Πέρασαν δυόμιση χρόνια από τότε. Τώρα βρήκα το κουράγιο να δημοσιεύσω τα συναισθήματα μου για τον δάσκαλό μου. Τα παρακάτω γράφτηκαν μόλις έμαθα τον θάνατό του. Γενάρης του 2012. Πώς γίνεται ενας νεκρός να ζεί;

“Για τον κόσμο τον πολύ  το όνομα Ορφέας Αντώνογλου δεν σημαίνει τίποτα. Για μένα ήταν κάτι παραπάνω από πατέρας.

Γνώρισα τον Ορφέα Αντώνογλου το 1985, σε ηλικία 23 ετών. Τον έζησα από πολύ κοντά από το 1985 μέχρι τα Χριστούγεννα του 1989, δουλεύοντας μαζί του στα πλαίσια της διδακτορικής μου διατριβής. Τα χρόνια εκείνα, αν και αισθανόμουν την ιδιαιτερότητα του, δεν μπορούσα να καταλάβω πόσο θα έμελε να επηρεάσει τη ζωή μου. Επαιξε καθοριστικό ρόλο και κατόρθωσε να μεταμορφώσει ένα μοναχικό και σκληρό παιδί, ένα παιδί που προερχόταν από μια διαλυμένη οικογένεια σε ένα επιστήμονα με αρχές, με αυτοπεποίθηση, μεταφέροντας μου χριστιανικές αρχές παρόλο που ήμουν άθεος.

Εκανε για μένα πάρα πολλά. Ηταν κοντά μου σε πολύ δύσκολες στιγμές της ζωής μου.

Ηταν ενας σπάνιος άνθρωπος για δύο βασικούς λόγους. Πρώτον βοηθούσε όλους ανεξαιρέτως. Δεύτερον γιατί ήταν ένας άνθρωπος προκλητικής εντιμότητας. Ειχε μια αγάπη για την αλήθεια της επιστήμης, την οποία μου μετέφερε, μόνο που εγώ την μετεξέλιξα σε κάτι το οποίο αν δεν είχε κοινωνικές αναφορές δεν ησύχαζα. Και αυτός το ήθελε αυτό, μόνο που ο χώρος της εργασίας του, ένα ερευνητικό αντικαρκινικό κέντρο, τον περιόριζε.

Το γεγονός ότι του εξέφραζα την ευγνωμοσύνη μου για τον ρόλο που έπαιζε στη ζωή μου και τη σχέση μου με την επιστήμη, του άρεσε και τον έκανε να χαλαρώνει. Κάτι σπάνιο γιατί ήταν εκ φύσεως άνθρωπος κλειστός και εγκρατής.

Δεν είχε εχθρούς. Και αν είχε λίγους, τους απέκτησε στα πρόσωπα ατόμων που ζήλευαν την αποδοχή που είχε σε όλους. Τελικά αυτός είναι και ο μόνος σίγουρος τρόπος να αποκτούν εχθρούς οι καταξιωμένοι άνθρωποι.

Το γραφείο του το μοιραζόμασταν για αρκετά χρόνια και έτσι, τα βράδια όταν είχαν φύγει όλοι από το εργαστήριο, αναγκαστικά μιλούσαμε για ότι μπορούσε να απασχολεί ένα άτομο της ηλικίας μου που περνούσε πάνω από 16 ώρες τη μέρα στο εργαστήριο. Σπάνια μου ανοιγόταν και αυτές τις φορές τις θυμάμαι.

Την εποχή που ήμουν στη Βοστώνη 1990-1992, περίμενα τα γράμματα του με αγωνία για να μάθω τα νέα του εργαστηρίου, τα αποτελέσματα του ποδοσφαίρου, τα νέα της πολιτικής.

Αυτή τη στιγμή την είχα φανταστεί ότι κάποτε θα συνέβαινε. Και σκεφτόμουν ότι πιθανόν να έγραφα κάποιες γραμμές για κείνον. Δεν ήξερα όμως πότε . Τα τελευταία 2-3 χρόνια είχε καταπέσει ψυχολογικά. Μου το έλεγε συνέχεια. Εγώ τότε άλλαζα κουβέντα. Την προηγούμενη Δευτέρα με πήρε τηλέφωνο και ήθελε να με δεί. Μου είπε να πάω να τον πάρω όπως συχνά έκανα με το αυτοκίνητο και να φωνάξω τον Μπούτη, τον Κορτσάρη, τον Αλέξη το Λαμπρόπουλο και το Λαζόπουλο. Κανονίσαμε να γίνει αυτό το τραπέζι σήμερα. Όμως δεν πρόλαβα να τον δώ εν ζωή.

Τον ελεγαν όλοι σεφ. Ετσι και εγώ. Εξέφραζα με αυτόν τον τρόπο τον σεβασμό μου.

Ελεγε συχνά: Μη μου μιλάτε στον πληθυντικό. Ακόμη και τον θεό στο πάτερ ημών τον αναφέρουμε στον ενικό.

Αγαπημένε μου δάσκαλε Ορφέα. Εισαι καταδικασμένος να ζείς μέσα από τους μαθητές σου και μεσα από τους μαθητές των μαθητών σου. Και σε κάθε τι το οποίο προκύπτει, από εκεί πάνω που θα είσαι και θα μας παρακολουθείς πλέον, να είσαι ήσυχος γιατί αυτά που μας έμαθες, τα κρατήσαμε, τα σεβαστήκαμε στον χρόνο, τα πολλαπλασιάσαμε.

Η επιστήμη Ορφέα, όπως σωστά έλεγες , δεν είναι μια απλή καταγραφή της αλήθειας. Είναι μια υπόθεση που διαμορφώνεται μέσα στην κοινωνία κάτω από την πίεση κοινωνικών επιταγών. Αρα αν πιέσουμε προς την λάθος κατεύθυνση σαν κοινωνία, θα αναπτυχθεί η λάθος πλευρά της επιστήμης. Πόσο δίκιο είχες δάσκαλε μας. Ελπίζουμε να μας έστρεψες στη σωστή κατεύθυνση.

Ο αγαπημένος μας Ορφέας ενώ τα είχε καταλάβει όλα, χθές το βράδυ έπαψε να καταλαβαίνει. Δάσκαλε μας, καλό σου ταξίδι”

* Ο Δημήτρης Κουρέτας είναι Καθηγητής στο Τμήμα Βιοχημείας-Βιοτεχνολογίας στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας