Πριν από μια δεκαετία ξεκίνησαν στη Γερμανία να υλοποιούνται οι μεταρρυθμίσεις στην αγορά εργασίας με το όνομα «Μεταρρυθμίσεις Χαρτζ», γνωστές και ως Hartz I-Hartz IV. Ο νόμος Hartz IΙ θέσπισε τις συμβάσεις «mini-job» οι οποίες απαλλάσσουν τους εργοδότες από τις ασφαλιστικές εισφορές, χωρίς να εξασφαλίζουν στους εργαζόμενους ταμείο ανεργίας και σύνταξη. Ο μισθός που λαμβάνουν κυμαίνεται από 400 έως 800 ευρώ τον μήνα και η Γερμανική κυβέρνηση Μέρκελ – Γκάμπριελ (όπως η δική μας, Σαμαράς -Βενιζέλος) ενθάρρυνε τους εργαζόμενους να γίνουν «επιχειρηματίες».

Σας θυμίζουν κάτι όλα αυτά; Μήπως τους εργαζόμενους στην Ελλάδα που «νοικιάζονται» από τα διάφορα γραφεία, χωρίς να έχουν εργασιακά και ασφαλιστικά δικαιώματα; Ή σας φέρνουν στη μνήμη τις προτροπές του πρώην υπουργού Δημόσιας Διοίκησης που -αφού έστειλαν τις καθαρίστριες στη διαθεσιμότητα – προέτρεπε να φτιάξουν δικές τους εταιρίες καθαρισμού, ώστε να δουλεύουν με παροχή υπηρεσιών στις εφορίες που μέχρι προ ολίγου τις καθάριζαν ως έμμισθοι υπάλληλοι; 

Ο νόμος Hartz IΙΙ αναδιάρθρωσε τις υπηρεσίες απασχόλησης της Γερμανίας, εντατικοποιώντας τον έλεγχο και την παρακολούθηση των συμπεριφορών και της ζωής των φτωχών εργαζομένων. Πόσο πολύ διαφέρουν από τα δικά μας προγράμματα «Επιταγές Κατάρτισης (voucher)» και τους «ωφελημένους», όπου τα επιδόματα ανεργίας γίνονται «εκπαιδευτικά επιδόματα» και η πολιτική απασχόλησης υλοποιείται από ιδιωτικά ΚΕΚ, ενώ ο ΟΑΕΔ (ο δημόσιος φορέας που έχει την ευθύνη για την προώθηση και εφαρμογή της πολιτικής απασχόλησης) παρακολουθεί από απόσταση; 

Ο νόμος Hartz IV προβλέπει τη μείωση της διάρκειας των επιδομάτων από τρία χρόνια σε ένα χρόνο, την αυστηροποίηση των όρων απόκτησης των επιδομάτων και την υποχρέωση των ανέργων να δέχονται οποιαδήποτε εργασία τους προσφέρεται. Επίσης, ο νόμος αναφέρει ότι για να έχει κάποιος το δικαίωμα στο επίδομα ανεργίας πρέπει να έχει εργασθεί τουλάχιστον δώδεκα μήνες τα τελευταία δύο χρόνια, πριν από την απώλεια της απασχόλησης. Μετά δε τον ένα χρόνο του επιδόματος ανεργίας, εφόσον παραμένει άνεργος λαμβάνει ένα κοινωνικό βοήθημα των 374 ευρώ.

Ο συγκεκριμένος νόμος αναφέρει ότι αν ο μακροχρόνια άνεργος αρνηθεί να δεχτεί μια θέση εργασίας κατώτερη των προσόντων του, τότε το επίδομα ανεργίας μειώνεται. Οι άνεργοι πρέπει να δέχονται εργασία που τους αμείβει με ένα ευρώ την ώρα πέραν του επιδόματος ανεργίας που λαμβάνουν και θα μειώνεται το επίδομα ανεργίας, αν ο άνεργος έχει τραπεζικές καταθέσεις με τρίτους (π.χ., γονείς) ή συγκατοικεί και θεωρηθεί ότι «υποστηρίζεται» οικονομικά από εκείνους. Πόσο «ελληνικό άρωμα» έχουν όλα τα παραπάνω; Μάλλον όπως έλεγε χαρακτηριστικά ο Μακρυγιάννης για «ακαθαρσία της Ευρώπης» μοιάζει, που την πήραμε και την κάναμε ελληνικές πατέντες. 

