Στον Ελληνοϊταλικό Πόλεμο συμμετείχε κάθε γενιά των Ελλήνων με τον δικό της τρόπο. Ακόμη και τα παιδιά, οι μαθητές των σχολείων, που συνειδητοποιούσαν την πραγματικότητα όπως αποτυπωνόταν στην εκπαιδευτική διαδικασία, στις κοινωνικές τους επαφές, μέσα στις οικογένειές του.

Από εκείνη την εποχή ο αείμνηστος Μάνος Χαριτάτος, ιδρυτής και πρόεδρος, ώς τον θάνατό του, του Ελληνικού Λογοτεχνικού και Ιστορικού Αρχείου (ΕΛΙΑ), έχει διασώσει πλήθος παιδικών σκίτσων, αντίγραφο των οποίων είχε διαθέσει στον γράφοντα.

Ελληνικό Λογοτεχνικό και Ιστορικό Αρχείο (ΕΛΙΑ)

Ελληνικό Λογοτεχνικό και Ιστορικό Αρχείο (ΕΛΙΑ)
 
Το κυρίαρχο θέμα των σκίτσων είναι φυσικά η πολεμική δράση του ελληνικού στρατού και αποτυπώνουν τη σιγουριά για τη νίκη.

Κυρίαρχες φιγούρες από τη μεριά των αντιπάλων, η ιταλική ηγεσία και κυρίως ο Μουσολίνι, ο οποίος παρουσιάζεται περιπαικτικά, γελοιογραφικά.

Από ελληνικής πλευράς, το κυρίαρχο πρόσωπο είναι ο ανώνυμος στρατιώτης του μετώπου, ο τσολιάς που κατατροπώνει τον αντίπαλό του.

Ελληνικό Λογοτεχνικό και Ιστορικό Αρχείο (ΕΛΙΑ)

Ελληνικό Λογοτεχνικό και Ιστορικό Αρχείο (ΕΛΙΑ)

Είναι βέβαιο πως σ’ αυτά τα παιδικά σκίτσα ενυπάρχει η προπαγάνδα του μεταξικού καθεστώτος. Δεν θα μπορούσε να γίνει διαφορετικά.

Εξίσου βέβαιο, όμως, είναι πως αυτή η προπαγάνδα δεν είναι κυρίαρχη. Τα σκίτσα ως πρωταγωνιστή του πολέμου εμφανίζουν τον λαό και τα στρατευμένα παιδιά του κι όχι τη δικτατορία και τους πρωταγωνιστές της.
Σε ορισμένα από αυτά αποτυπώνεται και η αντίθεση στον φασισμό.

Ελληνικό Λογοτεχνικό και Ιστορικό Αρχείο (ΕΛΙΑ)

Ελληνικό Λογοτεχνικό και Ιστορικό Αρχείο (ΕΛΙΑ)

Εν ολίγοις, η αξία τους για την προσέγγιση του ελληνοϊταλικού πολέμου και την κατανόηση της ψυχής του λαού σ’ εκείνες τις κρίσιμες ημέρες είναι ιδιαίτερα σημαντική.
Δείχνουν ένα πνεύμα το οποίο ξεπερνάει και αφήνει στο περιθώριο το μεταξικό καθεστώς. Ουσιαστικά το εξαφανίζει.

Ελληνικό Λογοτεχνικό και Ιστορικό Αρχείο (ΕΛΙΑ)

Ελληνικό Λογοτεχνικό και Ιστορικό Αρχείο (ΕΛΙΑ)

Αν κάποιος δει αυτά τα σκίτσα και δεν γνωρίζει ότι τότε τη χώρα κυβερνούσε ο Μεταξάς, δεν θα καταλάβει από αυτά ότι η χώρα ζούσε κάτω από μια δικτατορία.

Η ελευθεροφροσύνη του ελληνικού λαού είχε αποτυπωθεί στο μυαλό και στην καρδιά των παιδιών ως ασυνείδητος τρόπος έκφρασης.

Πηγή: Εφημερίδα των Συντακτών