Ατελείωτες συζητήσεις και αναφορές εδώ και πολλές ημέρες γίνονται, εντός και εκτός Ελλάδας (κύρια όμως «εντός έδρας») που αφορούν στη φοροδιαφυγή και τους ελέγχους για την καταπολέμησή της. Πολλές προκαλούν ερωτηματικά, άλλες θυμηδία, ενώ κάποιες είναι γραφικές με στόχευση στη δημιουργία εντυπώσεων.

Κορυφή του παγόβουνου είναι οι προτεινόμενοι «ιδιώτες φοροελεγκτές» στα πρότυπα του αμερικάνικου IRS, ενώ παλαιότερα είχε «ακουστεί» ότι ιδιωτικές εταιρίες θα αναλάμβαναν αρμοδιότητες ελέγχων για την πάταξη της φοροδιαφυγής, όπως επίσης, έχει γίνει αναφορά στην ύπαρξη εφοριακών «πάνω» από τις ταμειακές μηχανές των νυχτερινών καταστημάτων, ώστε να διασφαλίζεται η έκδοση αποδείξεων.

Μπορεί να ακούσουμε και άλλα «ενδιαφέροντα», που διατηρούν αμείωτο το ενδιαφέρον των μ.μ.ε. (με αυτά και με άλλα, υπάρχουν αρκετά θέματα για συζήτηση και σχολιασμό σε όλες τις ζώνες τηλεθέασης), όμως ταυτόχρονα συντηρούν την παραβατικότητα και αποφεύγουν να ενσκήψουν στο υπαρκτό και χρονίζων πρόβλημα, που φρόντισαν να το μεγεθύνουν σε τέτοιο βαθμό που όπως λέγεται, «ήρθαν τα… και μας έπνιξαν!».

Στο Υπουργείο Οικονομικών υπηρετούν πάνω από 15.000 υπάλληλοι -η συντριπτική πλειοψηφία είναι εφοριακοί- ενώ «ψάχνονται» να βρεθούν άλλοι για να κάνουν αυτό που οι εφοριακοί έχουν δώσει συνταγματικό όρκο να πράττουν: να τηρούν και να εφαρμόζουν τους νόμους του κράτους, να διασφαλίζουν τα δημόσια έσοδα και να καταπολεμούν τη φοροδιαφυγή, τη λαθρεμπορία και την απάτη. Εκτός και εάν στις σκέψεις των ειδημόνων, είναι να απασχοληθεί επιπλέον προσωπικό μέσα από προγράμματα του ΟΑΕΔ ή κάτι αντίστοιχο, μειώνοντας τα ποσοστά ανεργίας!

Η φοροδιαφυγή είναι η πρόθεση του ατόμου ή της επιχείρησης να εξαπατήσουν την κυβέρνηση με το να μην πληρώνουν φόρους που ξέρουν ότι νομίμως οφείλονται. Εάν δεν συλληφθεί ο παραβάτης την ώρα που δεν εκδίδει τα νόμιμα φορολογικά στοιχεία (σε αυτή την περίπτωση απαιτούνται προληπτικοί επιτόπιοι φορολογικοί έλεγχοι και φυσική παρουσία των ελεγκτών), τότε χρειάζεται εκ των υστέρων απόδειξη της παράβασης, κάτι που δεν είναι εύκολο και συνήθως είναι μαχητό στα δικαστήρια.

Η φοροδιαφυγή είναι ένα υποσύνολο της φορολογικής απάτης και εμπεριέχει τη συνειδητή πράξη διαστρέβλωσης ή απόκρυψης του φορολογητέου εισοδήματος από την εφορία (π.χ., η μη δήλωση εισοδημάτων, οι σκόπιμα υπερβάλλουσες δαπάνες και κρατήσεις, η παράλειψη ή η αποφυγή κατάθεσης φορολογικών δηλώσεων, η προσπάθεια αποφυγής εντοπισμού της φορολογητέας ύλης ή των φορολογούμενων προσώπων). Αυτό είναι που πρέπει να καταπολεμηθεί και υπάρχει μια αντίληψη ότι το αμερικάνικο IRS έχει βρει τις λύσεις (θυμίζουμε ότι το ΣΔΟΕ «στήθηκε στη δεκαετία του ’90 στα πρότυπα του IRS, αλλά ουδέποτε τα εφάρμοσε, ούτε κανείς αναρωτήθηκε ποιο μπορεί να ήταν το αποτέλεσμα).

