Εν όψει των προεδρικών εκλογών στη Χιλή (17 Νοέμβρη), ζητήσαμε από τον χιλιανό ποιητή Χάιμε Σβαρτ, στρατευμένο με τη Λαϊκή Ενότητα του Σαλβαδόρ Αλιέντε και μόνιμο κάτοικο Ελλάδας εδώ και αρκετά χρόνια, να μας πει τη γνώμη του για την έκβαση των εκλογών στη χώρα του, την πολιτική γραμμή που θα ακολουθήσει -αν επανεκλεγεί- η Μισέλ Μπατσελέ, την κατάσταση της αριστεράς και των κοινωνικών κινημάτων μετά τη δικτατορία, το διαβόητο χιλιανό εκπαιδευτικό σύστημα, το πρόβλημα των ιθαγενών Μαπούτσε, την κληρονομιά του Αλιέντε και άλλα.

Ads

Η Nueva Mayoría [1] που έχει σχηματιστεί από Χριστιανοδημοκράτες, Σοσιαλιστές, μέχρι το Κομμουνιστικό Κόμμα, έχει μεγάλη πιθανότητα να θριαμβεύσει στον πρώτο γύρο των προσεχών προεδρικών εκλογών στη χώρα μου, τη Χιλή, και είναι πιθανό να εξασφαλιστούν περισσότεροι βουλευτές που θα στηρίξουν τη μελλοντική κυβέρνηση της Μισέλ Μπατσελέ. Η δεξιά έχει αποδυναμωθεί πολύ στη Χιλή, δύσκολα θα μπορέσουν ξανανέβουν σε αυτά τα επίπεδα. Η υποψήφια της χιλιανής δεξιάς έχει χαμηλότατη υποστήριξη.

Όλοι στηρίζουν το πρόγραμμα της υποψηφίου Μισέλ Μπατσελέ, η οποία επιπλέον υποστηρίζεται από τα κοινωνικά κινήματα, αυτό είναι το σημαντικό: Φοιτητές, συνδικάτα, η CUT [2] στηρίζουν το πρόγραμμα της Μπατσελέ. Υπάρχουν ήδη αναλύσεις για κρατικό χρήμα που θα υποστήριζε την εκπλήρωση αυτού του προγράμματος βαθιών κοινωνικών και πολιτικών αλλαγών, και πάνω απ’ όλα θα επέτρεπε 40 χρόνια μετά από το θάνατο του συντρόφου Προέδρου Σαλβαδόρ Αλιέντε να πραγματοποιηθεί μια πολιτική συνταγματική αλλαγή που κληρονομήθηκε από την εποχή της φασιστικής δικτατορίας του Πινοτσέτ.
 

Τα εργατικά ζητήματα, τα δικαιώματα των εργατών, καλύπτονται πολύ καλά σ’ αυτό το πρόγραμμα και το συνδικαλιστικό κίνημα υποστηρίζει αυτό το πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων που υπόσχεται να υλοποιήσει η μελλοντική κυβέρνηση της Μπατσελέ καθώς στη Χιλή χρειάζεται νέο εργασιακό θεσμικό πλαίσιο και να αφεθούν πίσω αυτά τα σκοτεινά 40 χρόνια που κληρονομήθηκαν από τη δικτατορία.

Εξαγγέλλεται ότι όλοι οι πολίτες πρέπει να συμμετάσχουν στο διάλογο για το νέο Σύνταγμα και να ακυρωθεί το παλιό Σύνταγμα που κληρονομήθηκε από το καθεστώς του Πινοτσέτ. Ίσως μέσα από μια Συντακτική Συνέλευση στην οποία να συμμετάσχει όλη η χιλιανή κοινωνία.

Πράγματι υπάρχει ένας μεγάλος κίνδυνος, και αυτός είναι η εκλογική αποχή, υπάρχει μια επικίνδυνη ασυμφωνία με την ποιότητα της δημοκρατίας στη Χιλή. Υπάρχει μια δυσαρέσκεια και απογοήτευση εξαιτίας των άλυτων κοινωνικών προβλημάτων και αυτό δημιουργεί δυσπιστία στον κόσμο, ιδιαίτερα ανάμεσα στους νέους που δε θέλουν να πάνε να ψηφίσουν. Υπάρχει αμφισβήτηση στο εκλογικό σύστημα που άφησε η φασιστική δικτατορία του Πινοτσέτ.

Αν η αντιπολίτευση παραμείνει ενωμένη είναι πολύ πιθανό να εκτοπίσει τη δεξιά σ’ αυτές τις προεδρικές εκλογές και η εγγύηση βαθιών αλλαγών είναι η μεγάλη κινητοποίηση που τα τέσσερα τελευταία χρόνια έχει γίνει στη Χιλή καθώς είναι πολλές χιλιάδες οι φοιτητές που έχουν βγει στους δρόμους ζητώντας αλλαγή στο εκπαιδευτικό σύστημα… Ζητούν δωρεάν δημόσια εκπαίδευση και υψηλής ποιότητας, όχι στο χιλιανό εκπαιδευτικό σύστημα που είναι πρακτικά εξ ολοκλήρου ιδιωτικό και έχει χιλιάδες οικογένειες με τεράστια χρέη στις τράπεζες και με δάνεια αδύνατα να εξοφληθούν, μακροπρόθεσμα οι οικογένειες χάνουν τις ιδιοκτησίες τους, τα σπίτια τους, μη μπορώντας να ξεπληρώσουν τεράστια κεφάλαια και τόκους των δανείων που υποχρεώνονται να πάρουν. 

