Πριν από λίγο καιρό είδα ένα θεατρικό έργο με θέμα τη μάχη για την εξουσία και την κυριαρχία, καθώς και την έμμεση σύγκρουση των δύο φύλων, θέτοντας ένα ξεκάθαρο ερώτημα το κείμενο: «ποιός εν τέλει καθοδηγεί έναν άνθρωπο στην πολιτική του ανέλιξη;» Ως προς το ερώτημα για το φύλο, δόθηκε μια άμεση και χωρίς δεύτερη σκέψη απάντηση: «Η γυναίκα καθοδηγεί τον άνδρα».

Ήταν μια απάντηση που σχηματικά ορίζει ποιο είναι το φύλο που κυριαρχεί στο «κεφάλι» και ποιο ορίζει το «χέρι». Στην παράσταση, ο άνδρας φωνάζει, κινείται, χειρονομεί, παλεύει, ενώ η γυναίκα παρακολουθεί, μιλάει χαμηλόφωνα, χαϊδεύει, υποστηρίζει. Οι ρόλοι είναι ευδιάκριτοι, όπως και στο ποιός «έχει το πάνω χέρι». Για μια ακόμη φορά, η προηγούμενη συνήθης στερεοτυπική έκφραση, μπορεί να έχει αρσενικό χρώμα, αλλά στην πράξη είναι θηλυκού γένους.

Γιατί υπάρχει ο παραπάνω πρόλογος; Η αφορμή του είναι ένα θεατρικό έργο (πόσο μα πόσο σημαντικό είναι που δίνει έναυσμα για ανάλυση και τροφή στη σκέψη η τέχνη!), αλλά η αιτία είναι η πολιτική διαπάλη και ο αγώνας για την κατάληψη της εξουσίας. Ένα στοιχείο που διαπερνά οριζόντια το έργο είναι η συνεχής αλλαγή στάσης και συμπεριφορών, όπως και η εμφανώς εξωγενή καθοδήγηση του πολιτικού όντος, στη προσπάθειά του να γίνει από γραμματέας του κόμματος, πρωθυπουργός της χώρας, περνώντας ταχύτατα από όλα τα ενδιάμεσα στάδια (είτε εξοβελίζοντας όσους διαφωνούν ή είναι εμπόδιο στην πορεία του, είτε ελέγχοντας όσους φαίνεται ότι μπορεί να είναι συνεργοί για την τελική κατάληξη). Αυτή η καθοδήγηση είναι έντονη, πιεστική και έχει ιδιοτελή σκοπό.

Η γυναίκα είναι ακόρεστη για εξουσία και δύναμη και για την επίτευξή της, «σπρώχνει» τον άνδρα σε έναν «δρόμο» που είναι από την αρχή προδιαγραμμένος. Θα καταλάβει την εξουσία, αλλά με τον τρόπο που θα το πετύχει, με ακόμα χειρότερο θα την χάσει. Η πολιτική ανέλιξη είναι γρήγορη και θριαμβευτική. Ο πολιτικός κατακρημνισμός όμως γίνεται τάχιστα και με εκκωφαντικό τρόπο.

Βλέποντας το έργο, οι συνειρμοί ήταν αναπόφευκτοι. Ως προς τους δύο βασικούς πολιτικούς αντιπάλους της σημερινής κατάστασης στη χώρα μας, οι αναλογίες στην πορεία τους για την κυριάρχηση στα πολιτικά τους κόμματα, είναι σε αρκετά σημεία παρόμοια και εμφανίζει πολλές αναλογίες με το θεατρικό κείμενο. Και οι δυο τους, «έφαγαν» την πολιτική τους «μήτρα», παραγκώνισαν τους πολιτικούς ανταγωνιστές και προσεταιρίστηκαν πολιτικούς «συμμάχους». Κινήθηκαν μελετημένα, με σχέδιο και με επιμονή για τον τελικό στόχο. Αυτό που δεν είναι γνωστό και μπορεί μόνο να εικασθεί, είναι αν η γυναίκα είχε τον προσήκοντα ρόλο σε αυτήν την πορεία. Όπως και αν εκείνη ήταν το μυαλό που καθοδηγούσε τις κινήσεις του αρσενικού χεριού. Αυτό μπορεί να το δούμε σε ένα μέλλοντα χρόνο, εν είδει απομνημονευμάτων! Επί του παρόντος, κρατάμε τις θεατρικές αναλογίες και ανακαλύπτουμε τη μαγεία της τέχνης που διαχρονικά μας «λέει» ότι το ανθρώπινο ον «λειτουργεί» με παρόμοιο τρόπο, ανεξάρτητα από το κοινωνικό στάδιο εξέλιξης και τις οικονομικές σχέσεις που κυριαρχούν.

