Η ιρλανδική κυβέρνηση θα δυσκολευτεί να συντηρήσει για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα τις αισιόδοξες δηλώσεις της σχετικά με την ικανότητά της να επιλύσει μόνη της τα προβλήματα της χώρας. Μια αντιπροσωπεία που αποτελείται από ειδικούς της Κομισιόν, της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας και του ΔΝΤ ταξίδεψε στο Δουβλίνο την Πέμπτη 18 Νοεμβρίου, για να ξεκινήσει μια σε βάθος εξέταση της οικονομικής κατάστασης της χώρας.

Ads

Αυτή η ιδιαίτερη επίσκεψη των μελών των τριών θεσμών μαζί αποτελεί μια σοβαρή κίνηση προς την πλευρά των αγορών και είναι ένδειξη ότι η ενεργοποίηση ενός σχεδίου βοήθειας της Ιρλανδίας, έπειτα από εκείνο προς την Ελλάδα, δεν πρόκειται να αργήσει. Την Πέμπτη το πρωί, ο διοικητής της Κεντρικής Τράπεζας της Ιρλανδίας, ο Πάτρικ Χόνοχαν, δήλωσε ότι αναμένει οι συζητήσεις να καταλήξουν στη διάθεση ενός δανείου “πολλών δεκάδων δισ. ευρώ”. Οι Ιρλανδοί δεν αποδέχονται εύκολα την κατάσταση αυτή. Για αυτό το μικρό έθνος που είναι ανεξάρτητο για λιγότερο από έναν αιώνα (1921), που διατηρεί ακόμη την κακή ανάμνηση της βρετανικής κυριαρχίας, η εθνική κυριαρχία είναι ιερή. Το φάντασμα μιας “ιρλανδοφάγου” Ε.Ε., που αποσκοπεί στη διάλυση των χαρακτηριστικών και της αυτονομίας των αποφάσεων του έθνους, ήταν αποφασιστικός παράγοντας του ιρλανδικού “όχι” στο δημοψήφισμα για τη συνθήκη της Λισσαβώνας το 2008.

Έναν χρόνο αργότερα, τον Οκτώβριο του 2009, οι Ιρλανδοί ψήφιζαν μαζικά “ναι”, απαντώντας στην ίδια ερώτηση, που τους είχε ξανατεθεί, αφού απέσπασαν από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο την εγγύηση της διατήρησης ορισμένων από τις αρμοδιότητές τους: τη στρατιωτική ουδετερότητα, την απαγόρευση των αμβλώσεων και, κυρίως, τη δημοσιονομική ιδιαιτερότητα. Μια εναρμόνιση της φορολογίας στην Ευρώπη -κάτι που επιθυμούν Παρίσι και Βερολίνο- θα αποτελούσε μοιραίο πλήγμα για την Ιρλανδία: τον πολύ χαμηλό φορολογικό συντελεστή για τις επιχειρήσεις (12,5%) που είχε προσφέρει στην “κελτικη τίγρη” την καταπληκτική της ανάπτυξη στα τέλη της δεκαετίας του 1980. Το Παρίσι και το Βερολίνο επικρίνουν αυτό το “φορολογικό ντάμπινγκ” που συνιστά σοβαρό πόλο έλξης για τις πολυεθνικές.

Εθνική κυριαρχία και δημοσιονομική ανεξαρτησία: η ευαίσθητη χορδή στην Ιρλανδία. Στη Βουλή την Τετάρτη ο επικεφαλής του Φάιν Γκέιλ, του βασικού κόμματος της αντιπολίτευσης (κεντρώο κόμμα), πρόβαλε αυτό το προσοδοφόρο θέμα: “Υψώθηκε λευκή σημαία!” δήλωσε η Έντα Κένι. “Έρχονται την Πέμπτη για να υπαγορεύσουν στην ιρλανδική κυβέρνηση τους όρους του σχεδίου βοηθείας!”

Στις παμπ, το βράδυ, οι συζητήσεις είχαν το ίδιο θέμα: “Αν η Ευρώπη και το ΔΝΤ αναμειχθούν, θα χάσουμε την κυριαρχία μας, την ταυτότητά μας, τα πάντα” μουρμουρά ένας πελάτης, με το τσιγάρο στο χέρι. “Θέλουν να ευθυγραμμίσουν τους φόρους μας και τότε πάμε χαμένοι. Πρέπει να εμποδίσουμε τους λύκους να μπούνε μέσα!”

