Συμπληρώθηκε ένας χρόνος από το πλέον πολύνεκρο ναυάγιο στη Μεσόγειο, στις 13 Ιουνίου 2023. Ο ακριβής αριθμός των θυμάτων παραμένει άγνωστος, σε κάθε περίπτωση φαίνεται να αγγίζει τις 750 ψυχές, σύμφωνα με τις μαρτυρίες των 104 επιζώντων…

Το τραγικό “ταξίδι θανάτου” ξεκινά στις 9/6/2023 , από το Τομπρούκ της Λιβύης, με “επιβάτες” 750 άνδρες, γυναίκες, παιδιά ,από την Συρία, το Πακιστάν , την Αίγυπτο, την Παλαιστίνη και αλλού, να στοιβάζονται στην “Αντριάνα”, ένα επισφαλές αλιευτικό, μικρής χωρητικότητας, χωρίς σημαία, χωρίς κυβερνήτη , χωρίς
κανένα διασωστικό μέσο…

Προορισμός, η Ευρώπη, ως “Γή τής Επαγγελίας” για ξεριζωμένους ,απελπισμένους ανθρώπους πού ο πόλεμος, η ακραία φτώχεια, οι πολιτικές διώξεις ο βιασμός όλων των δικαιωμάτων τους, έχει διαλύσει τις ζωές τους.. Δεν έχουν τίποτα να χάσουν, αφού και η ίδια η ύπαρξη τους δεν έχει καμία αξία….Επί 4 μέρες βλέπουν ακυβέρνητοι στην θάλασσα , χωρίς τρόφιμα και νερό, σε μια απέλπιδα διαδρομή θανάτου.

Εκατοντάδες ανάμεσα τους, κυρίως γυναίκες και παιδιά, βρίσκονται κλεισμένοι στο αμπάρι τού πλεούμενου, σέ αφόρητες συνθήκες ,που δεν αφήνουν χώρο ούτε για μια ανάσα.. Ήδη ,δύο παιδιά πεθαίνουν, ενώ κάποιοι από τους επιζώντες αναφέρουν μεγαλύτερο αριθμό ανθρώπων πού δεν άντεξαν… Το πρωί τής 13ης Ιουνίου γίνεται η πρώτη δημόσια αναφορά για το πλοίο σε κίνδυνο, με 750 άτομα, από την ακτιβίστρια Nawal Soufi στο Twitter, ενώ άμεσα δημοσιεύει τις συντεταγμένες του.

Στις 11.01,οι ιταλικές αρχές ειδοποιούν το ελληνικό λιμενικό και την Frontex, για “σκάφος με περίπου 750 επιβάτες, στην ελληνική περιοχή ευθύνης για έρευνα και διάσωση (ανοιχτά τής Πύλου), ενημερώνοντας για αναφορές για 2 νεκρά παιδιά. Η αντίδραση τού Λιμενικού καταγράφεται 3 ώρες αργότερα(!!!!), με επιχειρησιακές τακτικές ,αποφάσεις και πράξεις , πού διερευνώνται σήμερα από τη δικαιοσύνη, για να οδηγηθούμε,15 ώρες αργότερα, στις 02.06′, στη βύθιση τού πλοιαρίου.

Χρειάστηκαν μόλις 15 λεπτά για να πνιγούν στην θάλασσα σχεδόν 650 άνθρωποι μετά από 15 ώρες “επιθανάτιας αγωνίας”….

Διασώθηκαν 104 άντρες, που αποσύρθηκαν μετά από μιάμιση ώρα στη θάλασσα: 47 Σύροι,43 Αιγύπτιοι ,12 Πακιστανοί, 2 Παλαιστίνιοι. Αφού κατέθεσαν, οδηγήθηκαν σε χώρους κράτησης στην Καλαμάτα και στη συνέχεια στην Μαλακάσα, όπου κάποιοι από αυτούς παραμένουν ως σήμερα.

Στα διασωθέντα θύματα τού ναυαγίου δεν παρασχέθηκε ποτέ οποιαδήποτε στήριξη ,αλλά και επαφή με τους συγγενείς τους. Στο διάστημα πού ακολούθησε ανασύρθηκαν 84 σωροί από τις οποίες 76 ταυτοποιήθηκαν . 18 παραμένουν άταφοι στο Σχιστό, εφόσον η Ελληνική Πολιτεία δεν αναλαμβάνει το κόστος.

Πολλά και πολυεπίπεδα τα ερωτήματα πού εγείρονται και απαιτούν απαντήσεις από εκείνους πού “διαχειρίστηκαν” αυτήν την “προαναγγελθείσα τραγωδία”.

“Θα πρέπει να διερωτηθούμε ,γιατί ένα πλοίο υπερφορτωμένο, χωρίς σωστικά μέσα, με νεκρούς επιβάτες, πού χωρίς την παραμικρή αμφιβολία βρίσκεται σε επείγουσα ανάγκη ,δεν πήρε ποτέ βοήθεια παρά το γεγονός ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση, 2 κράτη μέλη της, οργανώσεις, παραπλέοντα ιδιωτικά πλοία ΓΝΩΡΙΖΑΝ τί συμβαίνει.

…Αν είχαν υπάρξει ,έγκαιρα οι προβλεπόμενες κινητοποιήσεις διάσωσης θα είχαν σωθεί εκατοντάδες άνθρωποι “….Emily O’Reilly Ευρωπαία Συνήγορος τού Πολίτη.