Τα μέτρα της Γερμανικής κυβέρνησης ενίσχυσαν την επισφάλεια στην αγορά εργασίας. Τι είναι αυτή; Είναι μια άτυπη, ευέλικτη, προσωρινή εργασία, με ευκολία κάποιος μεταβαίνει από την απασχόληση στην ανεργία και αντίστροφα. Όποιος βρίσκεται σε επισφάλεια δεν έχει ασφαλιστικές καλύψεις (ή είναι πολύ λίγες) και έχει μόνο ατομική σύμβαση εργασίας. Η λογική της είναι ο καθένας να φροντίζει για τον εαυτό του και να ψάχνει δουλειά μονάχος του. Σύμφωνα με τους νεοφιλελεύθερους πολιτικούς, με αυτό τον τρόπο επιλέγει ο καθένας να είναι ευέλικτος και αλλάζει δουλειά, ψάχνοντας κάθε φορά την καλύτερη πρόταση (τώρα πόσο αυτό το βλέπουν οι άνεργοι και οι επισφαλείς στην Ελλάδα της κρίσης και της φτωχοποίησης, είναι «άλλου παπά βαγγέλιο»). Η μετάβαση από την απασχόληση στην ανεργία είναι επιδίωξη των υπερασπιστών της επισφάλειας, έτσι ώστε ο εργαζόμενος να πιστέψει ότι μέσω αυτής εξελίσσεται.. Ο εργαζόμενος στην επισφάλεια εμφανίζει εργασιακή και εισοδηματική αβεβαιότητα και αδυναμία σχεδιασμού της καριέρας και της ζωής του. 

Πως μπορεί βέβαια η επισφάλεια να έχει θετικά αποτελέσματα  για την απασχόληση, σε μια αγορά εργασίας με πάνω από 26% ανεργία, 7 στους 10 εργαζόμενους να έχουν υπογράψει ατομική σύμβαση εργασίας, 300.000 να είναι «ψευδοαπασχολούμενοι» (παρέχουν μισθωτή εργασία, αλλά παρουσιάζονται ως ελεύθεροι επαγγελματίες), 200.000 να εργάζονται με πλήρη ωράρια, αλλά να δηλώνονται ως μερικώς απασχολούμενοι (παρεμπιπτόντως στην Ελλάδα οι εργαζόμενοι δουλεύουν τις περισσότερες ώρες από οποιαδήποτε άλλη χώρα στην Ευρώπη – 42 ώρες στην Ελλάδα, 35,3 ώρες στη Γερμανία και 30 ώρες στην Ολλανδία), 1 στους 5 να είναι ανασφάλιστος και πάνω από 850.000 έχουν να πληρωθούν πάνω από τέσσερις μήνες. Όλα αυτά είναι γνωστά, είναι καταγραμμένα στις επίσημες στατιστικές αρχές. Δεν είναι κρυφά, ούτε κάνουν τους θιασώτες αυτών των πολιτικών να ντρέπονται (μάλλον περήφανοι δείχνουν). 

Οι Γερμανοί εκτός από την εξαγωγή προϊόντων, τεχνολογίας και μεθόδων οργάνωσης, εξάγουν ότι αντιδραστικό υπάρχει στην αγορά εργασίας και στις πολιτικές απασχόλησης. Και εμείς, τουλάχιστον μέχρι σήμερα, είμαστε καλοί εισαγωγείς τους· τα εφαρμόζουμε, ακόμα και στο χειρότερό τους. Μπορεί η εργασία να απελευθερώνει τον άνθρωπο, αλλά ο νεοφιλελευθερισμός έχει φροντίσει να τον σκλαβώσει. Τον έχει βάλει από κάτω και τον τσαλαπατά. Μόνο που ο άνθρωπος την γράφει την ιστορία, αυτός είναι πάνω από όλα και όχι τα πολιτικά ή οικονομικά συστήματα.