Με αφορμή την- προ ενός έτους περίπου- έγκριση από το Συμβούλιο των Υπουργών Περιβάλλοντος της ΕΕ, της  πρότασης της  Ελληνικής Προεδρίας, όπου δυστυχώς  ο τότε Υπουργός κ. Μανιάτης πέρασε τις λανθασμένες απόψεις του για τροποποίηση της οδηγίας 2001/18/EΚ, με μόνη την αποχή του Λουξεμβούργου και με την ομάδα των Πράσινων στο ΕΕ να δηλώνει ότι ο συμβιβασμός σχετικά με την αναθεώρηση της διαδικασίας της ΕΕ για τη χορήγηση αδειών ΓΤΟ, είναι ένας Δούρειος ίππος, η απειλή   να ανοίξει η πόρτα για τους ΓΤΟ σε όλη την Ευρώπη είναι πλέον ορατή , παρά τη μαζική αντίθεση της κοινής γνώμης. Οι Οικολόγοι Πράσινοι θα χρησιμοποιήσουμε όλα τα μέσα που έχουμε στη διάθεσή μας για να αποτρέψουμε την εφαρμογή αυτής της λανθασμένης πρότασης.

Η ΕΕ θα πρέπει να σεβαστεί την αρχή της προφύλαξης και να λάβει υπόψη την πάγια και νόμιμη αντιπολίτευση σε αυτή την αμφιλεγόμενη τεχνολογία. Σε μια εποχή που οι Αμερικανοί καταναλωτές και οι αγρότες αρχίζουν να συνειδητοποιούν τις αρνητικές συνέπειες των εταιρειών βιοτεχνολογίας, η Ευρώπη δεν πρέπει να εγκαταλείψει την πιο λογική προσέγγιση που υπερασπίστηκε για δεκαετίες.

Ο πρώην Υπουργός κ. Μανιάτης και οι συνάδελφοί του δυστυχώς δεν έλαβαν υπόψη τους τις εκκλήσεις μας αλλά ούτε και πολιτών, περιβαλλοντικών και αγροτικών οργανώσεων και προχώρησαν τελικά στην έγκριση της πρότασης της Ελληνικής Προεδρίας στο Συμβούλιο Υπουργών Περιβάλλοντος της ΕΕ. Η πρόταση αυτή σχεδιάστηκε έτσι ώστε να λειτουργήσει με ύπουλο τρόπο σχετικά με τα μεταλλαγμένα στην Ευρώπη. Η μάχη τώρα μεταφέρεται στο Ευρωκοινοβούλιο και εκεί θα συμβάλουμε κι εμείς με τις δικές μας δυνάμεις για να αλλάξει ένα τρομερό λάθος.

Ο κ. Μανιάτης, απαντώντας τότε στο σάλο που ξεσηκώθηκε για τις πρωτοβουλίες της Ελληνικής Προεδρίας της ΕΕ για τα μεταλλαγμένα, έσπευσε να δώσει συμπληρωματικές απαντήσεις στους Έλληνες πολίτες για την απόφαση τροποποίησης της οδηγίας 2001/18/EΚ, όσον αφορά στη δυνατότητα που παρέχεται στα κράτη μέλη να περιορίζουν ή να απαγορεύουν την καλλιέργεια Γενετικά Τροποποιημένων Οργανισμών (ΓΤΟ) στην επικράτειά τους. Στην απάντησή του, αναφέρθηκε και στην ομάδα ευρωβουλευτών των Πράσινων, η οποία ωστόσο, έχει πάρει ξεκάθαρη θέση, κάνοντας λόγο για «παραπλανητική πρόταση της Ελληνικής Προεδρίας» (“Misleading proposal from Greek Presidency”).  Ακριβώς γιατί άλλο είναι η υπερψήφιση της δυνατότητας των χωρών να απαγορεύουν καλλιέργεια ΓΤΟ στην επικράτειά τους και άλλο να τις αφήνει απροστάτευτες η Ευρωπαϊκή Νομοθεσία.

