Ο  νέος νόμος, ο επονομαζόμενος  Κλεισθένης, που ρυθμίζει τη φετινή διεξαγωγή των  αυτοδιοικητικών εκλογών έχει επιφέρει πολλές αλλαγές  τόσο στην κεντρική δημοτική σκηνή όσο και στις κοινότητες. Χαρακτηριστική αλλαγή δεν αποτελεί μόνο το μέτρο της απλής αναλογικής αλλά και μια σειρά από θεσμικές παρεμβάσεις όπως η ενίσχυση των κοινοτήτων,  στοιχείο που το θεωρώ πρωτοποριακό και στο οποίο θα ήθελα να εστιάσω.

Φέτος για πρώτη φορά δίνεται η δυνατότητα στους κατοίκους  μιας κοινότητας να κατεβάσουν δικό τους ψηφοδέλτιο και να διεκδικήσουν την ψήφο εμπιστοσύνης των κατοίκων της περιοχής όπου διαμένουν, ανεξάρτητα από κομματικές παρατάξεις και  συνδυασμούς που διεκδικούν τον κεντρικό δήμο.  Δεν είναι υποχρεωτικό πλέον για να λάβει μέρος ένας συνδυασμός στις δημοτικές εκλογές να κατεβάσει ψηφοδέλτια και για τις κοινότητες. Ούτε είναι υποχρεωτικό ένας δημότης να ψηφίσει τον ίδιο συνδυασμό στον δήμο και την κοινότητα.
Την  Κυριακή στις 26/5/2019  δηλαδή στις  αυτοδιοικητικές εκλογές θα ψηφίσουμε σε δύο διαφορετικές κάλπεις. Σε μία για το Δήμαρχο και το  δημοτικό Συμβούλιο και σε μια δεύτερη για να εκλέξουμε το  Συμβούλιο της Κοινότητας, της περιοχής δηλαδή  όπου  διαμένουμε.

Πρόκειται για μια  αλλαγή, που ευνοεί τις συγκλίσεις και τις συναινέσεις και δίνει τη δυνατότητα στους πολίτες, στις κινήσεις  και στις  πρωτοβουλίες πολιτών να διεκδικήσουν την ψήφο της  κοινότητάς τους. 

Ο Κλεισθένης  στοχεύει  στην καλλιέργεια μιας νέας κουλτούρας όσον αφορά τη συμμετοχή των πολιτών στα κοινά και τη μεταξύ τους συνεργασία. Οι κάτοικοι μιας περιοχής, μιας γειτονιάς έχουν πλέον τη δυνατότητα να συνεργαστούν μεταξύ τους και να διεκδικήσουν την ψήφο των υπολοίπων κατοίκων της περιοχής. Αλλάζει με άλλα λόγια η διακυβέρνηση ως φιλοσοφία και πρακτική. Η κοινότητα  γίνεται το πρωτογενές κύτταρο  της τοπικής αυτοδιοίκησης. Αποκτούν φωνή  οι  πολίτες και οι  συλλογικότητες. Μέσω των αποκεντρωμένων εξουσιών  αναδεικνύονται οι κοινωνικές ομάδες που είχαν αγνοηθεί και καταγράφονται  οι ιδιαίτερες ανάγκες κάθε τόπου. Οι τοπικές κοινωνίες και οι τοπικοί παραγωγικοί φορείς αποκτούν οντότητα και  μπορούν να ακουστούν και να βελτιώσουν την καθημερινότητά τους. Το παλιό μοντέλο διοίκησης έχει εγκαταλειφθεί, παύει η διακυβέρνηση του δήμου να είναι συγκεντρωτική, οι πολίτες αποκτούν πρωταγωνιστικό ρόλο  καθώς οι εξουσίες πηγάζουν από τα κάτω.