“Το ναυάγιο τής Πύλου δεν είναι ένα τραγικό δυστύχημα….Είναι ένα έγκλημα διά πράξεων και παραλείψεων των ελληνικών λιμενικών αρχών, που εξελισσόταν επί 15 ώρες…παραβιάζοντας κατάφορα όλους τους κανόνες διεθνούς και εθνικού Δικαίου πού διέπουν την διάσωση στη θάλασσα και την προστασία κάθε ανθρώπινης
ζωής” ανέφερε η νομικός Ελένη Σπαθανά στη Συνέντευξη Τύπου στις 13/06/2024, με πρωτοβουλία τού Δικτύου Κοινωνικής Υποστήριξης Προσφύγων και Μεταναστών, της Ελληνικής Ένωσης για τα Δικαιώματα τού Ανθρώπου, του Ελληνικό Συμβουλίου για τούς Πρόσφυγες(ΕΣΠ), την Πρωτοβουλία Δικηγόρων και Νομικών
για το Ναυάγιο τής Πύλου, την Υποστήριξη Προσφύγων στο Αιγαίο (RSA), με συντονιστή τον Βασίλη Παπαδόπουλο, Πρόεδρο τού ΕΣΠ.

“Την ίδια στιγμή πού η Ευρώπη πανηγυρίζει τίς υπογραφές στο νέο Σύμφωνο και απεργάζεται νέα σχέδια αποτροπής και τιμωρίας για όσους τολμούν να ζητήσουν λίγα ψίχουλα από την ευημερία της, χιλιάδες άνθρωποι βρίσκουν τον θάνατο στα περάσματα τού θανάτου…”τόνισε η δικηγόρος Γιάννα Κούρτοβικ στη δική της
τοποθέτηση.

“Ενα χρόνο μετά το πλέον πολύνεκρο ναυτικό ναυάγιο στη Μεσόγειο, η τραγωδία τής Πύλου αποτελεί μια έκκληση για Δικαιοσύνη. Οι εκατοντάδες νεκροί και οι συγγενείς τους ζητούν απαντήσεις και απόδοση ευθυνών.

Η μήνυση πού κατέθεσαν οι επιζώντες στο Ναυτοδικείο Πειραιά τον Σεπτέμβριο 2023,στοχεύει στην αναζήτηση τής αλήθειας με αίτημα τον καταλογισμό ποινικών ευθυνών για πράξεις και παραλείψεις των αρμόδιων ελληνικών Αρχών…”ανέφερε η δικηγόρος Κατερίνα Πουρναρά, συνήγορος των επιζώντων.

Στη χώρα μας πολύ συχνά το “αυτονόητο γίνεται ζητούμενο”. Ιδιαίτερα στις μέρες μας με τίς ακροδεξιές κραυγές να υψώνονται απειλητικά στην Ευρώπη, αμφισβητώντας απροκάλυπτα τις κατακτήσεις των κοινωνιών στον στίβο των Ανθρώπινων Δικαιωμάτων ,τής Δημοκρατίας και τής Δικαιοσύνης.

Σε πρόσφατη ανακοίνωση της, η Ύπατη Αρμοστεία και ο ΔΟΜ δηλώνουν ότι “παραμένουμε στη διάθεση των αρχών που διερευνούν την υπόθεση, για να συνδράμουμε με όποιον τρόπο κρίνεται κατάλληλος και στο πλαίσιο της δικαιοδοσίας των δύο Οργανισμών. Μια διεξοδική έρευνα είναι απαραίτητη για να εξασφαλιστεί δικαιοσύνη για τους επιζώντες και τις οικογένειες των θυμάτων, ενώ μπορεί να συμβάλει στην πρόληψη παρόμοιων τραγωδιών στο μέλλον.”

Από το ναυάγιο της Πύλου, έχουν χαθεί στη Μεσόγειο ακόμη περισσότερες ζωές. Συγκεκριμένα, από τις 14 Ιουνίου του 2023, η πλατφόρμα του ΔΟΜ Missing Migrants έχει καταγράψει τουλάχιστον 1.516 νεκρούς και αγνοούμενους στη διαδρομή της Κεντρικής Μεσογείου και 175 στην Ανατολική Μεσόγειο.

Το 2023, 3.155 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους ή αγνοούνται στην προσπάθειά τους να διασχίσουν τη Μεσόγειο, ενώ μέχρι στιγμής το 2024 ο αντίστοιχος αριθμός είναι 923.

“Αυτοί οι θάνατοι υπενθυμίζουν με τον πλέον σκληρό τρόπο την επείγουσα ανάγκη για επιχειρήσεις έρευνας και διάσωσης που θα γίνονται με προβλέψιμο τρόπο, ακολουθώντας βασικές αρχές και με βάση το διεθνές δίκαιο. Η διάσωση ανθρώπινων ζωών, η κατανομή των ευθυνών και η αλληλεγγύη πρέπει να βρίσκονται στο
επίκεντρο της δράσης της ΕΕ κατά μήκος των μεταναστευτικών οδών….”

Ένα χρόνο μετά το τραγικό ναυάγιο τής Πύλου, οι επιζώντες, οι άνθρωποι πού χάθηκαν στον υγρό τάφο τους, οι συγγενείς των θυμάτων, εμείς όλοι οι πολίτες μιας κοινωνίας πού θέλουμε να πιστεύουμε ότι σέβεται τον Πολιτισμό και τον Ανθρωπο, διατρανώνουμε ότι “κάθε ζωή μετράει” και ζητούμε το αυτονόητο: Δικαιοσύνη!

*Σοφία Τζιτζίκου, Φαρμακοποιός, τ.Πρόεδρος UNICEF Ελλάδας, Μέλος Επιτροπής Δικαιωμάτων Νέας Αριστεράς