Πέντε χρόνια συμπληρώνονται από την δημοσίευση της φωτογραφίας του νεκρού 3χρονου Αϊλάν, η οποία αποτέλεσε την κορύφωση της προσφυγικής τραγωδίας και στοίχειωσε κοινωνίες και συνειδήσεις, όμως το προσφυγικό παραμένει μια ανοιχτή πληγή για την Ευρωπαϊκή Ένωση και για τους χιλιάδες εγκλωβισμένους σε στεριά και θάλασσα.

Το 2015 η Ευρώπη δέχθηκε περισσότερα από ένα εκατομμύριο ανθρώπους σε μία από τις χειρότερες προσφυγικές κρίσεις στην Ιστορία, όμως η τραγωδία δεν σταμάτησε εκεί.

Συνεχίστηκε και συνεχίζεται ακόμη, πέντε χρόνια μετά, παρά τις Συνόδους, τις διακρατικές συμφωνίες, τις θαλάσσιες επιχειρήσεις και τα μεγάλα λόγια των πολιτικών.

Οι πρώτες σπασμωδικές αντιδράσεις

Στην αρχή της κρίσης οι εικόνες μεταναστών που διέσχιζαν την Ευρώπη και η φωτογραφία του 3χρονου Αϊλάν να κείτεται νεκρός σε παραλία της Τουρκίας προκάλεσαν σοκ στην κοινή γνώμη. Ακολούθησαν τα κλειστά σύνορα, οι εικόνες από την Ειδομένη, αλλά και στα σύνορα της Ουγγαρίας με τη Σερβία.

Η Ε.Ε. επιχείρησε να αντιμετωπίσει την έκτακτη ανάγκη με το μέτρο των ποσοστώσεων για τη μετεγκατάσταση αιτούντων άσυλο, όμως, η κίνηση αυτή απέτυχε εξαιτίας της απροθυμίας ορισμένων ευρωπαϊκών κυβερνήσεων σε συνδυασμό με την άνοδο συντηρητικών δυνάμεων στην ήπειρο και την μεγαλύτερη διάδοση ρατσιστικών ιδεών.

Σύμφωνα με τα στοιχεία από τις Βρυξέλλες μόλις 2.000 άνθρωποι που έχουν διασωθεί από Μάλτα και Ιταλία τα τελευταία δύο χρόνια έχουν μεταφερθεί σε άλλα κράτη μέλη της Ε.Ε.

Οι χώρες που έχουν βοηθήσει σε αυτή την κατάσταση είναι οι Γερμανία, Ισπανία, Φινλανδία, Γαλλία, Ιρλανδία, Λιθουανία, Λουξεμβούργο, Πορτογαλία και Ρουμανία.

Παράλληλα «οι εθνικές νομοθεσίες αυστηροποιήθηκαν: κάποιες χώρες περιόρισαν τα δικαιώματα των προσφύγων και τις επανενώσεις οικογενειών, ενώ άλλες αυστηροποίησαν τους όρους για την παροχή ασύλου», σχολίασε υψηλόβαθμος Ευρωπαίος αξιωματούχος.

Ο παράγοντας Ερντογάν

Η ευρωπαϊκή συμφωνία με την Τουρκία, η οποία προβλέπει ότι όσοι μετανάστες φτάνουν στην Ελλάδα από τη γειτονική χώρα θα στέλνονται πίσω με αντάλλαγμα κυρίως την παροχή οικονομικής βοήθειας στην Άγκυρα, «μετατράπηκε σε μοχλό» άσκησης πίεσης για τον Τούρκο πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, συνέχισε ο Ταρντίς.

Τον Φεβρουάριο ο Ερντογάν ζήτησε το άνοιγμα των συνόρων της Τουρκίας με την Ευρώπη απειλώντας με μια επανάληψη της κρίσης του 2015.