Οι εκλεγμένοι κοινοτικοί σύμβουλοι  θα βρίσκονται σε καθημερινοί επαφή με τους κατοίκους της γειτονιάς καθώς θα είναι οι γείτονες της διπλανής πόρτας και οι ετήσιες υποχρεωτικές συνελεύσεις κάθε κοινότητας – που φυσικά μπορεί να είναι και πιο συχνές – θα φέρνουν στην επιφάνεια τα προβλήματα της κοινότητας και θα αναδεικνύουν τα καλά στοιχεία και τις επιτυχίες των διεκδικήσεων ώστε αυτά να αποτελέσουν καλές πρακτικές για άλλες κοινότητες και για την περαιτέρω κινητοποίηση των κατοίκων. Τα αποτελέσματα των συνελεύσεων, αφού καταγραφούν, θα μεταφέρονται στο δημοτικό Συμβούλιο το οποίο είναι υποχρεωμένο να τα συζητήσει και να αποφασίσει σε σύντομο χρονικό διάστημα όσον αφορά την υλοποίησή τους.  Το κοινοτικό Συμβούλιο δηλαδή θα παίξει το ρόλο του διαμεσολαβητή ανάμεσα στους κατοίκους της κοινότητας και τη δημοτική αρχή και επειδή ο Κλεισθένης τού προσδίδει δύναμη, μπορεί να διεκδικεί σθεναρά την ικανοποίηση των αιτημάτων του. Επιπλέον του εξασφαλίζει και μια οικονομική ανεξαρτησία με την παροχή ενός μικρού ποσού που μπορεί η κοινότητα να διαθέτει για τις ανάγκες της.

Όλες αυτές οι αλλαγές ακούγονται πρωτοποριακές και ευαγγελίζονται μια καινούρια πραγματικότητα, αλλά δημιουργούν και μια τεράστια ευθύνη. Τη διαχείριση της δικής μας καθημερινότητας. Τα παράπονα πια δεν θα απευθύνονται στο δήμαρχο αλλά και προς εμάς τους ίδιους. Εμείς θα πρέπει να γίνουμε πιο ενεργοί, πιο απαιτητικοί, πιο διεκδικητικοί πολίτες.
Ναι μεν ο νόμος μάς δίνει  τη δυνατότητα, αλλά πώς αυτή θα αξιοποιηθεί από τους κατοίκους; Είναι διατεθειμένοι οι κάτοικοι μιας περιοχής να βγουν από το καβούκι τους και από την αδράνεια που το παλιό  εκλογικό σύστημα τούς είχε ρίξει,  να δραστηριοποιηθούν και να διεκδικήσουν αυτά που ο νόμος τους παρέχει, για να μην πω και ακόμα περισσότερα; Είναι διατεθειμένοι να πλαισιώσουν τις εθελοντικές ομάδες της κοινότητάς τους, να υιοθετήσουν τη γειτονιά τους, το δρόμο τους, το δένδρο ή το παγκάκι έξω από το σπίτι τους;. Να ενδιαφερθούνε για το γείτονα, τα παιδιά που παίζουν στην παιδική χαρά ή στην αυλή του σχολείου, να χαρτογραφήσουν με τα μέλη του κοινοτικού Συμβουλίου τα ευάλωτα νοικοκυριά τις περιοχής τους,  να γίνουν τα μάτια και τα αυτιά της γειτονιάς, να ιδρύσουν ομάδες για την καταγραφή της τοπικής ιστορίας, να αναδείξουν τα μνημεία και τις ιδιαιτερότητας της γειτονιάς, να στηρίξουν τα μαγαζιά της περιοχής, να συστήσουν ενεργειακές κοινότητες;

Ο Κλεισθένης εξασφαλίζει το θεσμικό πλαίσιο, αλλά το βάρος πέφτει σε μας τους ίδιους. Ναι μεν αίρονται τα θεσμικά εμπόδια των παλαιότερων νόμων,  αλλά απαιτείται συγχρόνως και μια συλλογική προσπάθεια για τη συμμετοχή των πολιτών στα κοινά, στην ανάδειξη της πολυμορφίας των τοπικών κοινοτήτων  και των πολλαπλών ταυτοτήτων των σύγχρονων κοινωνιών.