Θα είναι δυνατό στις βουλευτικές εκλογές να δοθεί μια ήττα στη δεξιά που θα σημάνει μια αλλαγή στο συσχετισμό δυνάμεων στο κοινοβούλιο που θα επιτρέψει την αποδόμηση του πολιτικού συστήματος που κληρονομήθηκε από τη δικτατορία. Το εκλογικό σύστημα θα αλλαχθεί και θα αντικαταστήσει το σημερινό σύστημα που άφησε η δικτατορία και έδινε μπόνους και επιχορήγηση στα κόμματα της δεξιάς.

Ένα από τα ζητήματα που πραγματεύονται στο πρόγραμμα είναι το ζήτημα των θεμελιωδών δικαιωμάτων των ιθαγενών λαών, ιδιαίτερα του λαού Μαπούτσε. Οι κομμουνιστές Μαπούτσε έχουν δεσμευτεί να συνεχίσουν τη μάχη μέχρι να βάλουν τέλος στα μακρά χρόνια της γενοκτονίας και της πολιτιστικής και πολιτικής αφομοίωσης των ιθαγενών πληθυσμών. Είναι απαραίτητη μια νέα εθνική αντινεοφιλελεύθερη πλειοψηφία που να επιτρέπει την αποκατάσταση των δικαιωμάτων των ιθαγενών λαών στα πλαίσια της δικής τους κοσμοθεωρίας. Δεν είναι δυνατό το χιλιανό κράτος να συνεχίζει να χρησιμοποιεί αντιτρομοκρατικούς νόμους που άφησε η δικτατορία του Πινοτσέτ, οι οποίοι ποινικοποιούν τους δίκαιους αγώνες του λαού των Μαπούτσε. Θα είναι απαραίτητο να ακυρωθούν οι περίφημοι αντιτρομοκρατικοί νόμοι.

Έχουν περάσει 40 χρόνια από τότε που η χιλιανή ολιγαρχία μαζί με τον αμερικάνικο ιμπεριαλισμό, Κίσινγκερ, Νίξον και τα «Παιδιά του Σικάγο» του Μίλτον Φρίντμαν μαζί με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και ενωμένοι με στρατιωτικούς του Πινοτσέτ προσπάθησαν να σταματήσουν εκείνο το όμορφο όνειρο που ήταν η κυβέρνηση της Λαϊκής Ενότητας με ηγέτη τον Σαλβαδόρ Αλιέντε. Δεν το κατάφεραν… Τα όνειρα συνεχίζουν περισσότερα ζωντανά και αναγκαία από ποτέ, η μορφή του Σαλβαδόρ Αλιέντε μεγαλώνει όλο και περισσότερο στη Χιλή και σε όλο τον κόσμο. Ο Πινοτσέτ κατέληξε σε κατ’ οίκον περιορισμό για σοβαρά αδικήματα κατά των ανθρώπινων δικαιωμάτων, βρέθηκαν 189 τραπεζικοί λογαριασμοί σε αμερικάνικες τράπεζες. Ο Πινοτσέτ έμεινε στη σκιά, στο σκοτάδι της ιστορίας. Ο Αλιέντε γιγαντώνεται γιατί ήταν ένας αληθινός δημοκράτης που συνέχισε ένα δρόμο και μια πορεία προς το σοσιαλισμό με δημοκρατία και ελευθερία, έναν δρόμο «α λα χιλιανά» όπως έλεγε, ή μια επανάσταση «με πίτες και κόκκινο χιλιανό κρασί» [3]. Έδειχνε αυτό φυσικά και ένα μεγάλο θαυμασμό για την Κουβανική Επανάσταση.

Κατά τη διάρκεια των 3 ετών της Λαϊκής Ενότητας του Αλιέντε ζήσαμε με χαρά, αγωνιστήκαμε με χρώματα, μουσική και μεγάλη ελπίδα για έναν κόσμο καλύτερο, μαζί με τον Βίκτορ Χάρα, τους Ίντι Ιλιμάνι, τους Κιλαπαγιούν και τον ποιητή Πάμπλο Νερούδα.

Το πρόγραμμα του Αλιέντε δημιούργησε τις συνθήκες για μεγάλες μεταρρυθμίσεις, αντίθετα στις 11 Σεπτέμβρη του 1973 σπείρανε στη χώρα τον τρόμο των βασανιστηρίων και της εξορίας, δολοφονώντας και εξαφανίζοντας χιλιάδες χιλιανούς, ανάμεσά τους χιλιανούς πολίτες ελληνικής καταγωγής όπως τα δύο αδέλφιαAndronicos και η οικογένεια Athanasio.

