Κάθε φορά που ολοκληρώνει τον βιολογικό του κύκλο κάποιο δημόσιο πρόσωπο, συνήθως αγιογραφείται γενικώς –και λοιδορείται από αρκετούς επίσης.

Η δε κηδεία του, μπορεί να γίνει από θέμα στις «πρωινατζούδες», έως προεκλογική συγκέντρωση, αν πρόκειται για οικογένεια πολιτικών, όπως προσφάτως συνέβη στην περίπτωση του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη.

Δε λέω ότι είναι καλό ή κακό, απλώς συμβαίνει: όποιος ζει δημοσίως, πεθαίνει δημοσίως. Αλλά -επειδή πολλά γράφονται αυτές τις μέρες και για να μην τρελαθούμε τελείως – καλό είναι να θυμηθούμε λίγο τον βίο και την πολιτεία του πρώην πρωθυπουργού.

Οι πολιτικοί, δεν κρίνονται φυσικά από τις κοινοτυπίες ή τις γελοιότητες που εκφωνούνται στους επικηδείους, χάριν της προβολής των εκφωνούντων. Κρίνονται κάποια στιγμή από την Ιστορία, στη βάση της κορυφαίας πολιτικής τους επιλογής.

Λοιπόν, ο «τεθνεώς», ούτε «δεδικαίωται» -όπως ανοήτως επαναλαμβάνουμε σχεδόν πάντοτε υπό το δέος οποιασδήποτε απώλειας, ούτε βεβαίως συγχωρείται για οτιδήποτε, απλώς και μόνο επειδή ήρθε η ώρα να αποχωρήσει από «τον μάταιο κόσμο» -άλλη ανοησία του συρμού αυτή.

Ό,τι κι αν προσπαθήσει κανείς να επιδώσει στην υστεροφημία του ή να προσάψει στον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη, δεν μπορεί να αναιρέσει τα γεγονότα: Η κορυφαία του πολιτική επιλογή, ήταν η Αποστασία του ’65, της οποίας υπήρξε ο αρχιτέκτονας και η οποία άνοιξε τον δρόμο στην χούντα που ακολούθησε. Αυτό δεν μπορεί να διαγραφεί, όση προσπάθεια κι αν καταβληθεί από οποιονδήποτε.

Δεν αναιρείται ούτε καν από το γεγονός ότι ο Μητσοτάκης ήταν από τους πρώτους πολιτικούς που συνελήφθησαν κατά το πραξικόπημα: φυσικό ήταν, ο φασισμός δεν ξεπληρώνει τις  χάρες που, ηθελημένα ή αθέλητα, του κάνει το σύστημα.

Απλώς τις εκμεταλλεύεται. Η πτώση της Δημοκρατίας της Βαϊμάρης διδάσκει πολλά και δεν έχει μελετηθεί όσο θα έπρεπε, ακόμη και στη σημερινή μας πραγματικότητα.
Βεβαίως, ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης ήταν ένας ιδιαίτερα ευφυής άνθρωπος και απέδειξε κορυφαία ικανότητα στον χειρισμό της πολιτικής συγκυρίας.

Ο αποστάτης του ’65, ο «τελειωμένος» από την πολιτική ζωή, ο «Μητσοτάκη κάθαρμα» που φώναζαν χιλιάδες λαού στους δρόμους, καίγοντας τις εφημερίδες που τον υποστήριξαν, κατάφερε μετά την πτώση της χούντας να επιβιώσει κοινοβουλευτικά μ’ ένα προσωποπαγές τοπικό κόμμα -ουσιαστικά σαν ανεξάρτητος υποψήφιος- λίγο αργότερα βρέθηκε αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης «εισβάλοντας» στη ΝΔ και, κάτι περισσότερο από είκοσι μόλις  χρόνια μετά το 1965, εκλέχθηκε Πρωθυπουργός, στέλνοντας στην Αντιπολίτευση τον Ανδρέα Παπανδρέου –προσωπικό του αντίπαλο με τεράστιο λαϊκό έρεισμα από τότε.

