Τη συμμετοχή σε μια κυβέρνηση συνεργασίας, υπό την επίκληση της εθνικής σωτηρίας, χαρακτηρίζει ως μοναδικό σενάριο πολιτικής επιβίωσης για το ΠΑΣΟΚ ο Μενέλαος Γκίβαλος, επίκουρος καθηγητής Πολιτικής Επιστήμης στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Αφού επισημαίνει ότι τα σκληρά οικονομικά προγράμματα λιτότητας «καταναλώνουν» πριν απ’ όλους τις κυβερνήσεις που τα εφαρμόζουν, διακρίνει ως μοναδικό «στοίχημα» για την Ιπποκράτους το είδος της επερχόμενης εκλογικής της ήττας: «στρατηγική ή τακτική». Ο ίδιος αναφέρεται σε επιδιώξεις των «αφεντικών» οι οποίες αποσκοπούν στη δημιουργία ενός κόμματος του Μνημονίου, με τη συμμετοχή όλων των αντίστοιχων δυνάμεων του πολιτικού συστήματος. Χαρακτηρίζει δε «λαγό» του συστήματος τον Καρατζαφέρη, ο οποίος με την παρουσία του «αποϊδεολογικοποιεί τις όποιες δημοκρατικές τάσεις σε ΠΑΣΟΚ και ΝΔ». Tvxs Αφιέρωμα: Η επόμενη μέρα στο ΠΑΣΟΚ

Ads

 
Ήταν ο χειρισμός με το δημοψήφισμα αυτό που οδήγησε στα τελευταία γεγονότα, και απ’ ό,τι φαίνεται στο τέλος του ΠΑΣΟΚ όπως όλοι το γνώριζαν έως σήμερα, ή κάτι βαθύτερο το οποίο απλώς εκδηλώθηκε με αφορμή την επίμαχη πρωτοβουλία Παπανδρέου;
 
Η πρωτοβουλία Παπανδρέου ήταν η αποκορύφωση μιας έρπουσας κρίσης η οποία σοβούσε φανερά από την περασμένη άνοιξη, δηλαδή από τη στιγμή που ο ίδιος τηλεφώνησε στον κ. Σαμαρά και του είπε ότι έπρεπε να βρουν μια κοινή λύση, ότι δεν τα έβγαζε πέρα μόνος του. Νομίζω πως τότε είχε σημειωθεί η αρχή του τέλους. Η κίνηση του δημοψηφίσματος, με όλα τα αρνητικά χαρακτηριστικά που έφερε και στο εσωτερικό και στο εξωτερικό, αποτέλεσε την κορωνίδα αυτής της κρίσης.
 
Θα μπορούσε το ΠΑΣΟΚ να συνεχίσει μόνο του στην υλοποίηση της πολιτικής του Μνημονίου ή αποτελούσε εξαρχής μια αναπόφευκτη εξέλιξη η -έστω και με το ζόρι, έστω και μεταβατική- συγκυβέρνηση με τη ΝΔ; 
 
Όλα αυτά τα σκληρά οικονομικά προγράμματα δεν επιτρέπουν στις κυβερνήσεις να επιβιώνουν επί πολύ χρόνο. Αρκεί να δει κανείς το «χάρτη» της Ευρώπης, τις περιπτώσεις χωρών όπως η Ουγγαρία, η Πορτογαλία, η Ισπανία, η Ιταλία, φυσικά η Ελλάδα αλλά και η Γαλλία, καθώς είναι φανερό ότι ο Σαρκοζί πολύ δύσκολα θα ξανακερδίσει την εξουσία. Παρατηρείται μια σειρά πολιτικών αλλαγών, γεγονός που αποδεικνύει ότι όλα αυτά τα προγράμματα, προτού «καταναλώσουν» τις κοινωνίες, «καταναλώνουν» τα ίδια τα πολιτικά συστήματα που τα υπηρετούν.
 
Τα τελευταία 24ωρα παρακολουθούμε στο ΠΑΣΟΚ από τη μία πλευρά ένα είδος «διαδοχολογίας», από την άλλη πλευρά μια σειρά αιτημάτων να συζητηθεί ο πολιτικός προσανατολισμός του κόμματος από εδώ και στο εξής.
 
