Πολύς λόγος γίνεται για την βαθιά κρίση που ζει η χώρα μας και η Ευρωζώνη, χωρίς να αποσαφηνίζεται για ποια κρίση μιλάμε, ενώ στις αιτίες  της αποφεύγουν επιμελώς να αναφερθούν οι σημερινές επίσημες ηγεσίες της Ε.Ε. και των κρατών-μελών. Του Πάνου Τριγάζη

Ads

Η κρίση είναι διεθνής, αλλά και ευρωπαϊκή. Κρίση της νεοφιλελεύθερης καπιταλιστικής παγκοσμιοποίησης και του μονεταριστικού μοντέλου οικοδόμησης της Ευρώπης που επελέγη με τις συμφωνίες του Μάαστριχτ.

Υπό μία έννοια, η ευρωπαϊκή κρίση είχε προαναγγελθεί. Πολλοί κορυφαίοι Ευρωπαίοι προοδευτικοί διανοητές είχαν προειδοποιήσει ότι η απουσία της κοινωνικής διάστασης της Ε.Ε. θα έθετε σε κίνδυνο την ίδια την πορεία ενοποίησής της. Στη χώρα μας, ο ΣΥΝ εξ αρχής έλεγε ότι «η Ενωμένη Ευρώπη ή θα είναι κοινωνική και δημοκρατική ή δεν θα υπάρξει».
 
Βεβαίως, δεν πρέπει να παραβλέπονται τα εθνικά χαρακτηριστικά της κρίσης στις χώρες του ευρωπαϊκού Νότου και στη χώρα μας και να την αποδίδουμε μόνο στην Ε.Ε. και στην Ευρωζώνη. Μία τέτοια προσέγγιση «βγάζει λάδι» τις άρχουσες εθνικές τάξεις και τους πολιτικούς τους εκπροσώπους. Αλλά για την σημερινή τραγική κατάσταση βαρύνονται οι επιλογές που έγιναν για την αντιμετώπιση της κρίσης  με την μετατροπή της Ελλάδας σε «πειραματόζωο» για την εφαρμογή των πιο ακραίων νεοφιλελεύθερων πολιτικών. Επιλογές που οδήγησαν σε βαθιά και πρωτόγνωρη ύφεση στην οικονομία, σε αύξηση του δημόσιου χρέους και στη διάλυση της κοινωνίας, με την εξάπλωση της ανεργίας, ιδιαίτερα των νέων, καθώς και της φτώχειας, σε πολλαπλασιασμό των λουκέτων στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Με άλλα λόγια, σ΄ένα οικονομικό και κοινωνικό ολοκαύτωμα.

Μιλώντας για το μετά, οφείλουμε να έχουμε σχέδιο και όραμα, τόσο για την χώρα μας, όσο και για την Ευρώπη. Η διέξοδος δεν μπορεί να είναι μόνο ελληνική, πρέπει να είναι και ευρωπαϊκή.
 
Το Κόμμα της Ευρωπαϊκής Αριστεράς διεκδικεί την επανίδρυση ή επαναθεμελίωση της Ε.Ε., με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την κατεύθυνση της ενοποίησης και το μέλλον της. Αυτό απαιτεί ένα σύνολο αλλαγών και ανατροπών σε αντι-νεοφιλελεύθερη κατεύθυνση, που δεν θα γίνουν σε μια νύχτα ή με την κυβερνητική αλλαγή σε μια χώρα. Μπορεί, όμως, η ανάδειξη μιας κυβέρνησης της αριστεράς σε μια χώρα, π.χ. στην Ελλάδα, να θέσει σε κίνηση ένα ντόμινο ριζοσπαστικών αλλαγών προς όφελος μιας αντι-νεοφιλελεύθερης αλλαγής σ΄όλη την Ε.Ε.
 
Επειδή η κυβέρνηση μιλάει κατά κόρον για ανάπτυξη, το ερώτημα που τίθεται είναι: ποια ανάπτυξη; Ανάπτυξη δεν είναι η οικονομική μεγέθυνση, όσο σημαντική κι αν είναι αυτή, είναι κάτι πολύ ευρύτερο, που συμπεριλαμβάνει και την κοινωνική και πολιτιστική διάσταση, καθώς και την φεμινιστική και οικολογική, Sustainable Human  Development, όπως λέει ο ΟΗΕ.
 
Η «ανάπτυξη», που αφήνει πίσω της κοινωνικά και περιβαλλοντικά ερείπια δεν είναι ανάπτυξη. Εννοείται ότι ο πολιτισμός, με την ευρύτατη έννοια που έχει αυτός ο όρος, πρέπει να έχει κεντρική θέση στις επιλογές για την ανάπτυξη.
 
Και στο σημείο αυτό, ας μου επιτραπεί να επισημάνω ότι αυτό που σήμερα συμβαίνει στην Ευρώπη ισοδυναμεί με πολιτιστική αντεπανάσταση. Διότι, αν η καρδιά του σύγχρονου Ευρωπαϊκού πολιτισμού είναι οι κοινωνικές και δημοκρατικές κατακτήσεις των εργαζομένων μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, τι άλλο από πολιτιστική αντεπανάσταση αποτελεί η ισοπέδωσή τους;
 
Υπό το πρίσμα αυτό, πρέπει να ειδωθεί και η επανεμφάνιση του αποκρουστικού φασιστικού φαινομένου στη χώρα μας και σε άλλες χώρες της Ευρώπης, του οποίου η αναχαίτιση και εξουδετέρωση δεν θα επιτευχθεί με αφορισμούς και φραστικές καταδίκες, ούτε με διοικητικά μέτρα, αλλά με την αφαίρεση του εδάφους πάνω στο οποίο αναπτύσσεται και γιγαντώνεται, δηλαδή στο έδαφος της ανεργίας, της ανέχειας, της φτώχειας, της συρρίκνωσης της παιδείας και της κοινωνικής φροντίδας, της υποβάθμισης του πολιτισμού και των φορέων του.
 
Ζητείται, λοιπόν, πραγματική διέξοδος από την βαθιά κρίση, που είναι και ηθική, με ένα πρόγραμμα οικονομικής ανασυγκρότησης και κοινωνικής σωτηρίας, καθώς και διεκδίκησης ενός νέου ρόλου στο ευρωπαϊκό και διεθνές γίγνεσθαι.
 
*Ο Πάνος Τριγάζης είναι οικονομολόγος, υπεύθυνος του Τμήματος Διεθνών Σχέσεων και Θεμάτων Ειρήνης του ΣΥΡΙΖΑ
 
Σημ.: Το πιο πάνω κείμενο αποτέλεσε παρέμβαση του Πάνου Τριγάζη σε Ημερίδα του Δικτύου EURONEM, – Άνδρος, 28 Σεπτεμβρίου 2013