Η ΕΕ στηρίζει επίσης μια αμφιλεγόμενη συμφωνία μεταξύ της Ιταλίας και της Λιβύης, βάσει της οποίας η Ρώμη βοηθά το λιβυκό λιμενικό να εμποδίζει τις αναχωρήσεις μεταναστών.

Οι Ευρωπαίοι σημείωσαν πολύ λίγες νίκες, πέρα από την ενίσχυση της Frontex. Η υπηρεσία αυτή ελέγχου των εξωτερικών συνόρων της ΕΕ θα διαθέτει ως το 2027 μόνιμη δύναμη 10.000 μελών.

Τι φέρνει το σήμερα;

Πέντε χρόνια μετά, το πραγματικό θέμα της ευρωπαϊκής αλληλεγγύης παραμένει στο επίκεντρο.

Έπειτα από πολλές αναβολές, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναμένεται να παρουσιάσει αυτό τον μήνα ένα σχέδιο, το οποίο θα προβλέπει μεταξύ άλλων τον επαναπατρισμό από τη Frontex όσων μεταναστών δεν λαμβάνουν άσυλο στην ΕΕ, αλλά και την επιλογή όσων δικαιούνται να λάβουν άσυλο στα εξωτερικά σύνορα της Ένωσης.

Παράλληλα υπό εξέταση είναι ένας μηχανισμός μετεγκατάστασης των μεταναστών που διασώζονται στη Μεσόγειο, οι οποίοι συχνά αναγκάζονται να βρίσκονται επί εβδομάδες στη θάλασσα προτού κάποια χώρα τους δεχθεί.

Υπάρχει, επίσης, η γερμανική πρόταση για επεξεργασία των αιτήσεων ασύλου σε κέντρα κράτησης εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης, ενώ η Αυστρία πιέζει για μία πιο ριζοσπαστική μεταρρύθμιση του ασύλου.

Ο Σεμπάστιαν Κουρτς δήλωσε σήμερα ότι οι νέες πρωτοβουλίες της Ένωσης θα πρέπει να επικεντρωθούν κυρίως στην προστασία των εξωτερικών συνόρων, στην καταπολέμηση των διακινητών ανθρώπων και στην επιτόπου βοήθεια δηλώνει σε σημερινή συνέντευξή του ο ομοσπονδιακός καγκελάριος της Αυστρίας και αρχηγός του Λαϊκού Κόμματος Σεμπάστιαν Κουρτς.

Ταυτόχρονα και ενόψει της πρόθεσης της Προεδρίας της Γερμανίας στην ΕΕ αυτό το εξάμηνο, να προωθήσει μία αναδιοργάνωση της ευρωπαϊκής πολιτικής ασύλου, ο ίδιος απορρίπτει σχέδια στη βάση των οποίων κράτη υποχρεώνονται να υποδεχθούν πρόσφυγες, κάτι που, όπως σημειώνει, δεν θεωρεί ρεαλιστικό ενόψει της αντίστασης που υπάρχει για κάτι τέτοιο σε πολλές χώρες-μέλη της ΕΕ.

Εάν χώρες στην ΕΕ είναι έτοιμες να αναλάβουν πρόσφυγες, τότε ο καλύτερος τρόπος για να γίνει αυτό είναι να μετεγκατασταθούν πρόσφυγες που χρήζουν προστασίας απευθείας από τις περιοχές κρίσης, δηλώνει ο Σεμπάστιαν Κουρτς, αναφέροντας χαρακτηριστικά πως «κάθε κράτος μπορεί να αποφασίσει τότε από μόνο του ως προς τον αριθμό αυτών τους οποίους θα υποδεχθεί».

Τα πλωτά hot spot

Σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα ρεπορτάζ η Ευρωπαϊκή Ένωση ετοιμάζεται να ανοίξει το σεντούκι της για να χρηματοδοτήσει κράτη μέλη που θα κρατούν πρόσφυγες σε πλωτά κέντρα, υπό συγκεκριμένους νομικούς όρους.