Τα πράγματα είναι πολύ πιο σοβαρά από αυτό που επιτάσσουν οι -ατομικοί ή συλλογικοί- προβληματισμοί όσων έχουν απομείνει στο ΠΑΣΟΚ και ελπίζουν σε κάτι. Νομίζω ότι αυτή τη στιγμή το ΠΑΣΟΚ αντιμετωπίζει το δίλημμα αν θα υποστεί μια στρατηγική ήττα, για παράδειγμα στις επερχόμενες εκλογές, ή αν θα υποστεί μια τακτική ήττα, καταφέρνοντας κάπως να εξομαλύνει την αντίθεση την οποία έχει δημιουργήσει με την κοινωνία. Εκεί αποβλέπουν όλα όσα παρακολουθούμε. Από εκεί και ύστερα, να ζητούν κάποιοι, που καλώς θα το έκαναν σε μια ομαλή κατάσταση, συνέδρια και ιδεολογικές αφετηρίες ή πολιτικές στρατηγικές, αυτό πραγματικά μοιάζει με έναν ευτελισμό. Διότι το ΠΑΣΟΚ δεν έχει πια ούτε ταυτότητα, ούτε στρατηγική. Έχει αποποιηθεί τα πάντα. Κατά τη γνώμη μου, είναι κοροϊδία να συζητάμε τώρα αν θα παρουσιάσει το κόμμα μια νέα σοσιαλιστική ταυτότητα. Υπό τις σημερινές συνθήκες, το μόνο που μπορεί να κάνει το ΠΑΣΟΚ είναι να επιβιώσει «λάθρα» στο πολιτικό σύστημα, υιοθετώντας τη στρατηγική της επίκλησης της εθνικής σωτηρίας (ότι η χώρα θα «χαθεί» αν δεν γίνει συγκυβέρνηση κλπ).
 
Πόσο πιθανή είναι σήμερα η διάσπαση του ΠΑΣΟΚ;
 
Αυτό θα εξαρτηθεί από το βαθμό στον οποίο θα αποφασίσουν τα «αφεντικά» μας, να το πούμε έτσι με λίγο χυδαίο τρόπο, να χειριστούν τα πολιτικά κόμματα με τα πολύ σοβαρά προβλήματα που τα χαρακτηρίζουν. Υπάρχει ένα ενδεχόμενο, όχι μόνο για το ΠΑΣΟΚ αλλά ευρύτερα για το πολιτικό σύστημα: να επιδιώξουν να δημιουργήσουν ένα κόμμα του Μνημονίου, όπως είθισται να λέγεται. Δηλαδή ένα κόμμα με ταυτότητα.
 
Κόμμα λέτε, όχι απλώς μπλοκ πολιτικών δυνάμεων.
 
Ακριβώς. Τα μπλοκ υπάρχουν και σήμερα και ενεργοποιούνται, όπως βλέπουμε, σε όλες τις κρίσιμες περιστάσεις. Πλέον, ενδέχεται να διασφαλίσουν μία καθαρή ταυτότητα, με τη συμμετοχή για παράδειγμα της τριάδας (Διαμαντοπούλου, Λοβέρδος, Ραγκούσης) η οποία διαφοροποιείται εντός του ΠΑΣΟΚ, των προσώπων που διαφοροποιούνται από την τακτική την οποία ασκεί ο κ. Σαμαράς στη ΝΔ, της κ. Μπακογιάννη, του κ. Μάνου ή και κάποιων παλιών στελεχών τα οποία είχαν υπηρετήσει το «Σημιτισμό» και σήμερα περιφέρονται αδέσποτα. Με αυτόν τον τρόπο μπορεί να συγκροτηθεί ένας «πυρήνας», μέσα από τον οποίο όλες αυτές οι δυνάμεις θα έχουν ευθεία αναφορά. Δεν θα χρειάζεται να αναμοχλεύουν κάθε φορά τα κόμματα για να βρίσκουν φίλιες προσβάσεις. Αυτό είναι το «στοίχημα» για τη συνέχεια, αυτό θα καθορίσει και αν τα κόμματα θα συνεχίσουν ως έχουν ή αν θα διασπαστούν. Στο ΠΑΣΟΚ, μετά από μία ενδεχόμενη στρατηγική -όπως προανέφερα- πολιτική ήττα, όχι μόνο θα εκδιωχθεί ο κ. Παπανδρέου, αλλά θα υπάρχει πια και πρόβλημα επιβίωσης για τα πολιτικά πρόσωπα εν γένει.
 
