Ο Ουαέλ Γκονίμ (Wael Ghonim) είναι ο υπεύθυνος μάρκετινγκ της Google που θεωρείται ότι συντέλεσε στην όξυνση της αιγυπτιακής επανάστασης, με μία σελίδα στο Facebook στη μνήμη ενός θύματος της βίας του καθεστώτος.

Μιλώντας στο TEDxCairo, αφηγείται από μέσα την ιστορία των τελευταίων μηνών, όταν συνηθισμένοι Αιγύπτιοι έδειξαν πως «η ισχύς των πολιτών είναι πιο ισχυρή από των ανθρώπων την εξουσία».

Ο υποτιλισμός έγινε από τον Λεωνίδα Αργυρό κι επιμελήθηκε από τον Γιάννη Κούσκουρα για το TED.

Δείτε επίσης:Ρεπορτάζ Χωρίς Σύνορα: Οι αντάρτες του διαδικτύου

Απομαγνητοφώνηση:

Αυτή είναι επανάσταση 2.0. Κανείς δεν ήταν ήρωας. Κανένας μόνος του δεν ήταν ήρωας. Γιατί όλοι ήταν ήρωες. Ο καθένας έχει κάνει κάτι. Όλοι χρησιμοποιούμε τη Βικιπαίδεια. Αν σκεφτείτε το νόημα της Βικιπαίδειας όπου όλοι συνεργάζονται για το περιεχόμενο. Και στο τέλος της μέρας έχεις χτίσει τη μεγαλύτερη εγκυκλοπαίδεια στον κόσμο. Από μία ιδέα που ακουγόταν παλαβή, έχεις τη μεγαλύτερη εγκυκλοπαίδεια στον κόσμο.

Και στην Αιγυπτιακή επανάσταση, την επανάσταση 2.0, ο καθένας έχει συνεισφέρει κάτι μικρό ή μεγάλο, συνεισέφεραν κάτι για να μας φέρουν μία από τις πιο εμπνευσμένες ιστορίες στην ιστορία της ανθρωπότητας σε ό,τι αφορά τις επαναστάσεις. Ήταν πραγματικά πολύ διαφωτιστικό να βλέπεις όλους αυτούς τους Αιγύπτιους να αλλάζουν ριζικά. Αν κοιτάξετε το σκηνικό, για 30 χρόνια η Αίγυπτος βρίσκεται σε μία κατηφόρα… κατρακυλά. Τα πάντα πήγαιναν άσχημα. Τα πάντα πήγαιναν λάθος. Αξιολογούμασταν με υψηλούς βαθμούς μόνο σε ό,τι αφορά τη φτώχεια, τη διαφθορά, την έλλειψη ελευθερίας του λόγου, την έλλειψη πολιτικού ακτιβισμού. Αυτά ήταν τα κατορθώματα του σπουδαίου μας καθεστώτος. Ναι, τίποτα δεν συνέβαινε. Όχι γιατί οι άνθρωποι ήταν χαρούμενοι ή ικανοποιημένοι. Στην πραγματικότητα οι άνθρωποι ήταν πάρα πολύ ενοχλημένοι. Αλλά ο λόγος που ο καθένας ήταν σιωπηλός είναι αυτό που αποκαλώ το ψυχολογικό εμπόδιο του φόβου. Όλοι φοβούνταν. ΄Οχι όλοι. Υπήρχαν κάποιοι λιγοστοί γενναίοι Αιγύπτιοι που πρέπει να ευχαριστήσω για τη γενναιότητά τους… που κατέβαιναν σε διαμαρτυρίες λίγων εκατοντάδων, δεχόντουσαν χτυπήματα και συλλαμβάνονταν. Αλλά στην ουσία, η πλειοψηφία φοβόταν. Κανένας δεν ήθελε πραγματικά να μπει σε μπελά.