Δεν συμβαίνει συχνά –βασικά αν δεν κάνω λάθος δεν έχει παρατηρηθεί ποτέ και πουθενά κάτι ανάλογο. Επίσης τότε, ηγείται ουσιαστικά της πρώτης μετά τον Εμφύλιο κυβέρνησης στην οποία μετέχει η Αριστερά. Αυτό αντικειμενικά του πιστώνεται –αν και προσωπικά είμαι από αυτούς που εκτιμούν ότι το κίνητρο και των δύο πλευρών για εκείνη η συγκυβέρνηση, ήταν ένας συγκυριακά κοινός τους στόχος: το πολιτικό τέλος του Ανδρέα Παπανδρέου και του ΠΑΣΟΚ. Εκείνη η κυβέρνηση λοιπόν, απέτυχε παταγωδώς και σ’ αυτόν τον στόχο της και σε κάθε άλλον. Στο μόνο που πέτυχε, ήταν να αναδείξει τελικά μετά από τρεις συνεχόμενες εκλογικές αναμετρήσεις, αυτοδύναμη κυβέρνηση του Μητσοτάκη, που ούτε κι αυτό το λες πολιτικό θρίαμβο: η κυβέρνηση του δεν μακροημέρευσε, καθώς ανατράπηκε εκ των έσω, από τον Αντώνη Σαμαρά.

Ο Μητσοτάκης από τότε έλεγε ότι ανατράπηκε με «Aποστασία»… Αλλά, μια και την πτώση του ακολούθησαν άμεσα εκλογές, στις οποίες η κίνηση Σαμαρά επιβραβεύτηκε με εντυπωσιακή επίδοση του τότε νεοσύστατου κόμματός του, «Αποστασία» δεν τη λες.

Όχι, η Ιστορία δεν έχει τόσο πολύ χιούμορ. Παρεμπιπτόντως, εκείνες τις εκλογές τις κέρδισε ο Ανδρέας Παπανδρέου και το ΠΑΣΟΚ, προσεγγίζοντας το ποσοστό του 1981. Ο Μητσοτάκης «συνταξιοδοτήθηκε» πολιτικά, ο τότε ενιαίος Συνασπισμός της Αριστεράς διαλύθηκε –και «πλήρωσε», πολιτικά πάντα, την επιλογή της συμπόρευσης μαζί του.

(Βεβαίως και το ΠΑΣΟΚ, μια δεκαετία αργότερα, μεταξύ άλλων και χάρη σ’ έναν άλλο Παπανδρέου, διελύθη τελικά εις τα εξ ων συνετέθη –αλλά αυτό είναι άλλη ιστορία).

Ίσως να είναι ακόμη πολύ νωρίς για να κριθεί οριστικά και αμετάκλητα ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης –αν και αυτό δεν συμβαίνει σχεδόν ποτέ, η Ιστορία συνήθως χρησιμοποιείται κατά το δοκούν. Αλλά όσο υπάρχουν άνθρωποι που έζησαν γεγονότα τα οποία θυμούνται, μερικά πράγματα δεν μπορούν να διαγραφούν.

Ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης πέρασε λοιπόν στην Ιστορία. Οι προσπάθειες «αγιοποίησης» του, ήταν αναμενόμενες. Η ολοφάνερη προσπάθεια τόσο της οικογένειας, όσο και διαφόρων περί αυτήν πολιτευομένων, να εκμεταλλευτούν πολιτικά την απώλεια, δεν με ενόχλησε καθόλου: το πένθος του ο καθένας το διαχειρίζεται όπως θέλει –και στην πολιτική πολλά επιτρέπονται.

Ίσως θλιβερότερο όλων ήταν το γεγονός ότι ορισμένοι «υπερ-αριστεροί», υποδέχθηκαν με ύβρεις και χονδροειδή «αστεία» την είδηση του θανάτου του, πριν καν κηδευτεί ο άνθρωπος.

Θα μου πείτε ίσως, ότι στη σάτιρα όλα επιτρέπονται. Συμφωνώ και προσυπογράφω –εξ επαγγέλματος δε. Όμως αυτό ισχύει όταν απευθύνεσαι σε κάποιον πανίσχυρο, όχι σε κάποιον ακίνδυνο πλέον –πολύ περισσότερο σε κάποιον που δεν βρίσκεται στη ζωή.

Άλλωστε, αρκετοί από τους «οργισμένους» σημερινούς υβριστές, είχαν υποδεχθεί με ενθουσιασμό την επιλογή της συγκυβέρνησης με τον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη, την περίοδο που θα μείνει στην Ιστορία ως «το βρώμικο ’89». Είπαμε: όσο υπάρχουν άνθρωποι που έζησαν γεγονότα τα οποία θυμούνται, μερικά πράγματα δεν μπορούν να διαγραφούν.

Κώστας Αποστόλου
Ηθοποιός –σκηνοθέτης , μέλος του Συντονιστικού
της Πολιτικής Κίνησης «Η Κοινωνία Πρώτα»