Τι παρατηρείτε σε σχέση με τις κινήσεις Παπανδρέου;
 
Ο κ. Παπανδρέου καλείται να χειριστεί πλέον τον τρόπο με τον οποίο θα αποχωρήσει από το πολιτικό προσκήνιο. Προσπαθεί να διασφαλίσει ευρύτερους όρους ανοχής. Για παράδειγμα, να παρατείνει την παρουσία του, όπως ο ίδιος λέει, μέχρι την επόμενη Σύνοδο της Σοσιαλιστικής Διεθνούς, οπότε και θα παραμένει πρόεδρος και ενδεχομένως θα εξασφαλίσει ένα «διαβατήριο», ένα «πιστοποιητικό», ώστε να αναλάβει μια διεθνή θέση. Παράλληλα, θα τον συνέφερε να διεξαχθούν σύντομα εκλογές, πριν προλάβουν να κινητοποιηθούν άλλες διαδικασίες, αλλά και αυτό το σενάριο συνοδεύεται από δυσκολίες. Φανταστείτε τον κ. Παπανδρέου επικεφαλής εκστρατείας του ΠΑΣΟΚ, είναι σίγουρο ότι θα οδηγηθεί σε συντριβή. Επομένως, βιώνει ένα δίλημμα αυτή τη στιγμή. Στο μεταξύ, η παραμονή του θα δημιουργεί συνεχώς αμφισβητήσεις και αντιφάσεις στο πρόσωπό του, οι οποίες δεν ξέρουμε πώς θα εξελιχθούν. Είδαμε ήδη τον κ. Χρυσοχοϊδη, στα καλά καθούμενα, να δηλώνει υποψήφιος. Νομίζει ότι βρίσκεται στην εποχή Σημίτη, οπότε και ο πρώην πρωθυπουργός τον διόρισε γραμματέα του κόμματος. Αναμιμνήσκεται παλαιών καιρών… εν πάση περιπτώσει, όλη αυτή η κατάσταση ρευστότητας στο ΠΑΣΟΚ θα δημιουργήσει ανάλογες εντάσεις.
 
Αντιδράσεις προκαλεί η συμμετοχή του ΛΑΟΣ στη σημερινή κυβέρνηση. Τι μπορεί να σημαίνει αυτή η εξέλιξη για το εσωτερικό του ΠΑΣΟΚ;
 
Πρόκειται για μία κατάσταση η οποία πλήττει την αξιοπρέπεια και την αξιοπιστία του πολιτικού συστήματος, ευτελίζει όλους τους δημοκρατικούς αγώνες του λαού. Προσωπικά, απορώ πώς ανέχονται οι βουλευτές του ΠΑΣΟΚ να εγκρίνουν ένα ανάλογο σχήμα. Η συμμετοχή του ΛΑΟΣ δεν ήταν αναγκαία, προφανώς επιβλήθηκε «από έξω». Θεωρήθηκε ρυθμιστής ο κ. Καρατζαφέρης, η παρουσία του οποίου -παρεμπιπτόντως- αποϊδεολογικοποιεί και τις όποιες τάσεις υπήρχαν είτε στο ΠΑΣΟΚ είτε στη ΝΔ και ζητούσαν μια πιο δημοκρατική ταυτότητα. Ευτελίζει τους πάντες αυτή η εξέλιξη, η οποία αποτελεί και ένα πρόπλασμα, μια «μακέτα» θα λέγαμε, για το πώς ενδέχεται να κυβερνηθεί η χώρα στις επόμενες φάσεις. Γι’ αυτό το λόγο, άλλωστε, το τονίζει τόσο έντονα ο κ. Καρατζαφέρης, ο οποίος είναι ο «λαγός» του συστήματος αυτή τη στιγμή. Μπαίνει μπροστά και λέει τι πρόκειται να γίνει, γιατί δέχεται είτε κάποιες εντολές απευθείας, είτε κάποια μηνύματα τα οποία ο ίδιος αποκωδικοποιεί με τον τρόπο του.