Ένας δικτάτορας δεν μπορεί να ζήσει χωρίς βία. Θέλουν να κάνουν τους ανθρώπους να ζουν στο φόβο. Και αυτό το ψυχολογικό όριο φόβου ήταν αποτελεσματικό για τόσα πολλά χρόνια, και έρχεται το διαδίκτυο, η τεχνολογία, τα Μπλάκμπέρυ, τα μηνύματα στα κινητά. Μας βοηθούν όλους να συνδεθούμε. Πλατφόρμες όπως το YouTube, to Twitter, to Facebook μας βοηθούσαν πολύ, διότι βασικά μας έδιναν την εντύπωση πως, «ουάου, δεν είμαι μόνος. Υπάρχουν ένα σωρό αγανακτισμένοι άνθρωποι». Υπάρχουν πολλοί αγανακτισμένοι άνθρωποι. Υπάρχουν πολλοί άνθρωποι που μοιράζονται το ίδιο όνειρο. Υπάρχουν πολλοί άνθρωποι που νοιάζονται για την ελευθερία τους. Πιθανώς έχουν την καλύτερη ζωή στον κόσμο. Ζουν ευτυχισμένοι. Ζουν στις βίλες τους. Είναι χαρούμενοι. Δεν έχουν προβλήματα. Αλλά παρόλα αυτά νιώθουν τον πόνο του Αιγύπτιου.

Πολλοί από εμάς, δεν ήμαστε πραγματικά ευτυχισμένοι όταν βλέπουμε το βίντεο ενός Αιγύπτιου που τρώει σκουπίδια ενώ άλλοι κλέβουν δισεκατομμύρια Αιγυπτιακές λίρες από τον πλούτο της χώρας. Το διαδίκτυο έχει παίξει ένα σπουδαίο ρόλο, βοηθώντας αυτούς τους ανθρώπους να εκφράσουν τις σκέψεις τους, να συνεργαστούν, να αρχίσουν να σκέφτονται μαζί. Ήταν μία επιμορφωτική καμπάνια.

Ο Χάλεντ Σαΐντ σκοτώθηκε τον Ιούνιο του 2010. Ακόμα θυμάμαι τη φωτογραφία. Ακόμα θυμάμαι κάθε λεπτομέρεια της φωτογραφίας. Η φωτογραφία ήταν απαίσια. Βασανίστηκε, βασανίστηκε βάναυσα μέχρι θανάτου. Αλλά ποια ήταν η απάντηση του καθεστώτος; Πνίγηκε από ένα κομμάτι χασίς. Αυτή ήταν η απάντησή τους: «Είναι εγκληματίας. Είναι κάποιος που δραπέτευσε απ’ όλα αυτά τα κακά πράγματα». Αλλά οι άνθρωποι δεν το δέχτηκαν αυτό. Δεν το πίστεψαν. Χάρις στο διαδίκτυο η αλήθεια επικράτησε και όλοι ήξεραν την αλήθεια. Και όλοι άρχισαν να σκέφτονται πως «αυτός ο τύπος θα μπορούσε να είναι ο αδερφός μου». Ήταν ένας άνθρωπος της μεσαίας τάξης. Όλοι μας θυμόμασταν τη φωτογραφία του.

