρος Ερντογάν πρέπει να μιλήσει με τον Σύρο ομόλογό του». Η τουρκική αντιπολίτευση ανέκαθεν εκτιμούσε τον «Χασάπη της Δαμασκού» επειδή ήταν κοσμικός.

Η πολιτική πραγματικότητα στο συριακό έδαφος είναι φυσικά πολύ πιο σύνθετη και απρόβλεπτη από τους ισχυρισμούς Τούρκων ψευδοστρατηγών.

*Το Hayat Tahrir Al-Cham (HTC), νέος κύριος της Δαμασκού, που θέλει να κάνει τον κόσμο να πιστέψει ότι έχει αλλάξει τα ρούχα του (από ριζοσπαστικό σε μετριοπαθές Ισλάμ) βρίσκεται σε σύγκρουση με τον Εθνικό Στρατό της Συρίας (SNA, στρατιωτικό μέτωπο ισλαμιστών από διάφορες χώρες που δημιουργήθηκε, εκπαιδεύτηκε και χρηματοδοτήθηκε από την Άγκυρα). Το HTC ετοιμάζεται να κυβερνήσει τη χώρα καθώς το SNA συνεχίζει τις στρατιωτικές του επιθέσεις κατά των Κούρδων και λεηλατεί τον πλούτο της χώρας όπου μπορεί.

* Να σημειωθεί ότι και οι δυτικές πρωτεύουσες έχουν αλλάξει τη ρητορική τους σχετικά με το HTC. Παλαιότερα αυτή η οργάνωση είχε κηρυχθεί τρομοκρατική, ο επικεφαλής της αναζητούνταν παντού (τον είδαμε πρόσφατα στις οθόνες του αμερικανικού τηλεοπτικού καναλιού CNN), ενώ τώρα η αμερικανική και η ευρωπαϊκή διπλωματία μιλάει για «συνεργασία με τη νέα συριακή διοίκηση για την αποκατάσταση της ειρήνης και της σταθερότητας».

*Ο FDS (Δημοκρατικές Δυνάμεις της Συρίας), ένας στρατός 100 χιλιάδων στρατιωτών με επικεφαλής τους Κούρδους στα βόρεια και βορειοανατολικά της χώρας, θέλει να έχει καλές σχέσεις με το HTC. Ο FDS έχει ένα άλλο πλεονέκτημα: Υποστηρίζονται δημόσια, στρατιωτικά και πολιτικά από την Ουάσιγκτον. Το Ισραήλ θέλει επίσης να έχει καλές σχέσεις με τους Κούρδους της Συρίας.

* Ο Ερντογάν πιστεύει ότι είναι ένας από τους νικητές του συριακού παιχνιδιού, επειδή ο Άσαντ έχει ανατραπεί, το Ιράν δεν έχει πλέον καμία επιρροή, και η Μόσχα βγαίνει εκτός παιχνιδιού. Όμως η Άγκυρα δεν τα πάει καλά με το Ισραήλ, μοναδικό νικητή αυτή τη στιγμή και οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι ο πιθανός νικητής μακροπρόθεσμα.

* Η Άγκυρα πιστεύει ότι η πλειοψηφία των Σύριων προσφύγων που διαμένουν στην Τουρκία (πάνω από 6 εκατομμύρια σύμφωνα με ανεπίσημους υπολογισμούς) θα επιστρέψουν στη Συρία. Οι ειδικοί επισημαίνουν ότι αυτοί οι πρόσφυγες εξακολουθούν να προτιμούν να παραμείνουν στην Τουρκία, όπου τυγχάνουν σχετικά καλής μεταχείρισης, αντί να επιστρέψουν στη Συρία όπου το κράτος έχει καταστραφεί σχεδόν ολοκληρωτικά. Επιπλέον, κανείς σήμερα δεν μπορεί να προβλέψει το εγγύς μέλλον της Δαμασκού.

* Το πολιτικό Ισλάμ ηττήθηκε στην Αίγυπτο τον Ιούνιο του 2014, και δέκα χρόνια αργότερα ήταν η Χαμάς στην Παλαιστίνη και η Χεζμπολάχ στον Λίβανο που δέχθηκαν σοβαρά πλήγματα. Το πολιτικό Ισλάμ στην Τουρκία, εκπροσωπούμενο από το κόμμα του Ερντογάν, έχασε τις φετινές τοπικές εκλογές. Αλλά το HTC, προερχόμενο από την Αλ Κάιντα, κατέλαβε την εξουσία στη Συρία. Τώρα θα αναγκαστεί να πολεμήσει ενάντια σε άλλες φατρίες του πολιτικού Ισλάμ για να μπορέσει να διαφυλάξει και να εδραιώσει την εξουσία του.

Τελικά ο Ερντογάν μπορεί να είναι ένας από τους νικητές βραχυπρόθεσμα, αλλά μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα κινδυνεύει να είναι μέρος της λίστας των χαμένων. Και αυτό ανεξάρτητα από τη θέλησή του γιατί στη Μέση Ανατολή η Άγκυρα δεν είναι στο τιμόνι. Κάθεται στο βοηθητικό κάθισμα στο αυτοκίνητο που οδηγούν σοφέρ Τραμπ και συνοδηγός ο Νετανιάχου. Οι Κούρδοι είναι επί του παρόντος οι ταξιδιώτες πρώτης θέσης στο αυτοκίνητο.