Πολιτικός κόσμος και… κοσμάκης τσαλαβουτάει επί ημέρες στα απομεινάρια μιας πετρελαιοκηλίδας, αδιαφορώντας για την ουσία και επιμένοντας στις φθηνές εντυπώσεις, όπως κατά γλώσσα λανθάνουσα(;) ομολόγησε από τη Θεσσαλονίκη ο επικεφαλής της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Το περιβαλλοντικό ατύχημα του Σαρωνικού, εκτός από τις καθεαυτές συνέπειές του στο θαλάσσιο χώρο που συνέβη και στις ακτές της Αττικής, αποκαλύπτει ανάγλυφα και το τραγικό επίπεδο πολιτικής αντιπαράθεσης στη χώρα μας.

Πλήρης απουσία – έστω και της παραμικρής διάθεσης – παραγωγής δημόσιων πολιτικών για τις θαλάσσιες μεταφορές και την ουσιαστική προστασία του θαλάσσιου και παράκτιου περιβάλλοντος. Επένδυση στη μικροπολιτική και στον περί παραιτήσεων  λαϊκισμό, με προσήλωση στο αφήγημα ότι Υπουργοί και Πρωθυπουργοί – ίσως προσεχώς συμπεριληφθούν και Πρόεδροι της Δημοκρατίας, για να αντιμετωπίσουν τα έκτατα ζητήματα πολιτικής προστασίας πρέπει να πιάνουν τις μάνικες για να σβήνουν φωτιές και να γίνονται δύτες για να φράζουν το μαζούτ στα ναυάγια των σαπιοκάραβων του σαλταδόρικου ελληνικού εφοπλισμού που δεν σέβεται ούτε το υδάτινο περιβάλλον που του χαρίζει τα υπερκέρδη του.

Το ότι έχουν καθυστερήσει οι απαιτούμενες νομοθετικές παρεμβάσεις και ρυθμίσεις για την αναβάθμιση του θεσμικού πλαισίου προστασίας των θαλασσών και των ακτογραμμών μας είναι γεγονός, όμως ακριβώς αυτό πρέπει να είναι και το πεδίο που όλοι κρίνονται. Δηλαδή, οι απόψεις και θέσεις των πολιτικών φορέων και προσώπων, συμπολιτευόμενων και αντιπολιτευόμενων, για τη θεσμική διαχείριση και την έμπρακτη θωράκιση του τόπου μας από τους περιβαλλοντικούς κινδύνους. Μιας κατεξοχήν νησιωτικής χώρας, με ευμεγέθεις θαλάσσιες περιοχές και μήκος ακτογραμμών εκ των  πλέον εκτεταμένων παγκοσμίως.
Το εν αιθρία ναυάγιο και η ποσότητα μαζούτ που εισήλθε στον Σαρωνικό και στη νότια Αττική αποδεικνύουν για άλλη μια φορά το αυτονόητο: Τα περιβαλλοντικά ατυχήματα και εν γένει προβλήματα δεν έχουν σύνορα και δεν ελέγχονται αποτελεσματικά ούτε περιορίζονται εκ των υστέρων, από τη στιγμή που δεν μεριμνούμε για την πρόληψη της εκδήλωσής τους. Αυτό καθιστά απαιτητική και σύνθετη την αντιμετώπισή τους, κάτι που(θα έπρεπε να) υποχρεώνει άπαντες σε υπεύθυνη στάση και στη διατύπωση ρεαλιστικών και διάφανων αδιαπραγμάτευτων θέσεων. Σε προτάσεις λήψης συγκεκριμένων και δρακόντειων μέτρων για τη διαχείριση τέτοιων ζητημάτων.

Μετά τον αρχικό αιφνιδιασμό από την εξέλιξη της πετρελαιοκηλίδας, είναι προφανές ότι καταβλήθηκαν και συνεχίζονται σημαντικές προσπάθειες για τη σταδιακή εξουδετέρωσή της, ώστε το θαλάσσιο οικοσύστημα να επανέλθει το συντομότερο στην πρότερη κατάσταση του. Με την απαραίτητη ενεργό συμβολή στον κοινωνικό έλεγχο των απορρυπαντικών επιχειρήσεων κράτους και εταιρειών αξιόπιστων τοπικοκοινωνικών φορέων και περιβαλλοντικών επιστημονικών κέντρων, όπως οι ΟΤΑ της περιοχής και το Ελληνικό Κέντρο Θαλάσσιων Ερευνών (ΕΛΚΕΘΕ). Όμως, κι αν ακόμα αυτή τη φορά η κατάσταση φαίνεται ότι είναι αναστρέψιμη σε εύθετο χρόνο, απαιτείται πάραυτα νομοθετική παρέμβαση που θα διασφαλίζει στο μέγιστο βαθμό ότι η ναυσιπλοΐα των θαλάσσιων μεταφορών στην πανέμορφη και τουριστική χώρα μας εφεξής θα γίνεται υπό τους αυστηρότερους όρους και προϋποθέσεις ασφάλειας και ελαχιστοποίησης των συνεπειών ενδεχόμενων ναυτικών ατυχημάτων.