Αυτό που είναι εμφανές στο θεατρικό κείμενο είναι ότι ο πολιτικός άνδρας -όντας στην εξουσία- έχει μία προκαθορισμένη πορεία πτώσης. Και αυτό γιατί η παραδοχή που φαίνεται ότι γίνεται, είναι ότι η κατάληψη της εξουσίας θεωρείται ως δεδομένη και εκ των ουκ άνευ. Όμως στη δρώσα πολιτική, η κατάληψη της εξουσίας δεν είναι πάντοτε δεδομένη και η διακυβέρνηση δεν ταυτίζεται απαραίτητα με την εξουσία. Η κατοχή της εξουσίας προϋποθέτει έλεγχο ή τουλάχιστον αποδοχή, των μέσων που μπορούν να τη στηρίξουν: οι τράπεζες, το χρηματοοικονομικό κεφάλαιο, τα κέντρα πληροφορίας, οι μείζονες θεσμοί. Στην παρούσα πολιτική περίοδο, αυτό δε συμβαίνει. Ο πολιτικός άνδρας βρίσκεται στην κεφαλή του πολιτικού φάσματος «απογυμνωμένος» από τα παραπάνω «στηρίγματα» και για τη διατήρησή του προσβλέπει στον -έστω και εξαναγκαστικά- προσεταιρισμό μεγάλου μέρους τους. Το άμεσο μέλλον θα δείξει αν και κατά πόσον αυτό δύναται να επιτευχθεί. Η όσμωση που υπάρχει είναι ότι η θηλυκή συμβολή στην επίτευξή του είναι διακριτική, αλλά ουσιώδης. Υπάρχει με την αύρα και την ευρύτερη παρουσία της.

Σε αντίθεση, η προσπάθεια του έτερου πολιτικού ανδρός που επιδιώκει την κατάληψη της εξουσίας, είναι εμφανώς χονδροειδής και επιθετική. Αυτό συμβαίνει διότι είτε υπάρχει η απουσία του «γυναικείου μυαλού» και γίνεται καθοδήγηση του εν λόγω πολιτικού από ανδρικά μυαλά, είτε στη συγκεκριμένη περίπτωση, έχουμε μια αγωνιώδης προσπάθεια του θηλυκού «μυαλού» να κινήσει το αρσενικό «χέρι», έτσι ώστε να βρεθεί στην εξουσία το ταχύτερο δυνατό. Σε αυτή την περίπτωση, ο θεατρικός «μύθος» διαμορφώνει πραγματικές αναλογίες, καθώς στην εξουσία βρίσκεται -κατ’ ουσία- η γυναίκα, έχοντας τον άνδρα -τυπικά- κυβερνήτη και εκτελεστικό όργανο. Η δεύτερη εικασία προσεγγίζει τη θεατρική παραδοχή και η αποδοχή της επιβεβαιώνει ότι ένας «οίκος» όντας μπορεί να οδηγεί σε πολιτικούς συνειρμούς.

Είναι απλά τυχαίο ότι ο εν ενεργεία πολιτικός κυβερνήτης δεν ανήκει σε «οίκο», ενώ ο εν αδημονούσα αναμονή για εξουσία πολιτικός, ανήκει σε γνωστό «οίκο»; Εν τέλει ο Μακμπέθ, είτε ως κλασικός Σεξπηρικός «ήρωας», είτε ως σύγχρονος «Μακ-Μπεθ», μας υπενθυμίζει ότι η κυριαρχία των «οίκων» στην πολιτική, μόνο σε τραγωδίες οδηγεί. Παρασύροντας τόσο τους «ενοίκους» των, όσο και τους σύνοικους».