Γιατί δεν χωρεί «αλλά»

Οι σύγχρονοι πόλεμοι χαρακτηρίζονται από τις μεγάλες απώλειες αμάχων. Ο πόλεμος καταστρέφει ηθικά τους ανθρώπους, τόσο τους ηττημένους όσο και τους νικητές. Η περιγραφή μετά το Βιετνάμ του postraumatic syndrome φώτισε αναδρομικά τις ψυχικές επιπτώσεις και στους δικούς μας κατά καιρούς πρόσφυγες, ομήρους κι αιχμαλώτους. Δεν χρειάζονται καν σχολιασμό οι επιπτώσεις στους υλικούς όρους της διαβίωσης (υποδομές, φτώχεια, πανδημίες κλπ). Όλα αυτά ανάγονται στο τετράγωνο αν συνυπολογίσουμε την απειλή παγκόσμιου-πυρηνικού πολέμου, στις διάφορες εκδοχές του. Η σημασία του θέματος πόλεμος είναι λοιπόν οικουμενική.

Η τοποθέτηση έναντι ενός οικουμενικού θέματος αναλόγως του τι «συμφέρει», ατομικά, συλλογικά ή εθνικά είναι μια μυωπική οπτική. Με την έννοια αυτή οι γεωστρατηγικές αναλύσεις, αν δεν έχει ξεκαθαριστεί πρώτα το θέμα σε επίπεδο αρχών, μπορεί να είναι αποπροσανατολιστικές. Η ορθή οπτική επιβάλλει σε οικουμενικά ζητήματα να εξαιρέσουμε από την κρίση μας τον «βόμβο της ιδιοτέλειας», αγνοώντας δηλαδή το πότε, πού και πώς εμείς ζούμε. Τι θα λέγαμε άραγε για τον πόλεμο στην Ουκρανία αν είμασταν απολίτικοι κι αχρονικοί κάτοικοι των νήσων Γκαλαπάγκος; Ό,τι θα υποστηρίζαμε τότε, ως αντικειμενικά μακρινοί, περίπου αυτό είναι το ορθό!

Δεν πιστεύω στην απλοποίηση ότι δίκιο είναι ό,τι συμφέρει την εργατική τάξη κι ως εκ τούτου κυλά μπροστά τον τροχό της ιστορίας. Εξάλλου κι ο Λένιν θα λάμβανε υπ’ όψιν του τουλάχιστον την πυρηνική τεχνολογία και δεν θα αρκείτο σε απλές αναδιατυπώσεις κειμένων του Πρώτου παγκόσμιου πολέμου. Πόσω μάλλον που δεν πιστεύω καν ότι νόμος είναι το δίκιο του εργάτη.

Από την άλλη, πόλεμος ήταν και το 1821 με πλήθος μάλιστα ακροτήτων, οι υπερασπιστές του Μεσολογγίου δεν ήταν όλοι τους αρχάγγελοι ενώ πόλεμος ήταν και το 1940 με μια πολύ αμφιλεγόμενη ηγεσία των αμυνομένων (Ι. Μεταξάς). Δεν αίρουν όμως αυτά τον δίκαιο χαρακτήρα τους. Το θέμα είναι αν υπάρχει εν προκειμένω, ένας «δίκαιος πόλεμος», που σημαίνει ότι κι εμείς οφείλουμε αλληλεγγύη προς αυτόν που τον διεξάγει;

Το πολιτικό κατεστημένο έχει πολλούς λόγους να απαξιώνει αυτή την προσέγγιση ως μη ρεαλιστική κι ονειρώδη και να ομνύει στην σκληρή πραγματικότητα των συσχετισμών και των συμφερόντων (πολιτικός ρεαλισμός). Συνήθως μάλιστα επικαλείται το ότι δεν υπάρχει ρητό διεθνές δίκαιο, αναγκαστικοί θεσμοί απόδοσης δικαιοσύνης και μηχανισμοί επιβολής των όποιων αποφάσεων τους. Ακόμη και οιωνεί αντισυστημικές απόψεις θεωρούν το διεθνές δίκαιο φενάκη κι εστιάζουν σε αντίστοιχες παρατηρήσεις. Η κοινή γνώμη εν πολλοίς ακολουθεί…

Το ηθικό αίτημα εκκρεμεί από τον 18ο αιώνα και την «Αιώνια ειρήνη» του Καντ. Προφανώς δεν έχει βρει την πολιτική του απόκριση στον σύγχρονο κόσμο. Χωρίς να μηδενίζει κανείς τις προόδους από τα 14 σημεία του Προέδρου Ουίλσον και την Κοινωνία των Εθνών μέχρι τον σημερινό ΟΗΕ και τους σύγχρονους διεθνείς θεσμούς, το ζήτημα της παγκόσμιας ρύθμισης συνεχίζει να απασχολεί. Συχνά επικρατεί ο φόβος ότι μια ισχυρή αρχή (παγκόσμιο κράτος) που θα αντιμετωπίσει τους αυταρχικούς παραβάτες θα μπορούσε να εξελιχθεί σε μια ακόμη πιο επικίνδυνη πανίσχυρη αυταρχική εξουσία.