Δημιουργήθηκε μία σελίδα. Ένας ανώνυμος διαχειριστής βασικά προσκαλούσε ανθρώπους να συμμετάσχουν στη σελίδα, και δεν υπήρχε σχέδιο. «Τι θα κάνουμε;» «Δεν ξέρω». Σε λίγες μέρες, δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι εκεί… θυμωμένοι Αιγύπτιοι που ζητούσαν από το Υπουργείο Εσωτερικών, «Αρκετά. Πιάστε αυτούς που σκότωσαν αυτό τον άνθρωπο και απλά φέρτε τους στη δικαιοσύνη». Αλλά φυσικά, δεν ακούνε. Ήταν μία απίστευτη ιστορία… πως ο καθένας άρχισε να νιώθει την ιδιοκτησία. Ο καθένας ήταν ένας ιδιοκτήτης σε αυτή τη σελίδα. Οι άνθρωποι άρχισαν να συνεισφέρουν ιδέες. Μία από τις πιο γελοίες ιδέες ήταν, ε, ας οργανώσουμε μία σιωπηλή διαμαρτυρία. Ας καλέσουμε ανθρώπους να βγουν στο δρόμο, να αντικρύσουν τη θάλασσα, οι πλάτες τους στο δρόμο, ντυμένοι στα μαύρα, ακίνητοι και σιωπηλοί για μία ώρα, αδρανείς και μετά απλά να φύγουν, να γυρίσουν σπίτι. Για κάποιους ανθρώπους αυτό ήταν σαν, «ουάου, σιωπηλή διαμαρτυρία. Και την επόμενη φορά θα είναι δόνηση». Οι άνθρωποι κορόιδευαν την ιδέα. Αλλά όταν οι άνθρωποι κατέβηκαν στο δρόμο… την πρώτη φορά ήταν χιλιάδες στην Αλεξάνδρεια… έμοιαζε… ήταν εκπληκτικό. Ήταν σπουδαίο. Γιατί συνέδεσε ανθρώπους από τον εικονικό κόσμο, φέρνοντάς τους στον πραγματικό κόσμο, να μοιράζονται το ίδιο όνειρο, την ίδια αγανάκτηση, τον ίδιο θυμό, την ίδια επιθυμία για ελευθερία. Και έκαναν αυτό το πράγμα. Αλλά έμαθε τίποτα το καθεστώς; Στην ουσία,όχι. Στην πραγματικότητα τους επιτίθονταν. Τους κακομεταχειρίζονταν, παρά το γεγονός πως αυτοί οι άνθρωποι ήταν φιλειρηνικοί… δεν διαμαρτύρονταν καν. Και τα πράγματα είχαν εξελιχθεί μέχρι την επανάσταση στην Τυνησία.

Αυτή η σελίδα, ξανά, διαχειριζόταν από τους ανθρώπους. Στην ουσία, η δουλειά του ανώνυμου διαχειριστή ήταν να συγκεντρώνει ιδέες, να βοηθήσει τους ανθρώπους να ψηφίσουν επ’αυτών και να τους πει τι κάνουν. Οι άνθρωποι τραβούσαν φωτογραφίες, ανέφεραν παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Αίγυπτο, πρότειναν ιδέες, ψήφιζαν τις ιδέες, και εφάρμοζαν τις ιδέες. Δημιουργούσαν βίντεο. Όλα γίνονταν από τους ανθρώπους για τους ανθρώπους και αυτή είναι η δύναμη του διαδικτύου. Δεν υπήρχε ηγέτης. Ηγέτης ήταν ο καθένας σε αυτή τη σελίδα. Το πείραμα της Τυνησίας, όπως έλεγε ο Αμίρ, μας ενέπνευσε, μας έδειξε πως υπάρχει τρόπος. Ναι, μπορούμε. Μπορούμε να το κάνουμε. Έχουμε τα ίδια προβλήματα, μπορούμε να κατέβουμε στους δρόμους.

Και όταν είδα το δρόμο στις 25 του μήνα, επέστρεψα και είπα, «Η Αίγυπτος πριν από τις 25 του μήνα δεν θα είναι ποτέ η Αίγυπτος μετά τις 25. Η επανάσταση συμβαίνει. Αυτό δεν είναι το τέλος, είναι η αρχή του τέλους». Με συνέλαβαν τη νύχτα της 27ης. Δόξα το Θεό ανακοίνωσα τις τοποθεσίες και τα πάντα. Αλλά με κράτησαν. Και δεν θα μιλήσω για την εμπειρία μου, διότι αυτό δεν αφορά εμένα. Κρατήθηκα για 12 μέρες, μάτια καλυμμένα, με χειροπέδες. Και δεν άκουσα τίποτα ουσιαστικό. Δεν ήξερα τίποτα. Δεν μου επιτρεπόταν να μιλήσω με κανέναν. Και βγήκα. Την επόμενη μέρα ήμουνα στην Ταχρίρ. Σοβαρά, με τον όγκο των αλλαγών που παρατήρησα σε αυτή την πλατεία, νόμιζα πως είχαν περάσει 12 χρόνια. Ποτέ δεν είχα φανταστεί πως θα δω αυτό τον Αιγύπτιο, το φανταστικό Αιγύπτιο. Ο φόβος δεν είναι πλέον φόβος. Είναι αντοχή… είναι δύναμη. Οι άνθρωποι είχαν ενδυναμωθεί. Ήταν απίστευτο πως όλοι είχαν ενδυναμωθεί τόσο πολύ και τώρα ζητούσαν τα δικαιώματά τους. Το ακριβώς αντίθετο. Ο εξτρεμισμός έγινε ανοχή.

