Τη Δευτέρα, 4 Μαΐου 2015, πραγματοποιήθηκε η πρώτη μετεκλογική συνεδρίαση του Εθνικού Συμβουλίου Εξωτερικής Πολιτικής υπό την προεδρία του ΥΠΕΞ Νίκου Κοτζιά, ο οποίος και εισηγήθηκε το κύριο θέμα της ημερήσιας διάταξης, που ήταν οι ελληνοτουρκικές σχέσεις.

Με την ευκαιρία έναρξης μιας νέας περιόδου για την εξωτερική πολιτική της Ελλάδας, διατυπώνω τις ακόλουθες σκέψεις, μερικές εκ των οποίων  κατέθεσα και στη συνεδρίαση του ΕΣΕΠ.

Ξεκινώ με τη διαπίστωση ότι η νέα πολιτική ηγεσία του ΥΠΕΞ έχει επωμιστεί μεγάλο έργο, σε πολύ δύσκολες διεθνείς συνθήκες, που άπτονται και των σοβαρών οικονομικο-κοινωνικών προβλημάτων της χώρας μας. Στην επιτέλεση του έργου  αυτού, η αναβάθμιση της λειτουργίας του Εθνικού Συμβουλίου Εξωτερικής Πολιτικής μπορεί να αποβεί ιδιαίτερα χρήσιμη και κρίσιμη.

Από την πρώτη συνεδρίαση του νέου ΕΣΕΠ κατέστη σαφές ότι ο σημερινός Υπουργός Εξωτερικών της Ελλάδας επιδιώκει και προωθεί μια πολυδιάστατη και ενεργητικά φιλειρηνική  εξωτερική πολιτική με στρατηγικό ορίζοντα, έχοντας πλήρη επίγνωση ότι στον σημερινό κόσμο διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στις διεθνείς εξελίξεις και η «διπλωματία των λαών και των πολιτών». Κατά την άποψή μου, στην περίπτωση της Ελλάδας, αυτό  συνεπάγεται την ανάδειξη δύο παραμέτρων: η πρώτη είναι η ενεργοποίηση, από κάθε άποψη,  του Ελληνισμού της Διασποράς, ενώ η δεύτερη, που δεν είναι άσχετη με την πρώτη, αφορά στην ανάπτυξη ενός σύγχρονου κινήματος φιλελληνισμού, δηλαδή, ενός νέου    κινήματος διεθνούς αλληλεγγύης  με τον ελληνικό λαό που ήδη αναπτύσσεται παγκοσμίως.

Θέλω να επισημάνω ότι οι μέχρι τώρα πρωτοβουλίες της νέας ηγεσίας του ΥΠΕΞ υπήρξαν επιτυχείς και αναφέρομαι ιδιαίτερα στην πενταμερή  της Βουδαπέστης για την ενεργειακή συνεργασία, καθώς και στα ανοίγματα προς τη Ρωσία, τα οποία τόσο ο πρωθυπουργός όσο και ο ΥΠΕΞ ενέταξαν σε ένα σχέδιο συμβολής της Ελλάδας, για μια νέα σχέση ΕΕ-Ρωσίας προς όφελος της ειρήνης και σταθερότητας στο σύνολο της ηπείρου μας.

Κατά την άποψή μου, απαιτείται η ανάληψη εκ μέρους της κυβέρνησης, διεθνών φιλειρηνικών πρωτοβουλιών στην κατεύθυνση αναβάθμισης του διεθνούς ρόλου της χώρας μας και αξιοποίησης των γεωπολιτικών της πλεονεκτημάτων. Η εθνική στρατηγική  για την Ελλάδα του 21ου αιώνα δεν μπορεί να είναι άλλη από τη στρατηγική της ειρήνης και διεκδίκησης ισότιμης θέσης της χώρας μας τόσο στο ευρωπαϊκό γίγνεσθαι, όσο και στις κρίσιμες εξελίξεις της ευρύτερης περιοχής μας. Στο σημείο αυτό, δεν μπορώ να μη θυμηθώ ότι η προηγούμενη κυβέρνηση, όχι μόνο έλαμψε διά της απουσίας της  από το πεδίο των πρωτοβουλιών ειρήνης, αλλά προέβη και σε άστοχες επιλογές για θέματα όπως το Συριακό και το Ουκρανικό.

Από τη νέα πολιτική ηγεσία του ΥΠΕΞ,  τον υπουργό και τους αναπληρωτές υπουργούς, ζητείται συστηματική προσπάθεια για την ενεργητική παρουσία της Ελλάδας στους διεθνείς οργανισμούς, ιδιαίτερα στους ανήκοντες στο σύστημα των Ηνωμένων Εθνών, με παράλληλη συμβολή της χώρας μας και στις προσπάθειες για τον εκδημοκρατισμό και την αναβάθμιση του ρόλου του ΟΗΕ. Είναι ο καλύτερος τρόπος να τιμήσουμε την  την   70η επέτειο από την συντριβή του φασισμού στην Ευρώπη, από την οποία ξεπήδησε ο ΟΗΕ ως παγκόσμιος θεσμός ειρήνης και ισότιμης διεθνούς συνεργασίας.  Συναφώς, η ελληνική κυβέρνηση καλείται να τιμήσει εντός του 2015 και την 70η επέτειο ίδρυσης του ΟΗΕ .

Νέο δείγμα γραφής του ΥΠΕΞ θα αποτελούσε η έναρξη διαβούλευσης με την κοινωνία των πολιτών, όταν πρόκειται για την κύρωση Διεθνών Συμβάσεων, καθώς και η τεκμηριωμένη ενημέρωση της κοινής γνώμης σε περιπτώσεις μη κύρωσης κάποιων εξ αυτών.

Τελευταία επισήμανση. Το περιεχόμενο του ΕΣΕΠ δεν πρέπει να είναι  ελλαδοκεντρικό, αλλά να συζητείται σε αυτό  και  η  Κοινή Εξωτερική Πολιτική και Πολιτική Ασφάλειας  – ΚΕΠΠΑ της ΕΕ, καθώς και μεγάλα διεθνή προβλήματα, όπως η εξάλειψη των πυρηνικών όπλων και η δημιουργία αποπυρηνικοποιημένων ζωνών, π.χ. στη Μ Ανατολή.  Είμαι αισιόδοξος  ότι στη νέα περίοδο που διανύουμε, η εξωτερική πολιτική της Ελλάδας δεν θα ακολουθήσει την «πεπατημένη» των προηγούμενων κυβερνήσεων, ότι θα στηριχθεί σε νέες υλοποιήσιμες ιδέες, θα πορευτεί με «λογισμό και μ’ όνειρο», όπως λέει ο εθνικός μας ποιητής.

*Ο Πάνος Τριγάζης, συντονιστής του Τμήματος Διεθνών Σχέσεων και Θεμάτων Ειρήνης του τον ΣΥΡΙΖΑ, είναι εκπρόσωπος του κόμματος  στο ΕΣΕΠ