H ιστορία Ρωσίας – Δύσης είναι γνωστή για το «μία σου και μία μου»: Η δολοφονία του Λιτβινένκο το 2006, η επίθεση στην τσεχική αποθήκη πυρομαχικών το 2014, η δηλητηρίαση των Σκριπάλ στο Σάλσμπερι το 2018 και μια σειρά από κυβερνοεπιθέσεις όλα αυτά τα χρόνια.

Στη συνέχεια, διάφορες ευρωπαϊκές χώρες απέλασαν δεκάδες Ρώσους διπλωμάτες και φερόμενους ως κατασκόπους. Η Μόσχα ανταπέδωσε χαρακτηρίζοντας δυτικούς αξιωματούχους ως personae non grata και τερματίζοντας διπλωματικές εντολές.

Προσθέστε τώρα στο μείγμα την αυξανόμενη στρατιωτική παρουσία της Ρωσίας κοντά στην Ουκρανία μετά το 2014 και τη μεταχείριση του φυλακισμένου αντιφρονούντα Αλεξέι Ναβάλνι και η κατάσταση γίνεται ακόμη πιο τεταμένη.

Σαν να μην ήταν αρκετά τεταμένες οι σχέσεις μεταξύ του ΝΑΤΟ και της Ρωσίας, τώρα η Μόσχα ανακοίνωσε ότι θα σταματήσει τις δραστηριότητες της αποστολής της στο ΝΑΤΟ και της διπλωματικής αποστολής του ΝΑΤΟ στη Ρωσία. Ο υπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ έδωσε την είδηση σε συνέντευξη Τύπου τη Δευτέρα (18 Οκτωβρίου). Ήρθε μετά την απέλαση οκτώ Ρώσων από τη συμμαχία σε μια υπόθεση κατασκοπείας νωρίτερα αυτό το μήνα.

Η Ρωσία κατέστησε σαφείς τις προθέσεις της, αλλά δεν έχει ακόμη παραδώσει επίσημη κοινοποίηση στη συμμαχία, επιβεβαίωσαν διπλωμάτες του ΝΑΤΟ αυτή την εβδομάδα.

Το Συμβούλιο ΝΑΤΟ – Ρωσίας αποτελεί έναν τρόπο για να διατηρείται η επικοινωνία ανοιχτή από τη δεκαετία του 1990. Ιδρύθηκε για να αντιμετωπίσει τις πολιτικές συγκρούσεις που έχουν τις ρίζες τους στον Ψυχρό Πόλεμο και λειτούργησε ως πλατφόρμα για τη διαχείριση αυτών των συγκρούσεων μέχρι τη στιγμή που η Ρωσία προσάρτησε τη χερσόνησο της Κριμαίας.

Συμπέρασμα: Η Ρωσία δεν ενδιαφέρεται για κανέναν διάλογο με το ΝΑΤΟ στις Βρυξέλλες. Ο Λαβρόφ το επιβεβαίωσε αυτό, όταν δήλωσε: «Εάν τα μέλη του ΝΑΤΟ έχουν επείγοντα ζητήματα, μπορούν να επικοινωνήσουν με τον πρεσβευτή μας στο Βέλγιο», δήλωσε, προσθέτοντας, ότι δεν αναμένει να δει κάποια αλλαγή στις σχέσεις στο μέλλον.

Μετά από χρόνια επιδείνωσης των σχέσεων, κυρώσεων, διπλωματικών απελάσεων και ανταποδόσεων και ενός κλιμακούμενου «πολέμου πληροφοριών», ορισμένοι στη Μόσχα αναρωτιούνται αν υπάρχει λόγος να επιδιώκεται ανανεωμένος διάλογος.

Το ΝΑΤΟ λέει ότι υπάρχει, αλλά χρειάζονται δύο για να χορέψουν ταγκό.

Ακολούθως υπάρχει η κατάσταση με την ΕΕ. Η πρόσβαση στο ρωσικό φυσικό αέριο διχάζει το συμμαχικό μπλοκ εν μέσω της πρόσφατης ενεργειακής κρίσης.

