Κάθε επισήμανση για στρεβλώσεις του ΕΣΥ, σε τέτοιους καιρούς και μάλιστα από τον κ Μητσοτάκη  θεωρείται ύποπτη και έωλη. Σημαίνει άραγε αυτό, πως το ΕΣΥ του παραδόθηκε ως ελβετικό ρολόι και αυτός μέσα σε μια διετία το ξεκούρδισε; Ουδέν ψευδέστερον!

Ως πετράδι στο στέμμα του κοινωνικού κράτους παραμένει άραγε το ΕΣΥ αναφανδόν άξιο υπεράσπισης, ως ημέτερος άθλος; Κάτι τέτοιο θα μπορούσε να ισχύει μόνον με την έννοια του πολιτικού κληρονόμου του Παπανδρεισμού, όσο κι αν πολλοί ανατριχιάζουν στην ιδέα! Η δημιουργία του ΕΣΥ είναι έργο μιας άλλης, μακρινής περιόδου και η ιστορία της δημιουργίας του μπορεί να φωτίσει ευρύτερες πλευρές της τότε κοινωνικής και πολιτικής ζωής. Εάν αρκούσε πάντως η ποσοτική μεγέθυνση του, το ΠΑΣΟΚ θα κυβερνούσε ακόμη.

Ακούγεται επίσης ο ισχυρισμός πως αν και λόγω μνημονίων δεν τα πρόλαβε κι όλα στην υγεία, τουλάχιστον η τοποθέτηση του ΣΥΡΙΖΑ ήταν πάντα με τον λαό. Αν μιλάμε για κορυφαίες αδιαφανείς υποθέσεις, τύπου ΚΕΕΛΠΝΟ ή Novartis, αυτό ισχύει. Αν όμως μιλάμε για την «μικρή» διαφθορά και τα πολλαπλά θύματα της (χρήστες υπηρεσιών, νέοι γιατροί, άλλοι εργαζόμενοι κλπ), τότε η πενταετής διακυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ μάλλον περιορίστηκε στο να εμπλουτίσει το κατεστημένο με «πεφωτισμένους». Δεν συγκρότησε  επ’ ουδενί κίνημα ανατροπής αλλά έκανε διαχείριση, σπέρνοντας συχνά τη σύγχυση.

Ιστορική αναδρομή

Πέρασαν 35 χρόνια και τίποτε δεν θυμίζει πλέον την προ  του 1985 υγειονομική αθλιότητα, ιδιαιτέρως στην περιφέρεια της χώρας. Το σύστημα αναπτύχθηκε πανελληνίως, αναλόγως των ιδιαιτεροτήτων της κάθε περιοχής (γεωγραφικού ανάγλυφου, δημογραφικού, αναπτυξιακών προοπτικών, κατανομής προσωπικού, πολιτικοκοινωνικών ιδιαιτεροτήτων).

Από την αρχική έκρηξη, σε μονοπάτια απάτητα και χωρίς λεπτομερές κεντρικό σχέδιο, ευλόγως προέκυψαν ανισότητες, κενά, υστερήσεις, συσσώρευση παρωχημένου και έλλειψη σύγχρονου δυναμικού, συγκρουόμενα αιτήματα τοπικών κοινωνιών και εργαζομένων αλλά και διαπάλη συμφερόντων.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι το ΕΚΑΒ, που υπήρξε γνήσιο τέκνο του ΕΣΥ και θεωρείται σήμερα ως κάτι το αυτονόητο. Το «αυτονόητο» όμως υπήρξε επί μακρόν μια πολυτέλεια για πολλές περιοχές. Έτσι, μέχρι και το 2010 υπήρχε ολόκληρος νομός που δεν διέθετε καθόλου ΕΚΑΒ (ο ν. Ξάνθης).

Αφού ξεπέρασε το ΕΣΥ και τον κάβο της προσπάθειας αποδιάρθρωσης του δια της ιδιωτικής πρωτοβουλίας (περίοδος πατρός Μητσοτάκη), ολοκληρώθηκε πανελληνίως σε πείσμα όσων εντόπιζαν υπαρκτές και μη στρεβλώσεις. Άλλων η κριτική είχε την στοργή του φίλου κι άλλων είχε την μοχθηρία του εχθρού. Πολιτικά, υπήρξαν παλιοί αντίπαλοι που το αγκάλιασαν αλλά και παλιοί φίλοι που το πρόδωσαν.

Όταν το δίκτυο έφθανε πια σε απαρτίωση και ερχόταν η ώρα των διορθώσεων, το πρόφτασε η λαίλαπα των μνημονίων. Ακολούθησε η μεταβατική περίοδος του ΣΥΡΙΖΑ, όπου ως αναγκαστικός στόχος θεωρήθηκε η ποσοτική αναζωογόνηση του. Σήμερα, ο εκτός τόπου και χρόνου κ Μητσοτάκης, μεταξύ δέλτα κύματος και delta μετάλλαξης, εμπνέεται από τους «τέσσερις» ειδήμονες. Ας δούμε τι ακριβώς του αποκάλυψαν, ποιες περιπτώσεις σκανδαλωδών εξαιρέσεων και ευνοιών που δημιουργούν, τάχα, χάος:

Τα «προβληματικά νοσοκομεία»