Η κυβέρνηση Τσίπρα, καθώς κι η ΝΔ και τα άλλα αντιπολιτευόμενα κόμματα, θα κριθούν κυρίως στο πεδίο της θέσπισης νομοθεσίας η οποία θα α) εναρμονίζει την Ελλάδα – που πρωταγωνιστεί στην άρνησή αποδοχής της – με την ευρωπαϊκή πολιτική επιβολής δεξαμενόπλοιων διπλού κύτους και τοιχωμάτων, β) προβλέπει σαφές χρονοδιάγραμμα μείωσης των ηλικιακών ορίων πλεύσης, ιδίως των δεξαμενόπλοιων, γ) μεριμνά για την θέσπιση συγκεκριμένων κυρώσεων επί των ναυτιλιακών εταιρειών και των ιδιοκτητών και υπευθύνων τους, δ) συστήνει αποτελεσματικό μηχανισμό αντιμετώπισης θαλάσσιων ατυχημάτων, εμπλέκοντας στο μέτρο που της αναλογεί και την τοπική αυτοδιοίκηση και αποδίδοντάς της επικουρικές αρμοδιότητες με επαρκείς πόρους άσκησής τους όταν απαιτείται, ε) εκσυγχρονίζει, μέσω επιβολής αυστηρού πλαισίου, τους μηχανισμούς ελέγχου τήρησης των κανόνων ναυσιπλοΐας.  Ταυτόχρονα, μετά τη σχετική προαναγγελθείσα αναφορά του αρμόδιου υπουργού, το δικό της ρόλο καλείται να διαδραματίσει και η Δικαιοσύνη σε ό,τι αφορά στην επανεξέταση σε βάθος δεκαετίας όλων των αθωωτικών αποφάσεων που συνδέονται με λαθρεμπόριο καυσίμων.

Από περιβαλλοντική σκοπιά, είναι φυσικά επιβεβλημένος ο έλεγχος όλων των εξαρχής ενεργηθεισών ή μη δράσεων αντιμετώπισης του ναυτικού συμβάντος, συμπεριλαμβανομένης της πολιτικής ηγεσίας του Ναυτιλίας των κ.κ. Κουρουμπλή – Σαντορινιού. Αυτό, όμως, σε καμία περίπτωση δεν επιτρέπει σε κάποιους να εμφανίζονται αίφνης ως τιμητές και υπέρμαχοι της περιβαλλοντικής προστασίας και ταυτόχρονα να υπερασπίζονται την  ασυδοσία των μεταλλείων των Σκουριών, την κατασυκοφάντηση της αρμόδιας αρχαιολογικής υπηρεσίας στο θέμα της επένδυσης στο Ελληνικό και γενικότερα μια δήθεν ισχυρή ανάπτυξη χωρίς όρια και περιβαλλοντικούς φραγμούς.

Η δε στοχοποίηση και ο κανιβαλισμός εναντίον πολιτικών προσώπων – μέσω της πάγιας μιντιακής πρακτικής να περνούν τους πάντες ένα χέρι λάσπη ενίοτε και… πετρελαίου και αν αυτό δεν αρκεί να προχωρούν και σε ενορχηστρωμένες επιχειρήσεις δολοφονίας χαρακτήρων για πρόσκαιρα κομματικά οφέλη, δεν μπορεί να κρύψει από την σκεπτόμενη και δρώσα κοινωνία την απουσία παραγωγής πολιτικής για την προστασία και αναβάθμιση του φυσικού περιβάλλοντος μας από κόμματα και πολιτικούς. 

Σε αμιγώς πολιτικό επίπεδο, πάντως, είναι το λιγότερο λυπηρό ότι η πλήρης απουσία στρατηγικής μετά και την κατάρρευση του αρχικού κεντρικού αντιπολιτευτικού αφηγήματος της ΝΔ, το οποίο είχε ως επίκεντρο του το διαρκές τζογάρισμα στην εθνική αποτυχία και την μέσω πρόωρων εκλογών γρήγορη επανακατάληψη της εξουσίας, έχει τελικά οδηγήσει την αξιωματική αντιπολίτευση (και δυστυχώς όχι μόνο) στον… έρωτα της πετρελαιοκηλίδας.

* Ο Αλέξης Μαυραγάνης είναι Πολιτικός Επιστήμονας/Msc Περιβαλλοντική Διακυβέρνηση & Αυτοδιοικητικός