Ποιος θα το είχε φανταστεί πριν την 25η αν σας πω πως εκατοντάδες χιλιάδες Χριστιανοί θα προσευχηθούν και δεκάδες χιλιάδες Μουσουλμάνοι θα τους προστατεύσουν, και μετά εκατοντάδες χιλιάδες Μουσουλμάνοι υα προσευχηθούν και δεκάδες χιλιάδες Χριστιανοί θα τους προστατεύσουν… αυτό είναι εκπληκτικό. Όλα τα στερεότυπα που προσπαθούσε να μας κολλήσει το καθεστώς μέσω της αποκαλούμενης προπαγάνδας τους, ή τα ΜΜΕ, αποδεικνύονται λανθασμένα. Η επανάσταση μας έδειξε πόσο άσχημο ήταν αυτό το καθεστώς και πόσο σπουδαίοι και εκπληκτικοί είναι οι Αιγύπτιοι και οι Αιγύπτιες, πόσο απλοί και εκπληκτικοί είναι αυτοί οι άνθρωποι όταν έχουν ένα όνειρο.

Όταν το είδα αυτό, γύρισα και έγραψα στο Facebook. Και αυτό ήταν μία προσωπική πίστη, ανεξάρτητα από το τι συμβαίνει, ανεξάρτητα από τις λεπτομέρειες. Είπα ότι, «Θα νικήσουμε. Θα νικήσουμε γιατί δεν καταλαβαίνουμε από πολιτική. Θα νικήσουμε γιατί δεν παίζουμε τα βρώμικα παιχνίδια τους. Θα νικήσουμε γιατί δεν έχουμε ατζέντα. Θα νικήσουμε γιατί τα δάκρυά μας προέρχονται από τις καρδιές μας. Θα νικήσουμε γιατί έχουμε όνειρα. Θα νικήσουμε γιατί ήμαστε πρόθυμοι να υπερασπιστούμε τα όνειρά μας». Και αυτό πραγματικά συνέβει. Νικήσαμε. Και έγινε όχι για άλλο λόγο παρά γιατί πιστέψαμε στο όνειρό μας. Η νίκη δεν είναι όλες οι λεπτομέρειες του τι θα συμβεί στην πολιτική σκηνή. Η νίκη είναι η νίκη της αξιοπρέπειας κάθε Αιγυπτίου ξεχωριστά.

Είχα έναν οδηγό ταξί που μου είπε, «Άκου, αναπνέω ελευθερία. Νιώθω πως έχω σεβασμό που είχα χάσει για τόσα πολλά χρόνια». Για μένα αυτό είναι νίκη, ανεξάρτητα απ’όλες τις λεπτομέρειες.

* κάνοντας εγγραφή στο newsletter συμφωνείτε με τους όρους χρήσης της υπηρεσίας Moosend

Η τελευταία μου λέξη για εσάς είναι μία δήλωση στην οποία πιστεύω, που οι Αιγύπτιοι απέδειξαν ως αληθινή, ότι η ισχύς των ανθρώπων είναι πολύ πιο ισχυρή από τους ανθρώπους στην εξουσία.

Ευχαριστώ πολύ.