Η άτυπη Σύνοδος κορυφής μετά από 16 ώρες συνεδριάσεων κατέληξε σε ασαφή και αμφίσημα συμπεράσματα.

Ο Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, λίγες ώρες αργότερα δήλωσε ότι οι χώρες των Δυτικών Βαλκανίων δεν προβαίνουν σε μονομερείς ενέργειες κλείνοντας το Βαλκανικό διάδρομο, αλλά εφαρμόζουν τις αποφάσεις των 28, ενώ ο Έλληνας πρωθυπουργός ανταπάντησε αναφερόμενος σε μονομερείς ενέργειες! Οι δε αρχηγοί κρατών χρειάζονται 10 ολόκληρες ημέρες για να «μελετήσουν και να συγκεκριμενοποιήσουν» το γενικό πλαίσιο των αποφάσεων που ελήφθησαν.

Η Τουρκία διαπραγματεύτηκε σκληρά, θέματα όπως η ενταξιακή της πορεία, που ήταν παγωμένο για πάνω από 10 χρόνια, στο πλαίσιο ενός άσχετου θέματος, όπως το προσφυγικό. Πέτυχε να μην συμπεριληφθούν στα συμπεράσματα τα φλέγοντα θέματα της ελευθεροτυπίας και της ποινικής δίωξης της ηγεσίας του φίλο-κουρδικού, αριστερού HDP, τρίτης μεγαλύτερης κοινοβουλευτικής δύναμης στην Τουρκία. Και μάλιστα αμέσως μετά προχώρησε στην άρση ασυλίας των βουλευτών του κόμματος αυτού.  Πέτυχε επίσης να παραληφτεί  από τα συμπεράσματα ότι δεν είναι πλήρες μέλος της Συνθήκης της Γενεύης και να μη γίνει αναφορά στο βαρύ ιστορικό επαναπρόωθησης προσφύγων σε ζώνες πολέμου. Γεγονός, που θέτει εν αμφιβόλω τη συμφωνία που πιθανά να προκύψει στη Σύνοδο της 17ης Μαρτίου.

Η Ελλάδα έθεσε και πάλι επί τάπητος τις Ευρωπαϊκές αξίες του ανθρωπισμού και της αλληλεγγύης, που πλέον έχουν γίνει προσχήματα στα στόματα ανθρώπων που τις παραβιάζουν κατάφορα. Και εμπιστεύτηκε πιθανά προφορικές διαβεβαιώσεις, συρόμενη σε συγκυριακές συμμαχίες, που δεν εξασφαλίζουν λύση με γνώμονα τα εθνικά μας συμφέροντα αλλά και την ανθρωπιστική αντιμετώπιση του προσφυγικού.

Παρόλα αυτά, η Ελληνική κυβέρνηση θεωρεί  τη Σύνοδο κορυφής επιτυχία για τη χώρα μας. Πρώτον, διότι η Ελλάδα δεν ήταν πλέον απομονωμένη και πολύ περισσότερο διότι ο κύριος σύμμαχος της σε αυτή τη Σύνοδο ήταν η ισχυρότερη φωνή της ΕΕ, η καγκελάριος Μέρκελ. Αποφεύγει όμως να πει ότι οι χώρες του Βίζενγραντ , οι οποίες μονομερώς έκλεισαν τα σύνορα, πριν λίγες ημέρες,  δέχθηκαν αυστηρή αλλά μόνο λεκτική κριτική, η οποία αναιρέθηκε ούτως ή άλλως μετά τις δηλώσεις Τούσκ . Και βέβαια παρά τη Σύνοδο τα σύνορα παραμένουν κλειστά. Ο αριθμός των προσφύγων  στην Ειδομένη μεγαλώνει, οι συνθήκες διαβίωσής τους χειροτερεύουν και οι προσφυγικές ροές συνεχίζονται.

Η Κυβέρνηση υποτιμά επίσης το γεγονός ότι οι χώρες του Βίζενγραντ ήταν οι σταθεροί σύμμαχοι της Γερμανίας στην περίοδο της Ελληνικής διαπραγμάτευσης και το  2015 καταγράφηκε στροφή της γερμανικής πολιτικής από το γαλλογερμανικό άξονα, που παραδοσιακά στηρίζονταν η ΕΕ, στη συμμαχία με τις χώρες της Κεντρικής Ευρώπης.  Ακόμη και στην πρόσφατη Σύνοδο, καταγράφηκε ο διαφορετικός τόνος που αντιμετώπισε ο Γάλλος πρόεδρος της τουρκικές απαιτήσεις.

Χαίρεται επίσης η Ελληνική πλευρά, διότι η Τουρκία δέχθηκε την  επιστροφή προσφύγων στο έδαφος της, αφού η Ευρώπη δεχτεί αντίστοιχο αριθμό προσφύγων να μεταφερθούν από την Τουρκία, απευθείας στην Ευρώπη. Παραβλέπει όμως το γεγονός ότι επιμελώς Τούρκοι και Ευρωπαίοι αποφεύγουν να δώσουν συγκεκριμένους αριθμούς. Έχοντας υπόψη ότι η δέσμευση των Ευρωπαίων το Σεπτέμβρη 2015, αφορούσε μόνο 160.000 και ότι η Τουρκία δεν έχει κανέναν κίνητρο να δέχεται πίσω στα εδάφη της πρόσφυγες, παραμένει αναπάντητο το αγωνιώδες ερώτημα: τι θα απογίνουν οι υπόλοιποι, που πιθανώς να φτάσουν το ένα εκατομμύριο σε βάθος ενός ή δυο ετών; Η πρωθυπουργός της Ουγγαρίας στην άτυπη Σύνοδο απείλησε με βέτο στην περίπτωση που το πρόγραμμα επανεγκατάστασης γίνει υποχρεωτικό. Σήμερα πλέον αποδεικνύεται προοδευτικά ότι οι χώρες του Βίζενγραντ  τυγχάνουν τελικά της υποστήριξης ευρύτερων Ευρωπαϊκών δυνάμεων. Με άλλα λόγια, έχουν αναλάβει να παίξουν το ρόλο του «κακού», και οι «καλοί» αναγκάζονται να υποχωρήσουν…

Αν τα κριτήρια της  μετεγκατάστασης εκ μέρους της ΕΕ ήταν ανθρωπιστικά, οι άνθρωποι αυτοί θα έπρεπε να ταυτοποιούνται στην «πηγή», δηλαδή στα σύνορα Τουρκίας-Συρίας, και κατευθείαν να προωθούνται στις χώρες μετεγκατάστασής τους ή σε ενδιάμεσους οργανωμένους καταυλισμούς.

Δεν είναι συνεπώς τυχαίο, ότι η Ελληνική κυβέρνηση προετοιμάζει μόνιμους καταυλισμούς εγκατάστασης για τους χιλιάδες πρόσφυγες που βρίσκονται αυτή τη στιγμή στην Ελλάδα. Δεν είναι επίσης τυχαία, η διαλλακτική ατμόσφαιρα που προσπαθεί να καλλιεργήσει το Κουαρτέτο σχετικά με τα Μνημονιακά μέτρα. Με απλά λόγια θα λέγαμε: «μήπως θέλουν να μας χρυσώσουν το χάπι»;

* Η Μαρία Δημητροπούλου είναι πολιτικός επιστήμων και μέλος του Συντονιστικού της Κοινωνίας Πρώτα