Ο κίνδυνος να διακοπεί η έκδοση του καθημερινού φύλλου της Αυγής, ανεξαρτήτως από τους λόγους που τον προκαλούν, είναι μια ακόμη ένδειξη της πολύχρονης κρίσης που μαστίζει τον ελληνικό και διεθνή Τύπο. Μιας κρίσης που δεν είναι μόνον οικονομική, αλλά θεσμική που επιταχύνθηκε από τη δημιουργία media trust και τη στρεβλή ανάπτυξη των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, πλήττοντας κυρίως το «χαρτί» και τα ασθενέστερα οικονομικά έντυπα.

Περιττό ίσως να επαναλάβω ότι το κλείσιμο μιας ακόμη εφημερίδας πλήττει πρωτίστως τον πλουραλισμό, την πολυφωνία και εν τέλει τη δημοκρατία. Πόσο μάλλον όταν η Αυγή, με μια ιστορική διαδρομή εβδομήντα χρόνων, έχει σηματοδοτήσει και αναδείξει τους αγώνες, τις ιδέες, τους προβληματισμούς και γιατί όχι τους καημούς μιας μεγάλης μερίδας της ελληνικής κοινωνίας που υπερβαίνει τον πολιτικό χώρο της Αριστεράς.

Μπορεί η κυκλοφορία της να ανέρχεται σε μερικές εκατοντάδες φύλλα ημερησίως, αλλά το ειδικό βάρος της στο πολιτικό και κοινωνικό γίγνεσθαι, η συνεισφορά της στο δημόσιο διάλογο ήταν και είναι μεγάλη. Στο πέρασμα των χρόνων η Αυγή λειτούργησε παρεμβατικά και ανέδειξε μείζονος σημασίας θέματα, αρκετά από τα οποία αποσιωπήθηκαν ή διαστρεβλώθηκαν από κυρίαρχα

Μέσα, ήταν και είναι σημείο αναφοράς για την Αριστερά, έδωσε φωνή στους αποκλεισμένους.

Το ενδεχόμενο να κλείσει, όπως συμβαίνει με κάθε εφημερίδα που φτάνει η στιγμή να πάρει δύσκολες αποφάσεις, σημαίνει απώλεια θέσεων εργασίας. Σημαίνει ότι μερικές δεκάδες ακόμη δημοσιογράφοι θα προστεθούν στο μακρύ κατάλογο  των ανέργων.

Για αυτό ο καθένας μας, η κάθε συλλογικότητα υποθέτω ότι εναντιώνεται στο κλείσιμό της και νιώθει αλληλέγγυος, -α στις δύσκολες αυτές ώρες με τους εργαζόμενους που δίνουν μια μάχη επιβίωσης. Μια μάχη για την υπεράσπιση των δικαιωμάτων τους, στην εργασία, στην ελευθερία του λόγου.

Προσωπικά νιώθω αλληλέγγυος στον δύσκολο αυτόν αγώνα και για έναν ακόμη λόγο. Υπήρξα συνεργάτης της Αυγής για πολλά χρόνια, από την εποχή του αείμνηστου διευθυντή της, του Γρηγόρη Γιάνναρου και του φίλου μου, του Γιώργου Μπράμου, που έφυγε κι αυτός νωρίς από τη ζωή, μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 1990. Χάρη στην Αυγή έκανα την πρώτη μου αποστολή σε μια εμπόλεμη ζώνη, στο Ελ Σαλβαδόρ, και ήταν η Αυγή που το 2007, επί κυβερνήσεων Καραμανλή, δημοσίευσε έρευνά μου για τις παράνομες πτήσεις της CIA σε ελληνικό έδαφος, το πολιτικό σκάνδαλο της μεταφοράς δήθεν υπόπτων για τρομοκρατία μέσω ευρωπαϊκών χωρών σε τρίτες χώρες που παραβιάζουν τα ανθρώπινα δικαιώματα, το οποίο απασχόλησε τη διεθνή κοινή γνώμη και το Συμβούλιο της Ευρώπης.