Σε έξι (6) νομούς της χώρας πράγματι λειτουργούν συμπληρωματικά, δύο κοντινά νοσοκομεία: Γιαννιτσά και Έδεσσα(36 km), Βέροια και Νάουσα (20 km), Πτολεμαίδα και Κοζάνη (30 km), Λειβαδιά και Θήβα (46 km),  Άγιος Νικόλαος και Ιεράπετρα (31 km), Άργος και Ναύπλιο (13 km). Στην Ηλεία, δίπλα στο νοσοκομείο του Πύργου λειτουργούν επικουρικά η Αμαλιάδα (19 km) και τα Κρέστενα (24 km). Επίσης η χώρα διαθέτει σε αρκετούς νομούς, «βοηθητικά» νοσοκομεία όπως: Διδυμότειχο, Μεσολόγγι, Κύμη, Κάρυστος, Αίγιο, Κυπαρισσία, Μολάοι, Σητεία, Νεάπολη, Ληξούρι. Στις ειδικές περιπτώσεις θα πρέπει σίγουρα να προσθέσει κανείς και τις νησιωτικές περιφέρειες με 19 νοσοκομεία (Βόρειο Αιγαίο 5, Νότιο Αιγαίο 8, Επτάνησα 5 και Κύθηρα)

Αλλού, όπως στην Σητεία, στην Κάρυστο, στον Βόρειο Έβρο κοκ αφορά σε απομονωμένες περιοχές. Αλλού αποτελεί κατάλοιπο συνθηκών γεωγραφικής απομόνωσης που έχουν πια αρθεί (πχ Εγνατία-Δυτική Μακεδονία). Σε άλλες περιπτώσεις υπήρξαν λόγοι ιστορικοί (πχ Μεσολόγγι, Ναύπλιο), αλλού υπάρχουν ιδρύματα απότοκα δωρεών ενώ σε πολλές περιπτώσεις απλώς έτυχε να είναι οι πόλεις ισομεγέθεις, κι έτσι η κυριάρχηση της «πρωτεύουσας» υπήρξε γενικότερα χλωμή (πχ Λασίθι, Βοιωτία, Πέλλα κά). Σε κάποιες περιπτώσεις, η διατήρηση αποτελεί πράγματι «επίτευγμα» του πελατειακού κράτους και των τοπικών δουλειών του.

Ακόμη κι αν περιοριστεί κανείς μόνον στα νομαρχιακά νοσοκομεία, παρατηρεί ότι η μακρά λίστα των «ιδιαιτεροτήτων» αφορά σε τριάντα νομούς και σε καμιά πενηνταριά νοσοκομεία κι όχι σε κάποιες λιγοστές (και επιλεκτικές;) εξαιρέσεις.

Παντού τα πάντα; 

Η κολυβοποίηση των παρεχόμενων υπηρεσιών υγείας πρέπει να αποφεύγεται, πρωταρχικά για ιατρικούς λόγους. Ο ζωτικός χώρος που προυποθέτει κάθε επιστημονική δραστηριότητα,  είναι ουσιώδης όρος, για την ορθή της άσκηση.

Ειδάλλως κινδυνεύει κανείς να χειρουργηθεί από νευροχειρουργό που εδράζει μεν πλησίον αλλά χειρουργεί σπανίως ή να έχει ο πάσχων την ψευδαίσθηση πληθώρας νοσοκομείων και όταν θα τα χρειαστεί στα αλήθεια να διαπιστώσει ότι δεν διαθέτει κανένα. Η ανάγκη αυξημένης ποιότητας και ο μελετημένος σχεδιασμός γεννήθηκαν ως προτεραιότητες μέσα από την ποσοτική μεγέθυνση κι όχι από παρθενογένεση.

Παρομοίως,  επισημάνει κανείς και στρεβλώσεις στην παρελθούσα τάση υπέρ των φαραωνικών εγκαταστάσεων ή στον φετιχισμό του ιατρο-τεχνολογικού εξοπλισμού και στην παράλληλη υποτίμηση του ρόλου του ανθρώπινου κεφαλαίου. Αυτό απέληξε στην ύπαρξη πολλών χώρων μη-χρησιμοποιούμενων ή ανορθολογικά χρησιμοποιούμενων.

Για την επικράτηση αυτής της «εργολαβικής» προσέγγισης, έχουν ευθύνη το πολιτικό κλίμα της τότε εποχής, το κίνημα υγείας που εκφυλίστηκε σε γραφειοκρατία του συστήματος καθώς και η εξέλιξη μιας μερίδας του πολιτικού προσωπικού σε ιδιοτελή νομενκλατούρα από ψευδοmanager.

Τέλος, η ανισορροπία της έλλειψης ανάπτυξης της Πρωτοβάθμιας στα αστικά κέντρα, πέραν των υπόλοιπων επιπτώσεων οδήγησε και στην υπερπαραγωγή ειδικών που επαγγελματικά σιτίζονται από την άσκηση πρωτοβάθμιας σε επίπεδο ιδιωτικής ιατρικής. Σε έναν μελλοντικό εξορθολογισμό, πολλοί εξ αυτών προφανώς θα περισσέψουν ενώ διαφορετικές προτεραιότητες θα επιβληθούν και στην ιατρική εκπαίδευση.

Πολλές τέτοιες «παρεκτροπές» μπορούν λοιπόν να επισημανθούν, που παρά τις υπαρκτές ευθύνες, σε μεγάλο βαθμό αποτελούσαν ανεπιθύμητες ενέργειες μιας επανάστασης. Κι η κριτική στην επανάσταση αποτελεί μια κάποια παρηγοριά για τους εχθρούς της αλλά κυρίως αποτελεί μια αληθινή ανάγκη για τους φίλους της.