Το ΠΑΣΟΚ ακριβώς στα πεντηκοστά γενέθλια του εκλέγει νέο πρόεδρο. Το μέτριο αποτέλεσμα των ευρωεκλογών, έφερε την αμφισβήτηση του Νίκου Ανδρουλάκη και το κόμμα οδηγείται σε εσωκομματικές εκλογές.

Πενήντα πέρασαν από την ίδρυση του Πανελλήνιου Σοσιαλιστικού Κινήματος του Ανδρέα Παπανδρέου. Το ΠΑΣΟΚ του Ανδρέα που έβαλε την ανεξίτηλη σφραγίδα του στην πολιτική ζωή του τόπου και σφράγισε τα χρόνια της μεταπολίτευσης έως και σήμερα. Ριζοσπαστικό και τολμηρό έφερε με τις τομές του τα πάνω κάτω στην ελληνική κοινωνία. Που ακόμα το αναπολεί και το νοσταλγεί.

Πενήντα χρόνια μετά την ίδρυση του, το ΠΑΣΟΚ εξακολουθεί να υφίσταται και να αναπνέει. Όμως έχει χάσει πλέον τη λάμψη του, έχει χάσει τη γοητεία του που εκπορευόταν από τον ριζοσπαστικό λόγο του. Το μόνο που αποπνέει σήμερα είναι η πολιτική βαρεμάρα. Ο λόγος του είναι ασαφής και πασχίζεις να κατανοήσεις που ακριβώς κινείται, ποια είναι ακριβώς τα πλαίσια που. Είναι ένα κόμμα χωρίς πυξίδα. Θαρρείς όλος ο ριζοσπαστισμός και η πολιτική νεανικότητα του ΠΑΣΟΚ της μεταπολίτευσης, με τα χρόνια μαράζωσαν και έγιναν το σημερινό άνευρο, άγευστο και αδιάφορο ΠΑΣΟΚ.

Τα κόμματα φυσικά δεν είναι βιολογικοί οργανισμοί που με το πέρασμα των χρόνων γερνούν και φθείρονται. Αλλά και τα κόμματα όταν ο λόγος τους δεν ανανεώνεται και δεν παράγουν νέες ιδέες, καταλήγουν αδιάφοροι γραφειοκρατικοί μηχανισμοί. Ζουν μόνο για τις καρέκλες των στελεχών τους. Αυτό ακριβώς έχει πάθει σήμερα το ΠΑΣΟΚ. Δεν παράγει ιδέες. Δεν μιλάει ουσιαστικά σε κανέναν παρά μόνον στον εαυτό του. Και η πλειοψηφία αυτών που το ακολουθούν, το κάνουν για συναισθηματικούς λόγους που έρχονται από το ένδοξο παρελθόν του.

Αν θέλουμε σήμερα να συμπυκνώσουμε το πολιτικό δράμα του ΠΑΣΟΚ των τελευταίων είκοσι ετών, θα λέγαμε ότι έπαθε Διαμαντοπούλου. Η ‘Άννα Διαμαντοπούλου, αφού αρνήθηκε επί δώδεκα συναπτά έτη το κόμμα της, αφού φλέρταρε ανοιχτά με τον Μητσοτάκη και δήλωνε πριν τις ευρωεκλογές του 2019 το βαρύγδουπο, «πιστεύω όμως στην αυτοδυναμία της Νέας Δημοκρατίας», ξαφνικά ξαναθυμήθηκε τις ρίζες της. Και σήμερα διεκδικεί τη θέση της προέδρου του κόμματος. Μοιάζει να είναι το τέλειο δεκανίκι για μια μελλοντική συγκυβέρνηση με τη ΝΔ του Μητσοτάκη. Στην πολλή πιθανή περίπτωση που δεν θα υπάρξει αυτοδυναμία στις επόμενες εκλογές.