Η κυβέρνηση του Αλιέντε διήρκεσε 1000 ημέρες και ήταν οι πιο δημοκρατικές και αξιοπρεπείς μέρες της ιστορίας του χιλιανού λαού. Εθνικοποιούνται τράπεζες, ο χαλκός είναι των χιλιανών. Έγινε μια αγροτική μεταρρύθμιση που βάζει τέλος στο λατιφούντιο [4] και μοιράζει τη γη τους χωρικούς. Η Λαϊκή Ενότητα κάνει μια αναδιανομή του εισοδήματος… Σήμερα αντίθετα η Χιλή είναι μια από τις χώρες με τη χειρότερη κατανομή εισοδημάτων, υπάρχει συγκέντρωση πλούτου σε λίγες οικογένειες, μεγάλη φτώχεια παραμένει ενώ η κυβέρνηση του Αλιέντε πέτυχε να ανεβάσει την κατανάλωση, το ακαθάριστο εγχώριο προϊόν αυξήθηκε πολύ… Η ανεργία μειώθηκε στο 4%… Στην Ελλάδα πια έχουμε σχεδόν 65% ανεργία στους νέους.

Ο Αλιέντε μοιράζει εκπαιδευτικά συγγράμματα δωρεάν και η εκπαίδευση είναι δωρεάν… Όταν ακούω ότι η πρώην υπουργός Παιδείας της Ελλάδας, η κα Διαμαντοπούλου, λέει ότι το εκπαιδευτικό μοντέλο για την Ελλάδα είναι το χιλιανό μοντέλο πιστεύω ότι μας υπόσχεται το χειρότερο μοντέλο… Υπάρχει κάποιος λόγος που οι χιλιανοί φοιτητές είναι στους δρόμους εδώ και αρκετά χρόνια πια… Αυτό που θέλουν είναι να τα ιδιωτικοποιήσουν όλα, ακόμα και το νερό.
 

Στη Χιλή τα τελευταία χρόνια οι οικογένειες, τα συνδικάτα, οι φοιτητές διαμαρτύρονται για το νεοφιλελεύθερο σύστημα εκπαίδευσης και για την υγεία που επέβαλε με αίμα και φωτιά η δικτατορία του Πινοτσέτ.

Πιστεύω ότι δημιουργούνται οι συνθήκες στη Χιλή, ότι αυτή τη φορά η πίεση των κοινωνικών κινημάτων ζητά από την μελλοντική πρόεδρο της Χιλής να πραγματοποιήσει τις πολιτικές και κοινωνικές αλλαγές που έχει ανάγκη η χώρα και με τη Nueva Mayoría που σχηματίζεται οι αλλαγές θα είναι εφικτές… Και αν δεν πραγματοποιηθούν (οι αλλαγές) η πίεση του λαού θα είναι τεράστια, τα πολιτικά κόμματα θα αποστασιοποιούνται κάθε φορά και περισσότερο από την κοινωνία των πολιτών και θα δημιουργηθούν οι συνθήκες για μια Συντακτική Συνέλευση που να επιτρέψει να υλοποιηθούν οι αλλαγές για να ξαναπάρουμε το δρόμο που μας χάραξε ο σύντροφος πρόεδρος Σαλβαδόρ Αλιέντε και «να ανοίξουν οι νέοι λεωφόροι από όπου θα περάσει ο νέος άνθρωπος» [5] στη χώρα μου.

Θερμούς χαιρετισμούς,

Χάιμε Σβαρτ

Χιλιανός ποιητής κάτοικος Ελλάδας, ο οποίος επιπλέον ζητά από την χιλιανή πρεσβεία και τις χιλιανές αρχές για μια ακόμα φορά να μας επιτραπεί να ψηφίσουμε και να συμμετέχουμε στις προσεχείς εκλογές.

[1] Νέα Πλειοψηφία, το συμμαχικό σχήμα που υποστηρίζει την Μισέλ Μπατσελέ για την προεδρία 2014-2018.

[2] Central Unitaria de Trabajadores, γενική συνομοσπονδία εργατών Χιλής.

[3] La revolución con empanadas y vino tinto, διάσημη χαρακτηριστική φράση του Αλιέντε για να περιγράψει τον χιλιανό δρόμο προς το σοσιαλισμό.

[4] Μεγάλη ιδιοκτησία γης, τσιφλίκι.

[5] Εμβληματική έκφραση του Αλιέντε από το τελευταίο του ραδιοφωνικό διάγγελμα στο χιλιανό λαό, ενώ βομβαρδιζόταν το προεδρικό μέγαρο το οποίο υπερασπιζόταν με ελάχιστους συντρόφους του.

Σημείωση: Το πιο πάνω κείμενο προφανώς αντανακλά τις προσωπικές απόψεις του κ. Σβάρτ. Η μετάφραση από τα ισπανικά στα ελληνικά έγινε από το blog PrensaRebelde, με την έγκρισή του.