Ωστόσο η κατάσταση είναι κρίσιμη. Η ΕΚΤ έχει θέσει υπό βοήθεια τον τραπεζικό τομέα της Ιρλανδίας εδώ και μήνες, με το δημόσιο έλλειμμα να φτάνει το 32% του ΑΕΠ, την ανεργία να αγγίζει το 14%, το ποσοστό απόδοσης των ιρλανδικών ομολόγων να υπερβαίνει το 8%. Απειλείται η σταθερότητα της Νομισματικής Ένωσης.

Οι ηγέτες του Ευρωγκρούπ και της Κομισιόν επιθυμούν τον απεγκλωβισμό των ευρωπαϊκών δανείων και του ΔΝΤ. Ακόμη και η Μεγάλη Βρετανία, που συνήθως δεν είναι ιδιαίτερα πρόθυμη σε ό,τι αφορά τη δημοσιονομική αλληλεγγύη, δηλώνει “έτοιμη” να πάρει μέρος σε μια βοήθεια προς την Ιρλανδία για τη διάσωση του τραπεζικού συστήματος, όπως δήλωσε ο Τζορτζ Όζμπορν, ο υπουργός Οικονομικών της Βρετανίας. Αλλά το σχέδιο βοήθειας μπορεί να ενεργοποιηθεί μόνο αν το ζητήσει το Δουβλίνο.

Οι Ιρλανδοί ηγέτες επιχειρούν να συντηρήσουν την ψευδαίσθηση ότι μπορούν να τα καταφέρουν δίχως τη βοήθεια αυτή. Μια βοήθεια που θα έρθει από το “εξωτερικό” θα είναι ταπεινωτική. Μπορεί επίσης να συνοδεύεται από επώδυνους όρους – όπως, σε αντάλλαγμα, την αύξηση του γνωστού φόρου επί των επιχειρήσεων.

Την Τετάρτη, στο δημόσιο ραδιόφωνο, ο υπουργός Οικονομικών Μπράιαν Λένιχαν απέρριψε επιδέξια ένα τέτοιο ενδεχόμενο. Σύμφωνα με τις ευρωπαϊκές συνθήκες, η φορολογία αποτελεί αρμοδιότητα της εθνικής εξουσίας. Θα παραμείνει, είπε, ένας “πυλώνας” της εθνικής οικονομικής πολιτικής: “Είναι κάτι το απολύτως θεμελιώδες για τις αναπτυξιακές μας προοπτικές”.

Ευσχήμως, ο Λένιχαν επιχείρησε να αφήσει να εννοηθεί ότι η διεθνής βοήθεια θα αφορά τη διάσωση των τραπεζών και όχι τόσο την ενίσχυση των δημόσιων οικονομικών, που θα παραμείνουν υπό τον έλεγχο της κυβέρνησης. Η τελευταία προβλέπει να φέρει το έλλειμμα στο 3% το 2014, και να μειώσει κατά 6 δισ. ευρώ τον προϋπολογισμό του 2011, πρώτη φάση ενός σχεδίου εξοικονόμησης 15 δισ. ευρώ σε διάστημα 4 ετών.

Η επιτροπή των ειδικών από την πλευρά της έχει αναλάβει την “εξέταση των δομικών προβλημάτων των ιρλανδικών τραπεζών υπό το φως των πρόσφατων πιέσεων στις αγορές και την εκτίμηση του τι πρέπει να γίνει γιατί τα τραπεζικά θέματα είναι δύσκολα και τεχνικά” δήλωσε ο υπουργός.

Η κυβέρνηση κρέμεται από μια κλωστή. Ο συνασπισμός Φιάνα Φέιλ (κεντροδεξιό κόμμα) και Πρασίνων διαθέτει μικρή πλειοψηφία τριών εδρών στη Βουλή και αναμένεται να χάσει μια έδρα σε αναπληρωματικές βουλευτικές εκλογές τον Νοέμβριο. Ο συντηρητικός πρωθυπουργός Μπράιαν Κάουεν, πρώην υπουργός Οικονομικών, και ο οποίος θεωρείται υπεύθυνος της κρίσης, σπάει όλα τα ρεκόρ αντιδημοφιλίας. Μόνο ένα 18% των Ιρλανδών τον εμπιστεύονται. Ο προϋπολογισμός του 2011, που θα κατατεθεί στις 7 Δεκεμβρίου, μπορεί να μην αποσπάσει την πλειοψηφία. Και να οδηγήσει στην πτώση της κυβέρνησης.

Στην Αυγή της 20/11/2010