Οι Οικολόγοι Πράσινοι, σε κοινή θεώρηση με το Ευρωπαϊκό Πράσινο Κόμμα, πιστεύουμε ότι δυστυχώς η συγκεκριμένη πρόταση της Ελληνικής Προεδρίας αδυνατίζει τις αντιστάσεις των κρατών μελών στις πιέσεις του λόμπυ των πολυεθνικών που προωθούν τα μεταλλαγμένα. Τους προσφέρει απροσχημάτιστα κάθε καλή υπηρεσία για να αυξήσουν τις δουλειές τους στην Ε.Ε και να επεκτείνουν μεταλλαγμένες καλλιέργειες σε βάρος συμβατικών και βιολογικών καλλιεργειών και πολλών χρήσιμων εντόμων, όπως οι μέλισσες. Αυτό έρχεται σε ευθεία αντίθεση με τα Ευρωπαϊκά και Ελληνικά συμφέροντα του αγροτικού κόσμου και της μελισσοκομίας.

Πιο συγκεκριμένα, η πρόταση της Ελληνικής Προεδρίας δεν έκανε λόγο για τα προβλήματα στις ευρωπαϊκές διαδικασίες αξιολόγησης του κινδύνου των ΓΤΟ, δεν ενίσχυε τη νομική ισχύ συγκεκριμένων ενεργειών που θα μπορούσαν να αναλάβουν τα κράτη μέλη για να δικαιολογήσουν την απόφασή τους να απαγορεύσουν την καλλιέργεια ΓΤΟ στο έδαφός τους, δεν περιόριζε τη διαπραγματευτική ισχύ των κολοσσών της βιοτεχνολογίας έναντι του κάθε κράτους μέλους και δεν αντιμετώπιζε τα προβλήματα της διασυνοριακής επιμόλυνσης και της διασυνοριακής ευθύνης σε περίπτωση γενετικής ρύπανσης. Ιδιαίτερα το τελευταίο επιχείρημα πρέπει να εξεταστεί πολύ σοβαρά, καθώς οι απαγορεύσεις από μεμονωμένες χώρες με δική τους πρωτοβουλία δεν αποτελούν λύση, χωρίς ευρύτερες Ευρωπαϊκές ρυθμίσεις. 

Οι Οικολόγοι Πράσινοι τότε είχαν καταγγείλει πως υπάρχει ένα διαρθρωμένο σχέδιο επιβολής των ΓΤΟ σε επίπεδο ΕΕ αφού, εκτός από την ελληνική Προεδρία της ΕΕ, συμφώνησαν ομόφωνα και τα υπόλοιπα κράτη μέλη στη σύνοδο των μόνιμων αντιπροσώπων των 28 κρατών. Οι Οικολόγοι Πράσινοι κατήγγειλαν ως «απαράδεκτη» την πρόταση της ελληνικής Προεδρίας της ΕΕ προς τα κράτη μέλη, με την οποία προβλέπεται να τους δοθεί μεγαλύτερη ελευθερία να περιορίζουν ή να απαγορεύουν την καλλιέργεια, στο σύνολο ή σε τμήμα της επικράτειάς τους, των καλλιεργειών Γενετικά Τροποποιημένων Οργανισμών (ΓΤΟ) που έχουν εγκριθεί σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Και αυτό γιατί αποτελεί ουσιαστικά ένα πράσινο φως στην επιβολή των μεταλλαγμένων, καθώς ένας κράτος μέλος θα έχει πολύ μικρότερη διαπραγματευτική ισχύ από ολόκληρη την ΕΕ.

Δυστυχώς,  φαινόταν  ότι η αντιδημοκρατική διαδικασία λήψης της απόφασης μάλλον έχει ολοκληρωθεί και τα υπόλοιπα μπορούν να ενταχθούν σε ένα παιχνίδι προπαγανδιστικού εμπαιγμού και πράγματι ένα χρόνο μετά οι φόβοι επιβεβαιώθηκαν.  