Από την άλλη πλευρά, ας μη γελιόμαστε. Μια εφημερίδα, όπως η Αυγή, για να επιβιώσει πολύ περισσότερο σήμερα λόγω του ανταγωνισμού των Μέσων και της επιχείρησης ελέγχου της ενημέρωσης από την κυβέρνηση Μητσοτάκη και βαρόνων του Τύπου, πρέπει να στηρίζεται στους αναγνώστες της, στους συνδρομητές της, στο κοινό της και όχι τόσο στην οικονομική βοήθεια που δίνεται από κρατικές επιχορηγήσεις ή/και στην προκειμένη περίπτωση από το κόμμα (ΣΥΡΙΖΑ).

Ο κόσμος, όμως, της Αυγής δεν ανταποκρίθηκε στο κάλεσμα τουλάχιστον στο βαθμό που θα διασφάλιζε την οικονομική βιωσιμότητα της εφημερίδας. Θα χρειαζόταν 5.000 συνδρομητές αναφέρει ο τελευταίος διευθυντής της, Άγγελος Τσέκερης, που ανέλαβε τα ηνία της εφημερίδας στα τέλη Απριλίου του 2018, αλλά υποχρεώθηκε λόγω των τελευταίων εξελίξεων να παραιτηθεί πριν λίγες μέρες. 

Και προσθέτει με νόημα σε ανάρτησή του στο fb: «Θεωρούσα ότι σε μια δεξαμενή 60.000 μελών του κόμματος θα καταφέρναμε να συγκεντρώσουμε αυτόν τον κόσμο. Δεν καταφέραμε ούτε να το πλησιάσουμε. Και η διεύθυνση αξιολογείται πάνω σε αυτό. Τους αναγνώστες τους κερδίζεις, δεν μπορείς να απαιτείς να σου τους φέρουν με το ζόρι. Και δεν τους κερδίσαμε».

Κυνική ομολογία ενός αποτυχημένου σχεδιασμού; Εκ των υστέρων αυτοκριτική ενός παραιτηθέντος διευθυντή; Όχι βέβαια. Ούτε το ένα, ούτε το άλλο. Ο Τσέκερης, που έφερε την ανανέωση στην Αυγή, ανέφερε απλά και σταράτα αυτό που δεν τολμούν να πουν άλλοι, αυτό που δεν έχουν συνειδητοποιήσει πολλοί ακόμη και μέσα στον χώρο της Αριστεράς. Ότι μια εφημερίδα αν δεν θέλει να είναι έρμαιο ή/και εκφραστής διαπλεκόμενων συμφερόντων, πρέπει να στηρίζεται πρωτίστως στους αναγνώστες της. Αυτοί είναι η δύναμή της. Το αναγνωστικό κοινό διασφαλίζει την ανεξαρτησία ενός εντύπου, ενός Μέσου και συνεπώς την αξιοπιστία της ενημέρωσης.

Αυτήν την απλή αλήθεια δυστυχώς πολλοί εξακολουθούν να την αγνοούν. Άλλοι ακόμη και αριστεροί προτιμούν να ενημερώνονται από τον αποκαλούμενο αστικό Τύπο, έγκυρο και μη, με άλλοθι «να δούμε τι λέει ο ταξικός αντίπαλος» και άλλοι διότι πιστεύουν ότι η ενημέρωση είναι αποκλειστικά και μόνον δημόσιο αγαθό που δεν (πρέπει να) υπόκειται στους νόμους της αγοράς και συνεπώς πρέπει να παρέχεται δωρεάν. Στον αντίποδα, όμως, της εμπορευματοποιημένης εκδοχής της ενημέρωσης, της εντυπωσιοθηρικής δημοσιογραφίας, του copy/paste, ή όπως επιστημονικά αποκαλείται της δημοσιογραφίας της ανακύκλωσης (churnalism) δεν βρίσκεται, η χωρίς κόστος ενημέρωση. Μακάρι να ήταν έτσι, αλλά δεν είναι. Η έρευνα, ακόμη κι ένα απλό ρεπορτάζ προϋποθέτει ώρες δουλειάς και συνεπώς έχει κόστος. Ποιος, άλλωστε, θα παρείχε αυτή τη δωρεάν ενημέρωση; Μήπως το κράτος ή το κόμμα;

Τότε, όμως, αντί τα Μέσα να ελέγχουν την πολιτική εξουσία, θα μιλούσαμε για κατευθυνόμενη πληροφόρηση, για αναπαραγωγή μηνυμάτων προπαγάνδας. Συνεπώς η αξιοπιστία της ενημέρωσης, η ανεξαρτησία του Τύπου εξαρτάται πρωτίστως από τις πωλήσεις της εφημερίδας, από τα έσοδά της, από την οικονομική στήριξη του κοινού της.