Ο πρόεδρος της Ρωσίας Βλαντίμιρ Πούτιν κοροϊδεύει την ΕΕ για τις τιμές της ενέργειας που έχουν πάει στα ουράνια, αλλά η τελευταία δεν διαθέτει κανένα μέσο για να επιβάλει αλλαγή συμπεριφοράς στη Μόσχα.

Η φιλική προς το Κρεμλίνο Ουγγαρία υπέγραψε τον περασμένο μήνα δύο συμφωνίες 15ετούς διάρκειας για ρωσικό φυσικό αέριο, ενώ ο πρωθυπουργός της Τσεχίας Αντρέι Μπάμπιτς δήλωσε ότι η αποτυχία της χώρας του να εξασφαλίσει παρόμοιες μακροπρόθεσμες συμφωνίες για πολιτικούς λόγους ήταν «λάθος».

Ωστόσο, πολλοί είναι επιφυλακτικοί ως προς την ανανέωση τέτοιων μακροπρόθεσμων δεσμών με τη Ρωσία. Μετά το ατυχές ταξίδι του Μπορέλ στη Μόσχα, το ένα στρατόπεδο δεν εμπιστεύεται τις Βρυξέλλες να χειριστούν τη Ρωσία, ενώ οι άλλοι φοβούνται ότι μια μειωμένη διπλωματική «αλληλεπίδραση» θα μπορούσε να τους κοστίσει ακριβά.

Η στάση της Πολωνίας (όπως είναι αναμενόμενο) παραμένει ακλόνητη.

Ο Λετονός πρωθυπουργός, Κριστιάνις Κάρινς, δήλωσε ότι, δεδομένης της ευπάθειας της ΕΕ έναντι της Ρωσίας, η δήλωση του Πούτιν ότι οι καλές πολιτικές σχέσεις οδηγούν σε καλές σχέσεις φυσικού αερίου ισοδυναμεί με εκβιασμό.

Οι υπουργοί Ενέργειας της ΕΕ πρόκειται να συζητήσουν τα θέματα αυτά στο έκτακτο Συμβούλιο Ενέργειας αυτής της εβδομάδας, την Τρίτη.

Αλλά τι θα γίνει στη συνέχεια;

Οι θεμελιώδεις διαφωνίες μεταξύ της ΕΕ και της Ρωσίας σχετικά με τις δημοκρατικές αξίες και την ευρωπαϊκή ασφάλεια είναι πολύ πιθανό να παραμείνουν, ενδεχομένως και μετά τον Πούτιν.

Ο επικεφαλής διπλωμάτης της ΕΕ Ζοσέφ Μπορέλ υποστήριξε στην πρόσφατη έκθεσή του ότι η ΕΕ θα πρέπει να αντιδράσει, να περιορίσει αλλά και να συνεργαστεί με τη Ρωσία, προετοιμάζοντας τον εαυτό της για δύσκολες διπλωματικές σχέσεις με τη χώρα.

Αλλά είναι γεγονός ότι ο χώρος για τη συνεργασία ΕΕ – Ρωσίας έχει γίνει πολύ στενός για να επιτρέψει μια σοβαρή δέσμευση, γεγονός που αφήνει την ΕΕ να παλεύει με τις άλλες δύο επιλογές.

Αυτό έχει ενισχύσει την αυτοπεποίθηση της Ρωσίας, με τη Μόσχα να καλεί νωρίτερα φέτος την ΕΕ να σταματήσει να παρεμβαίνει στις εσωτερικές υποθέσεις όχι μόνο των μετα-σοβιετικών κρατών, αλλά ακόμη και των χωρών των Δυτικών Βαλκανίων, οι οποίες έτυχε να ζητήσουν την ένταξή τους στην ΕΕ.

Πολλοί παρατηρητές της Ρωσίας πιστεύουν ότι ο καλύτερος διάλογος με τη Ρωσία θα επιτευχθεί μόλις η ΕΕ αρχίσει να είναι πιο αποφασιστική ως προς το τι θέλει ή, αν προτιμάτε, όταν αρχίσει να «”μιλάει τη γλώσσα της εξουσίας».

*Η Alexandra Brzozowski είναι δημοσιογράφος Διεθνέων, Ευρωπαϊκών και Αμυντικών θεμάτων

Πηγή: Euractiv