Η Άννα Διαμαντοπούλου είναι η κύρια εκπρόσωπος, σήμερα, της μεταλλαγής του ΠΑΣΟΚ. Με άμεση συνέπεια αυτής της μεταλλαγής, το διαζύγιο του με το μεγάλο μέρος των λαϊκών στρωμάτων που το ακολουθούσαν. Για να μην αδικούμε όμως το σημερινό ΠΑΣΟΚ, ο ρηχός λόγος του χωρίς ιδέες, είναι χαρακτηριστικό όλης της πάλαι ποτέ ένδοξης σοσιαλδημοκρατίας. Αν όχι όλης της αριστεράς. Το φαινόμενο αυτό είναι πανευρωπαϊκό και λέγεται πολιτική παράδοση και συνθηκολόγηση της σοσιαλδημοκρατίας με τον νεοφιλελευθερισμό των αγορών. Είναι η πολιτική μετάλλαξη που έπαθαν τα σοσιαλιστικά-σοσιαλδημοκρατικά κόμματα και έπαψαν ουσιαστικά να διαφέρουν από την νεοφιλελεύθερη κεντροδεξιά. Έπαψαν να είναι μια εναλλακτική πρόταση εξουσίας. Για αυτό και όλα αυτά τα κάποτε ένδοξα κόμματα περνούν βαθιά κρίση ταυτότητας, συρρικνώνονται και κάποια από αυτά κινδυνεύουν να εξαφανιστούν.

Το ΠΑΣΟΚ ενσωματώθηκε πλήρως στο νεοφιλελεύθερο αφήγημα. Βενιζέλος, Λοβέρδος, Διαμαντοπούλου ακόμα και η Φώφη Γεννηματά ήταν οι κυριότερες προσωπικότητες που έσυραν το ΠΑΣΟΚ σε αυτήν τη λογική. Η αλήθεια όμως είναι ότι μέσα στο ΠΑΣΟΚ δεν υπήρξε αντίλογος. Δεν υπήρξαν διακριτές φωνές αμφισβήτησης αυτής της πολιτικής.

Το ΠΑΣΟΚ έχει τις εσωκομματικές εκλογές του. Το γενικότερο πολιτικό σκηνικό βρίσκεται σε φάση κινητικότητας και αποσταθεροποίησης. Αριστερά και δεξιά. Η ΝΔ φυλλοροεί κι ας φαίνεται ακόμα κυρίαρχη. Ο ΣΥΡΙΖΑ αυτοϋπονομεύεται και απαξιώνεται. Υπάρχει πολιτικό κενό. Όλο αυτό το σκηνικό δημιουργεί πολιτικό χώρο στο ΠΑΣΟΚ. Η κάλυψη όμως αυτού του κενού δεν πρόκειται να γίνει με τα θηλυκά υποκατάστατα του Μητσοτάκη. Ούτε με τον Νίκο Ανδρουλάκη που με τον ρηχό, ασαφή, άνευρο ιδεολογικά λόγο του, αφού απέτυχε στις ευρωεκλογές να οδηγήσει το ΠΑΣΟΚ στους στόχους του, ξαφνικά υπόσχεται ότι αυτό θα το πετύχει μελλοντικά. Όμως η καλή μέρα από το πρωί φαίνεται… Οι υποψήφιοι πρόεδροι δεν ενθουσιάζουν. Κανένας δεν ενθουσιάζει. Κι ο λόγος τους είναι αρκετά στρογγυλός και ασαφής. Όπως είναι ο λόγος του ΠΑΣΟΚ τα τελευταία χρόνια.

Πριν λίγες μέρες αθωώθηκε το, σημαντικότατο, πρώην στέλεχος του ΠΑΣΟΚ ο Γιάννος Παπαντωνίου. Εκτός από την ιδεολογική συνθηκολόγηση του ΠΑΣΟΚ με τον νεοφιλελευθερισμό και κάποιοι Παπαντωνίου το οδήγησαν εδώ που το οδήγησαν. Γιατί άλλα έπρατταν και άλλα δήλωναν στα πλήθη που τους αποθέωναν: «Συντρόφισσες και σύντροφοι, για τον σοσιαλισμό αγωνιζόμαστε όλοι…».