Εκτός κι αν το αναγνωστικό κοινό της Αριστεράς πιστεύει ότι η Αυγή πρέπει να είναι όργανο ενός κομματικού φορέα, του ΣΥΡΙΖΑ, προχθές του Συνασπισμού, κατά τα πρότυπα της Πράβντα, οπότε η παρέμβαση Τσίπρα που θα βάλει χέρι στο ταμείο του κόμματος θα σώσει την Αυγή. Θα ήταν, όμως, μια λανθασμένη πολιτικά κίνηση. Διότι όπως η Αυγή ουδέποτε στηρίχθηκε στο βρώμικο χρήμα, αν θέλει να επιβιώσει, δεν μπορεί να εξαρτάται εσαεί από το κόμμα. Η Αυγή δεν μπορεί να είναι μια κομματική εφημερίδα. Και αυτό είναι ένα μεγάλο στοίχημα, μια πρόκληση, μια ισορροπία πάνω σ΄ ένα τεντωμένο σχοινί, έχοντας υπόψη ότι ο κομματικός Τύπος στις μέρες μας δεν έχει καμία ελπίδα.

Κοντολογίς κάποτε θα πρέπει να αντιληφθούν όλοι και κυρίως η Αριστερά ότι άλλο είναι η ιδεολογική εγγύτητα ενός Μέσου σ΄ ένα πολιτικό χώρο και άλλο η εξάρτησή του από ένα κομματικό φορέα.

Άλλωστε, η Αυγή απέδειξε στη μακρόχρονη πορεία της ότι σπανίως μπήκε στα καλούπια της κομματικής γραμμής. Προφανώς ιδεολογικά πρόσκειται στον χώρο της Ανανεωτικής και Ριζοσπαστικής Αριστεράς, αλλά και για αυτόν το λόγο άφησε μέσα από τις στήλες της να ανθίσουν χίλια λουλούδια, χίλιες ιδέες που μπόλιασαν και επηρέασαν ευρύτερα την πολιτική και κοινωνική ζωή του τόπου.

Ας μην αφήσουμε αυτή την κληρονομιά, αυτό το ιστορικό κεφάλαιο της ελληνικής Αριστεράς να χαθεί. Όπως θα ήταν λανθασμένη η απόφαση να κλείσει το καθημερινό φύλλο της Αυγής, άλλο τόσο θα ήταν λάθος να καθοριστεί το μέλλον του από τον ΣΥΡΙΖΑ.

Ας αναλογιστεί η καθεμιά και ο καθένας τι σημαίνει το ενδεχόμενο τέλος ενός διαχρονικού συμβόλου, τι σημαίνει ο ακρωτηριασμός ενός εκδοτικού εγχειρήματος που διαχρονικά φιλοξένησε στις σελίδες της πρωτοπόρες φωνές σε όλα τα πεδία του πολιτικού, κοινωνικού και πολιτιστικού γίγνεσθαι, φωνές που μιλούσαν και μιλούν για ισότητα, αλληλεγγύη, δικαιοσύνη, ελευθερία.

Καθότι υπήρξα ανταποκριτής για 37 χρόνια της εφημερίδας Il Manifesto, μπορώ να πω ότι το εγχείρημα μιας ανεξάρτητης εφημερίδας της Αριστεράς στην Ιταλία που κυκλοφορεί καθημερινά εδώ και πενήντα χρόνια και στηρίχθηκε σ΄ ένα συνεταιριστικό μοντέλο δεν έλυσε όλα τα προβλήματα βιωσιμότητας, ούτε εκτόξευσε στα ύψη τις πωλήσεις. Αντιθέτως και κρίσεις υπήρξαν λόγω της απόπειρας οικονομικού στραγγαλισμού της από την κυβέρνηση Μπερλουσκόνι και αποχωρήσεις στελεχών της έγιναν, εξαιτίας διαφωνιών ως προς την επικοινωνιακή πολιτική της, αλλά τουλάχιστον διασφάλισε τη στήριξη του αναγνωστικού της κοινού και την αξιοπιστία της ενημέρωσης με μια αριστερή ματιά.

Στην Αυγή ήρθε η ώρα ο καθένας και η καθεμιά και κυρίως το αναγνωστικό της κοινό να αναλάβουν τις ευθύνες τους.