Βιώνουμε σήμερα μεγάλες, παγκόσμιων διαστάσεων, προκλήσεις, όπως η κλιματική κρίση, η όξυνση των ανισοτήτων και της βιοτικής επισφάλειας, η περαιτέρω εμπορευματοποίηση της ζωής μας στο ολοένα και περισσότερο αποδυναμωμένο κοινωνικό κράτος (σε παιδεία, υγεία, συντάξεις) και βεβαίως οι πόλεμοι.

Βιώνουμε το μετασχηματισμό της παγκοσμιοποίησης, που σχετίζεται με τη συγκέντρωση κεφαλαίων και ισχύος σε έναν μικρό αριθμό επιχειρηματικών κολοσσών με επίκεντρο τις ΗΠΑ, την επικέντρωση στη χρηματιστική έναντι της παραγωγικής δράσης, καθώς και την κρίση των αλυσίδων εφοδιασμού στη μεταπανδημική εποχή.

Όλα αυτά συνδέονται με γεωπολιτικές ανακατατάξεις και επιδρούν στον παγκόσμιο καταμερισμό εργασίας, αλλά και στις συνθήκες και αμοιβές της εργασίας, ιδιαίτερα στην Ευρώπη και στον λεγόμενο αναπτυγμένο κόσμο. Παρατηρούμε, επίσης, την περαιτέρω υποχώρηση, οικονομική, γεωπολιτική και αξιακή, της ΕΕ. 

Παρατηρούνται μεταλλαγές του πολιτικού στο εσωτερικό των αναπτυγμένων χωρών με την ανάδυση μιας διπολικής εκλογικής πραγματικότητας όπου κυριαρχεί το νεοφιλελεύθερο «ακραίο κέντρο» (κεντροδεξιό ή/και κεντροαριστερό, με μικρές διαφοροποιήσεις) με βασικό αντίπαλο, αλλά και δυνητικό αναγκαστικό σύμμαχο, τον ακροδεξιό λαϊκισμό ενώ η Αριστερά εμφανίζεται σε διαρκή αποδρομή. 

Η απαξίωση της επίσημης πολιτικής και η σταθερά μεγάλη αποχή στις εκλογικές αναμετρήσεις σχετίζεται με μια «κρίση νομιμοποίησης» της ουσίας των εκλογικών αποτελεσμάτων σε πολλές χώρες της ΕΕ μεταξύ των οποίων και στην Ελλάδα.

Η κρίση νομιμοποίησης συνδέεται με την έλλειψη πειστικού εναλλακτικού οράματος από την «πληθυντική Αριστερά», μιας και μέρος «του κόσμου της αποχής» κάνει αυτή την επιλογή, είτε ως πολιτική θέση είτε επειδή δεν πείθεται από την υπάρχουσα αντιπροσώπευση και τα προγράμματα αριστερών κομμάτων γιατί θεωρεί πως η οικοδόμηση ενός νέου εναλλακτικού οράματος δεν μπορεί να επικαλείται παραδείγματα του παρελθόντος. 

Οι νέες προκλήσεις απαιτούν καινούργιες προτάσεις και χρειάζεται να επινοηθούν νέοι όροι, νέα γλώσσα, νέοι τρόποι να πράττουμε δημόσια και συλλογικά και βέβαια νέοι τρόποι απεύθυνσης, συμπερίληψης και συμμετοχής.

Μέρος του προβλήματος είναι και η απουσία ενός συλλογικού πολιτικού υποκειμένου, όπως υπήρξε παλιά «το έθνος», «ο λαός», η «εργατική τάξη». Ένα τέτοιο υποκείμενο θα μπορούσε ίσως να είναι το «πλήθος» (multitude). Η σύνδεση με τα κοινωνικά κινήματα, τους κοινωνικούς χώρους και την κοινωνία ευρύτερα παραμένει ζητούμενο. Τα δημόσια αγαθά, ο δημόσιος χώρος και τα Κοινά, καθώς και ένα νέο καταναλωτικό πρότυπο, είναι κρίσιμοι τομείς/άξονες. 

• Λόης Λαμπριανίδης, Οικονομικός γεωγράφος, αφ. καθηγητής Πανεπιστημίου Μακεδονίας, πρ. Γενικός Γραμματέας Ιδιωτικών Επενδύσεων υπ. Οικονομίας & Ανάπτυξης, μέλος του Γνωμοδοτικού Συμβουλίου του ΕΝΑ – Ανάλυση στο Ινστιτούτο ΕΝΑ
• Όλη η ανάλυση: https://shorturl.at/koLY1