Επειδή πολύς λόγος γίνεται για την αποτελεσματικότητα και την ικανότητα των Αμερικάνων στην καταπολέμηση της φοροδιαφυγής (σημειώνουμε ότι ενώ εφάρμοσαν το μοντέλο των ιδιωτικών ελεγκτικών εταιρειών, τελικά το απέρριψαν για θέματα ηθικής, διαφθοράς και επιλήψιμων πρακτικών που εντοπίσθηκαν ή καταγγέλθηκαν), τα δικά τους στοιχεία δείχνουν ότι μόνο το 0,02% των αμερικάνων φορολογουμένων καταδικάστηκαν για φορολογικές απάτες, το 17% των φορολογουμένων δεν συμμορφώνονται με τη φορολογική νομοθεσία, το 75% κλέβει ή προσπαθεί να ξεγελάσει την εφορία (ειδικά τα μεσαία εισοδήματα), η παραβατικότητα των ελευθέρων επαγγελματιών και των απασχολούμενων στην παροχή υπηρεσιών είναι υψηλότατη (κύρια στους εστιάτορες, τους εμπόρους ρούχων και τους πωλητές αυτοκινήτων).

Η λίστα των φοροπαραβατών συμπληρώνεται με τις εταιρείες διαδικτυακών πωλήσεων, τους αντιπροσώπους, τους γιατρούς, τους δικηγόρους, τους λογιστές και τα κομμωτήρια. Όπως καταλαβαίνετε, αναφερόμαστε στις ΗΠΑ και στον απολογισμό του αμερικάνικου IRS· δεν παρουσιάζουμε στοιχεία φορολογικής παραβατικότητας από την Ελλάδα!

Κλείνοντας το θέμα των φορολογικών ελέγχων, για να υφίστανται οι whistleblowers (αυτοοί που βλέπουν τη φοροδιαφυγή και την καταγγέλλουν) απαιτείται άλλη κουλτούρα και διαφορετική παιδεία. Είναι όμως αναγκαία μιας τέτοιας μορφής κουλτούρα, σε μια χώρα που το «καρφί» είναι κοινωνικά, ηθικά, πολιτικά και ιδεολογικά στιγματισμένο; Μπορεί ο ιδιώτης whistleblower να συμβάλει στην καταπολέμηση της φοροδιαφυγής έναντι αμοιβής ή κινδυνεύουμε να δημιουργήσουμε νέα κρούσματα διαφθοράς και έκνομων συναλλαγών; Πολύ δε περισσότερο, πόσο πολιτικά δικαιολογείται αυτή η πρόταση από μια κυβέρνηση που αυτοαποκαλείται «κυβέρνηση της Αριστεράς»;

Επιστρέφοντας στην αρχή, υπάρχουν χιλιάδες δημόσιοι υπάλληλοι στο Υπουργείο Οικονομικών που πληρώνονται το μισθό τους για να κυνηγούν τη φοροδιαφυγή, με πολλούς εξ αυτών να έχουν γνώσεις και εμπειρία και άλλους να μην αξιοποιούνται ή να «σαπίζουν» μαζί με τη γραφειοκρατία και την αναξιοκρατία. Χρέος των διοικούντων είναι να τους ανακαλύψουν, να τους κινητοποιήσουν, να τους δραστηριοποιήσουν και να τους «βγάλουν» στην οικονομία, στην αγορά, στις επιχειρήσεις, στην κοινωνία.

Ας αφήσουμε στη γωνία τα ευφάνταστα σχέδια που προκαλούν τα μ.μ.ε., αλλά δυστυχώς και τις εύλογες απορίες των πολιτών (αν όχι τα ειρωνικά τους σχόλια) και ας «κουνήσουμε» τον ελεγκτικό μηχανισμό από τις αγκυλώσεις και την αγρανάπαυση που τεχνητά οι προκάτοχοι (απόντες και παρόντες) του επέβαλαν (ατράνταχτος μάρτυρας γι’ αυτό είναι η έκθεση των δανειστών μας – ΔΝΤ και ΕΕ για τη καθίζηση του φοροεισπρακτικού μηχανισμού κατά το δεύτερο εξάμηνο του 2014).