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ενέκρινε πρόσφατα με μεγάλη πλειοψηφία (Λαϊκό Κόμμα, Σοσιαλδημοκράτες και Φιλελεύθεροι) μια συμφωνία για ένα νέο σύστημα για την έγκριση των γενετικά τροποποιημένων οργανισμών (ΓΤΟ) στην ΕΕ. Οι Ευρωπαίοι Πράσινοι καταψήφισαν το νέο καθεστώς, καθώς θα επαναφέρει σε εθνικό επίπεδο τις αποφάσεις σχετικά με την καλλιέργεια ΓΤΟ, αντί να επιβάλλει στην Ε.Ε. τη μεταρρύθμιση της διαδικασίας εκτίμησης κινδύνου. Οι Ευρωπαίοι Πράσινοι άσκησαν σκληρή κριτική στην απόφαση του Ευρωκοινοβουλίου για τα μεταλλαγμένα, αφού πλέον έτσι διευκολύνεται η διείσδυσή τους, παρόλο που επιμέρους κράτη-μέλη μπορούν να τα αρνηθούν. Διεθνείς περιβαλλοντικές οργανώσεις, όπως για παράδειγμα οι “Φίλοι της Γης”, καλωσορίζουν τις νέες δυνατότητες που παρέχονται στα κράτη-μέλη για να απαγορεύσουν την καλλιέργεια ΓΤΟ, εάν το επιλέξουν. Ωστόσο, σύμφωνα με τον εκπρόσωπο των Πράσινων για την ασφάλεια των τροφίμων, Bart Staes, «αν και στις χώρες που αντιτίθενται στους ΓΤΟ δίνεται το καρότο να αρνηθούν την εφαρμογή αυτών των αδειών, το σύστημα που εγκρίθηκε σήμερα αποτυγχάνει να τους δώσει μια νομικά στεγανή βάση για κάτι τέτοιο. Αυτό είναι μια ψεύτικη λύση».

Οι Οικολόγοι Πράσινοι συμφωνούν ότι το κρισιμότερο θέμα είναι η ανάγκη μεταρρύθμισης της διαδικασίας της ΕΕ για την έγκριση των ΓΤΟ. Δεν μπορούμε να ανεχόμαστε άλλο τη σημερινή κατάσταση, στην οποία οι άδειες εγκρίνονται παρά την εσφαλμένη αξιολόγηση των κινδύνων και τη συνεπή αντίθεση της πλειοψηφίας των κρατών μελών της ΕΕ στο Συμβούλιο και, το σημαντικότερο, μια σαφή πλειοψηφία των πολιτών της ΕΕ. Η απάντηση σε αυτό το πρόβλημα δεν μπορεί να είναι ένα πάρε-δώσε της ευκολότερης κυκλοφορίας των ΓΤΟ με ευκολότερες εθνικές απαγορεύσεις. Αυτή η συμφωνία ενέχει τον κίνδυνο τελικά να ανοίξει την πόρτα των ΓΤΟ σε ολόκληρη την Ευρώπη. 

Οι Οικολόγοι Πράσινοι στην προηγούμενη περίοδο είχαμε συνεισφέρει πεισματικά στην αντίσταση των Πράσινων και άλλων ευρωβουλευτών στις μεθοδεύσεις της Επιτροπής να επιβάλει αντιδημοκρατικά την καλλιέργεια των ΓΤΟ. Αυτή τη φορά τα πράγματα είναι πιο σοβαρά, αφού η Ελληνική Προεδρία δεν ήταν σε θέση να ασκήσει ανεξάρτητη πολιτική, αλλά  εξαναγκάστηκε σε μια εξευτελιστική υποστήριξη του λόμπυ των μεταλλαγμένων. Ελάχιστα πριν ολοκληρωθεί η θητεία της, η Κομισιόν προσπάθησε να επιβάλει νέες ποικιλίες Γενετικά Τροποποιημένων Οργανισμών (ΓΤΟ) στους πολίτες, οι οποίοι σε μεγάλο βαθμό δεν θέλουν τα “μεταλλαγμένα” στην διατροφή τους. Όμως, στο παιχνίδι αυτό η ελληνική κυβέρνηση που άσκησε την προεδρία της ΕΕ το πρώτο εξάμηνο του 2014, ή λόγω πλήρους άγνοιας ή για ύποπτους λόγους, φαίνεται ότι συνέβαλε στις προσπάθειες της Κομισιόν να ξανανοίξει μετά από πολλά χρόνια η πίσω πόρτα σε γενετικά τροποποιημένες ποικιλίες καλαμποκιού και όχι μόνο, υποκύπτοντας στις πιέσεις μεγάλων επιχειρήσεων, σε βάρος της προστασίας του περιβάλλοντος και της υγείας των ευρωπαίων καταναλωτών.

Ωστόσο, η κινητοποίηση των Ευρωπαίων πολιτών, που στη συντριπτική τους πλειοψηφία αρνούνται να δεχτούν να φάνε με το ζόρι μεταλλαγμένα, μπορεί και πάλι να κάνει τη διαφορά και να τους σταματήσει. Οι Οικολόγοι Πράσινοι είμαστε ενάντια στα μεταλλαγμένα και θα αγωνιστούμε προς αυτήν την κατεύθυνση.

* Η Δήμητρα Λυμπεροπούλου είναι γεωπόνος, εκπρόσωπος τύπου Οικολόγων Πράσινων