Ασχέτως του τι πολιτική άποψη έχει ο καθένας για τους διεθνείς θεσμούς και την πολιτική τους προαγωγή σίγουρα δεν μπορεί πάντως να συγχέει το ηθικό αίτημα με την ατελέσφορη πολιτική οργάνωση και τις ελλείψεις ή τις ατέλειες της. Εξ άλλου τέτοια φαινόμενα δεν είναι άγνωστα και στις υπόλοιπες μορφές δικαίου. Αυτό δεν σημαίνει ότι παύει να υπάρχει το δίκιο, ακόμη κι όταν εξακριβωμένα στην συγκυρία της ζωής σου δεν μπορείς να το βρεις…

Από την μύγα ξύγκι

Η καταδίκη του Πούτιν, καθόλου δεν υποχρεώνει σε διακεκριμένο ατλαντισμό (πρόθυμοι και δεδομένοι). Ούτε εξηγεί την πρακτική αγνόηση της ελληνικής ομογένειας όπως κατέδειξε η αδιαφορία του να οριστεί πρόξενος στην Μαριούπολη επί ενάμιση χρόνο ή η επικοινωνιακή υπερυπερβολή της φυγάδευσης μόλις λίγων δεκάδων ομογενών ως μιας νέας καθόδου των Μυρίων.

Η θετική αν και καθυστερημένη πρωτοβουλία Δένδια για συνοδεία της ανθρωπιστικής βοήθειας εντός της πολιορκημένης Μαριούπολης αντέφασκε ευθέως με το μητσοτακικό «καμία κουβέντα με Ρώσους» και θύμιζε την επίσκεψη Τρίτση στην Βαγδάτη.

Η αντιπολίτευση επισήμως προσέτρεξε, έτσι ώστε να λάβει διακομματικό χαρακτήρα, αλλά αυτό αγνοήθηκε επιμελώς από τον κ Μητσοτάκη ενώ αμέσως μετά αγνοήθηκε ακόμη κι ο κ Δένδιας …

Συγκεκριμένα, ο κ Μητσοτάκης μετέτρεψε την ορθή πρωτοβουλία σε ένα συνεταιρισμό με τον κ Ερντογάν, αμφιπλεύρως του Μακρόν! Αυτό προφανώς συνιστά ξέπλυμα της πανομοιότυπης τουρκικής στάσης στην Κύπρο κι έρχεται να συμπληρώσει την δήλωση του ότι στην Ουκρανία συμβαίνει για πρώτη φορά κρατική εισβολή σε ευρωπαικό κράτος. Από την άλλη η προβολή της πρότασης χωρίς καμία συμφωνία με τους Ρώσους και μόλις δυο μέρες προ της πτώσης της πόλης, δείχνει ότι ήταν σκέτα λόγια και το ξέπλυμα έγινε άνευ λόγου.

Διακεκριμένος ατλαντισμός και «συνοδοιπόροι»

Η κυβέρνηση δαιμονοποιεί τους αντιπάλους της ακόμη κι όταν «υπερασπίζεται» απολύτως δίκαιες υποθέσεις. Θυμίζω την δήλωση Πέτσα κατά την κρίση στον Έβρο ότι ο αρχηγός της Αξιωματικής αντιπολίτευσης αποτελεί Δούρειο ίππο του Ερντογάν. τις καθημερινές ασκήσεις εμβολιοφροσύνης στις οποίες υποβαλλόταν όποιος έκανε κριτική στις ολιγωρίες τους και ότι η διαφοροποίηση από τον ατλαντισμό αποδόθηκε από εκλεκτά παπαγαλάκια ούτε λίγο ούτε πολύ σε έμμισθο σχέση με τον κ Πούτιν …

Αυτό κλιμακώθηκε πρόσφατα με την καταδίωξη κι όσων καλλιτεχνών συμμετέχουν σε ανεπιθύμητες συναυλίες. Διατεταγμένοι λίβελλοι, ύβρεις από επίσημους, κυπατζίδικα κολπάκια θυμίζουν ότι στους φιλελεύθερους ala Μητσοτάκη δεν αρκεί μόνο το να επιζητούν δηλώσεις ορθοφροσύνης (εθνικοφροσύνης, εμβολιοφροσύνης, ατλαντοφροσύνης κλπ) αλλά επιδίδονται πλέον και στο κυνηγητό «συνοδοιπόρων».

Υ.Γ.: αντί να ψάχνει τηλέφωνα γιατί δεν κάνει μια δική του «καθαρή» συναυλία ο πολυτάλαντος ερευνητής κ Ρωμανός;.