Η δήλωση από αξιωματούχο των Βρυξελών, χθες, έρχεται μετά από αναφορές μέσων ενημέρωσης στη Μάλτα πως η κυβέρνηση της Βαλέτας σκοπεύει να ξοδέψει περισσότερα από ένα εκατομμύριο ευρώ για να κρατά πρόσφυγες και μετανάστες σε ένα μεγάλο επιβατικό πλοίο με κυπριακή σημαία.

Τα σχόλια της Κομισιόν αποτελούν μέρος μιας γενικότερης κατεύθυνσης, η οποία δεν συνδέεται απόλυτα με τις ενέργειες της κυβέρνησης της Μάλτας, σημειώνοντας ότι όσοι βρεθούν εν πλω θα πρέπει να έχουν πρόσβαση σε όλες τις διαδικασίες ασύλου ώστε τα κράτη μέλη να έχουν πρόσβαση σε ευρωπαϊκά κονδύλια.

«Αυτό σχετίζεται και με το μέρος όπου θα υπάρξουν αυτές οι δραστηριότητες, καθώς η ευρωπαϊκή νομοθεσία για το άσυλο δεν μπορεί να εφαρμοστεί σε διεθνή ύδατα» προσθέτει Ευρωπαίος διπλωμάτης.

Παράλληλα, οι Βρυξέλλες επισημαίνουν ότι τα χρήματα μπορούν να χρησιμοποιηθούν μόνο για τρόφιμα, φάρμακα και για τις αμοιβές του προσωπικού των πλοίων.

Από την πλευρά της η κυβέρνηση της Μάλτας δεν έχει ξεκαθαρίσει εάν θα κάνει χρήση του ταμείου της Ε.Ε. για να πληρώσει για το πρόγραμμα που κοστολογείται στο ένα εκατομμύριο ευρώ τον μήνα.

Αντίστοιχες ιδέες είχε παρουσιάσει από το 2016 η ιταλική κυβέρνηση με την Ρώμη τότε, υπό τις πιέσεις του Ματέο Σαλβίνι, να προτείνει ελέγχους πάνω σε πλοία, όμως δεν είναι ξεκάθαρο εάν η Βαλέτα βασίζεται στο συγκεκριμένο σχέδιο.

Τους τελευταίους μήνες, εν μέσω πανδημίας, και οι δύο χώρες είχαν ανακοινώσει ότι τα λιμάνια τους δεν είναι ασφαλή λόγω του κορονοϊού, ενώ δεν ήταν λίγα τα περιστατικά όπου εκατοντάδες πρόσφυγες και μετανάστες παρέμειναν εγκλωβισμένοι πάνω σε πλοία έπειτα από επιχειρήσεις διάσωσης στη Μεσόγειο.

«Βιομηχανία» παράνομων επαναπροωθήσεων

Μέσα σε αυτό το κλίμα κεντρική θέση κατέχει η χώρα μας, η οποία είναι από εκείνες που έχει υποδεχθεί σημαντικούς αριθμούς προσφύγων και μεταναστών.

Από το χάος της Ειδομένης στην τραγωδία της Μόρις, δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι παραμένουν εγκλωβισμένη στη χώρα μας, ενώ βρίσκονται αντιμέτωπη τόσο με συχνές ρατσιστικές συμπεριφορές όσο και με ακραίες ενέργειες με κυβερνητική κάλυψη.

Τους τελευταίους μήνες, άλλωστε, η ελληνική κυβέρνηση παραμένει υπόλογη για τον μεγάλο αριθμό παράνομων επαναπροωθήσεων από τα ελληνικά θαλάσσια σύνορα προς την Τουρκία.

Το Μαξίμου και το υπουργείο Μετανάστευσης και ασύλου επιμένουν στην διάψευση των καταγγελιών και επενδύουν στο αφήγημα της τουρκικής προπαγάνδας, όμως τα ντοκουμέντα, οι εκθέσεις και τα ρεπορτάζ είναι συντριπτικά.

Πηγή: efsyn.gr