«O αναθρών ά όπωπε»: Μια φράση που – από τον Πλάτωνα – αποδίδεται στον Σωκράτη και υπάρχει στο διάλογο του πρώτου με τίτλο «Κρατύλος». Κατά τον Σωκράτη, είναι η ετυμολογία της λέξης άνθρωπος: είναι αυτός που εξετάζει και κρίνει όσα έχει δει. Στην ετυμολογία ο άνθρωπος διακρίνεται από τα υπόλοιπα όντα, για τη δυνατότητα που έχει να χρησιμοποιεί το νου και τις διανοητικές του λειτουργίες. Λογίζεται, σκέφτεται, κρίνει και στη συνέχεια αποφασίζει. Οι πράξεις του είναι απόρροια σκέψης και κρίσης.

«Σιγά τα λάχανα!» θα αναφωνήσετε. «Λες και δεν το ξέραμε! Δεν μας είπες κάτι το καινούργιο!» Όντως, η Σωκρατική ερμηνεία του ανθρώπου είναι πασιφανής και αυταπόδεικτη. Είμαστε άνθρωποι και διαφέρουμε από τα άλλα ζώα, γιατί έχουμε νου. Σκεφτόμαστε, κρίνουμε, κατακρίνουμε, επικρίνουμε και διακρίνουμε. Τρομάρα μας!

Αν όντως αυτό είναι το ουσιώδες γνώρισμά μας, τότε έχουμε απολέσει το ίδιον του είδους μας, δηλαδή, δεν εξετάζουμε και δεν κρίνουμε αυτά που βλέπουμε, οπότε η ετυμολογία της λέξης «πάει περίπατο». Προφανώς κάτι τέτοιο δεν είναι δυνατό να συμβεί, αφού δεν έχει επέλθει μετάλλαξη, ούτε άλλο είδος έχει εμφανισθεί στον πλανήτη που να έχει τα ίδια με εμάς χαρακτηριστικά ή καλύτερα από αυτά, με αποτέλεσμα αυτό το νέο είδος να έχει το προνόμιο ιδιοποίησης της λέξης «άνθρωπος».
 
Εξέταση και κρίση

Η εξέταση και η κρίση παραμένουν καθοδηγητές των αποφάσεων και τις πράξεων μας. Οπότε αυτές είναι προϊόντα ηθελημένης και σκοπούμενης κρίσης. Η εξέταση των συμβάντων και των γεγονότων μπορεί να είναι δική μας, δεν σημαίνει όμως ότι υπόκειται στο δικό μας έλεγχο. Δηλαδή, εξετάζουμε ότι και όσα μπορούμε να εξετάσουμε, όπως και με όποιον τρόπο μας παρουσιάζονται, όταν και όποτε τα βλέπουμε ή τα μαθαίνουμε. Άρα η εξέταση παραμένει μια υπό αμφισβήτηση διαδικασία, καθώς είναι αρκετά εύκολο να ασχολούμαστε με όσα μας «πλασάρονται». Ασφαλώς θα θυμάστε την «ταλαίπωρη» γηραιά κυρία έξω από την κλειστή τράπεζα να βασανίζεται μπροστά σε ένα απρόσωπο ΑΤΜ. Μια εικόνα που την είδαμε να «παίζει» από τα «ανεξάρτητα» μέσα μαζικής ενημέρωσης (και ελέγχου της σκέψης και της βούλησης) και επηρέασε (ή τουλάχιστον επιδιώχθηκε να γίνει αυτό) την κρίση μας για το αρνητικό και αδιαμφισβήτητο συμβάν που ονομάζεται capital controls. Εκ των υστέρων αποδείχθηκε ότι η εικόνα ήταν από άλλο σημείο του πλανήτη και επιχειρήθηκε με πρόθεση και από δόλια σκέψη να οδηγηθούμε σε κρίσεις και πράξεις όπως κάποιοι επιθυμούσαν (και συνεχίζουν να το κάνουν).

Αν ως άνθρωποι που διατεινόμαστε ότι είμαστε, εξετάζουμε και κρίνουμε όσα βλέπουμε και ακούμε, τότε η εξέταση και η κρίση μας πρέπει να είναι προϊόντα δικής μας βούλησης. Πολλώ δε μάλλον, που οφείλουν να «πατάνε» στη λογική και στην ανάλυση και όχι να στηρίζονται στο συναίσθημα και στην παρόρμηση.
 
Ξένοι και φόβοι

Το άγνωστο και το ξένο είναι από μόνα τους τρομακτικά και γεννούν φοβίες. Αν τα διανθίζουμε με πλαστές εικόνες και στοχευμένα σχόλια, τότε η κρίση επηρεάζεται και η απόφασή μας χειραγωγείται. Σε αυτή την περίπτωση, η ετυμολογία της λέξης άνθρωπος είναι ελλιπής, πολύ δε περισσότερο η ικανότητα του όντος να λαμβάνει αποφάσεις με βάση τη δική του σκέψη.

Όσα φοβικά συναισθήματα μας γεννούνται από την έλευση των ξένων (αρκετών εξ αυτών αλλόθρησκων – ένας ακόμη τεχνητός και πολεμικής λογικής διαχωρισμός των ανθρώπων), αλλά τόσα υπάρχουν στους πρόσφυγες που βρίσκονται στα δικά μας μέρη. Αυτοί είναι ξένοι προς εμάς και εμείς ξένοι γι’ αυτούς. Ένα νόμισμα με δύο όψεις, που παραμένει όμως νόμισμα. Άνθρωποι από δυο διαφορετικές γωνιές του πλανήτη, που παραμένουν όμως άνθρωποι.