«Ποίοι οι αποτελούντες τ’ οργισμένο πλήθος που με καταδίκαζε κι εμένα; Οι αιώνιοι, οι γνωστοί, οι συνηθισμένοι…» Νίκος Εγγονόπουλος

Όταν ο Αισχύλος «εδίδασκε» (παρουσίαζε) τον «Προμηθέα Δεσμώτη», δεν ήταν ακόμη καταξιωμένος στη συνείδηση του τότε κοινού –το δράμα είναι μία από τις όψιμες δημιουργίες του. Κανένα από τα πρόσωπα του δράματος δεν είναι πρόσωπο θνητό και ο Προμηθέας, δέσμιος λόγω ασέβειας προς τον Δία, υποτίθεται ότι αποκάλυπτε, μέσω των στίχων του ποιητή, μέρος του τελετουργικού των Ελευσίνιων μυστηρίων.

Τον υποδύθηκε ο ίδιος ο Αισχύλος, διότι κανείς από τους υποκριτές της εποχής δεν δεχόταν: λόγω φόβου, για την αντίδραση του ιερατείου. Ήταν όμως το κοινό του θεάτρου που αντέδρασε οργισμένο, κατεδίωξε τον Αισχύλο, που κατέφυγε στη θέση του ιερέα του Διονύσου, ο οποίος τον προστάτεψε απ’ το πλήθος.  

«Οποιαδήποτε ομοιότης με πρόσωπα και καταστάσεις της σήμερον, είναι συμπτωματική», που έλεγαν οι αρχικοί τίτλοι των παλιών ελληνικών ταινιών, για την αποφυγή τυχόν μηνύσεων.

Η επαναλαμβανόμενη αθλιότητα, συνέβη αυτή τη φορά, στο θέατρο «Αριστοτέλειον» της Θεσσαλονίκης. Κάποιος ενημέρωσε τους γνωστούς τραμπούκους (αυτή είναι η μόνη λέξη που αποδίδει την συμπεριφορά τους), ότι εκεί παίζουν ένα… διαβολικό έργο. (Για την ιστορία, το ανέκδοτο μέχρι το 1989 έργο του Φερνάντο  Πεσόα «Η ώρα του διαβόλου»).

Η συνέχεια γνωστή: Συγκέντρωση, άναρθρες κραυγές, επίθεση σε όσους κινούνταν προς το θέατρο, απόπειρα «επίθεσης» προς την αίθουσα. Στο όλο επεισόδιο πρωτοστατούσαν χρυσαυγίτες (βεβαίως), μέλη παραχριστιανικών οργανώσεων και γνωστός ρασοφόρος, που έχει καταστρέψει ό,τι θεωρεί «του διαβόλου» (ΑΤΜ τραπεζών, κεραίες τηλεφωνίας και, πρόσφατα, το γλυπτό που δώρισε ο γλύπτης Τάσος Νυφαδόπουλος στο Δήμο Ελληνικού –Αργυρούπουλης).

Οι καταστροφές αποτράπηκαν λόγω της έγκαιρης επέμβασης της Αστυνομίας, την οποία οι «αγανακτισμένοι πολίτες» υποδέχθηκαν με την κραυγή «άθεοι, άθεοι».

Έχει πάψει προ πολλού να είναι «αστείο» ή «γραφικό». Όταν σε μια χώρα τα θέατρα χρειάζονται την προστασία της Αστυνομίας, τότε σ’ αυτή τη χώρα κάτι δεν πάει καλά. Σε όλη την οντότητά της, όχι μόνο στο χώρο του πολιτισμού.

Βεβαίως, όταν σ’ αυτή τη χώρα, ο προαναφερθείς ρασοφόρος (αδιαφορώ παγερά αν είναι όντως ιερέας ή όχι), αφού κάνει ό,τι κάνει, περιφέρεται ανενόχλητος σε κανάλια και διαδικτυακούς τόπους χυδαιολογώντας, στο τέλος η αστυνομία θα προστατεύει και της γάτες (ο κύριος αυτός βιοπράγησε πρόσφατα και εναντίον γάτας στην πλατεία Συντάγματος, άγνωστο γιατί, πιθανώς διότι το ζώο έχει ουρά, όπως και ο διάβολος αν δεν απατώμαι).

Κάποτε, αυτοί οι τύποι, είχαν τη δύναμη να στέλνουν την Αστυνομία να κλείνει θέατρα. Και, ας μη κρυβόμαστε πίσω απ΄ το δάχτυλό μας, είναι πολλοί οι συμπολίτες μας που νοσταλγούν εκείνες τις εποχές.

Δεν είναι η ελευθερία της έκφρασης που κινδυνεύει από τους τραμπούκους που «έσπασαν» το Θέατρο Τέχνης το 2011, επειδή θεώρησαν το έργο του Σταύρου Τσιώλη «Στην Αθήνα με τον ΠΑΟΚ»  αντιαθηναϊκό, παοκτσίδικο (!) και διχαστικό –το περιστατικό αναφέρεται εδώ αντί δεκάδων άλλων γνωστών που μεσολάβησαν, ακριβώς επειδή θεωρήθηκε σχεδόν απ’ όλους τότε «ανοησία κάποιων γραφικών φιλάθλων» και τίποτε άλλο.

Αν κάποιος πιστεύει ότι  είναι άλλο το «Πατρίς –Θρησκεία –Ορθοδοξία» των τραμπούκων της Θεσσαλονίκης και άλλο το «Ελλάς –Ελλήνων –Χριστιανών», δεν έχω να αντιτείνω κάτι: έτσι είναι, αν έτσι νομίζετε.

Οι ταραξίες της Θεσσαλονίκης υιοθετήθηκαν αμέσως από την Χρυσή Αυγή, που κατέθεσε μήνυση εναντίον όλων συντελεστών της παράστασης. Ελπίζω να μην περιλαμβάνεται στους μηνυόμενους και ο συγγραφέας…

Το ερώτημα δεν είναι αν κάποιος πρέπει να μηνύσει τους ταραξίες. Είναι αν η πολιτεία αντιλαμβάνεται τι είναι αυτό που κινδυνεύει –και κυρίως αν έχει την βούληση και τον τρόπο να το προστατεύσει.

Δυστυχώς είναι πάρα πολλοί εκείνοι οι έντιμοι άνθρωποι που, λόγω της προφανούς αμάθειας αυτών των «χριστιανών χούλιγκαν», τους θεωρούν απλώς «σκύλους που γαυγίζουν, αλλά δεν δαγκώνουν». Να θυμίσω ότι αυτό ακριβώς είχε δηλώσει ότι πιστεύει για τον Χίτλερ ο τότε πρωθυπουργός της Μεγάλης Βρετανίας Νέβιλ Τσάμπερλεν. 

σ.σ.: Ο πρωταγωνιστής της παράστασης του έργου Γιώργος Χρανιώτης, όταν του ζητήθηκε να σχολιάσει τις αντιδράσεις είπε «σε όλους αυτούς, ίσως θα έκανε καλό να διαβάσουν το βιβλίο, αν βεβαίως ξέρουν πώς γίνεται αυτό». Προσυπογράφω.

* Κώστας Αποστόλου, Ηθοποιός –Σκηνοθέτης, Μέλος του Συντονιστικού της «Κοινωνία Πρώτα»