Ο «οδικός χάρτης» για τις επόμενες 1.000 μέρες της διακυβέρνησης Μητσοτάκη ήταν μια προσπάθεια να κρατήσει ζωντανό το αφήγημα περί ισχυρής οικονομίας «ανανεώνοντάς» το με μια «αισιόδοξη» και «καινοτόμα» νότα οικονομικής ανάπτυξης και βελτίωσης της ποιότητας ζωής των Ελλήνων

Ωστόσο, με την σκληρή πραγματικότητα να τον διαψεύδει, αντί να προσφέρει ουσιαστικές λύσεις στα μεγάλα προβλήματα που αντιμετωπίζει η ελληνική κοινωνία, ο «περίφημος οδικός χάρτης» αναπαράγει τις γνωστές, παρωχημένες νεοφιλελεύθερες πολιτικές, που αφήνουν τα κοινωνικά δικαιώματα και τις ανάγκες των πολιτών στο περιθώριο.

Εύλογα το κυβερνητικό «restart» του πρωθυπουργού βρήκε απέναντί του την έντονη αντίδραση κοινωνικών ομάδων και συνδικαλιστών που αποδόμησαν τα οφέλη που επαγγέλλεται ότι θα έρθουν ως το 2027.

Απώλεια αγοραστικής δύναμης και επιδείνωση των συνθηκών ζωής

Παρά τη «θετική πορεία της ελληνικής οικονομίας», την οποία συνεχώς ευαγγελίζονται κυβερνητικά στελέχη, αυτό που ζουν οι σήμερα οι Έλληνες πολίτες είναι η καλπάζουσα και ανεξέλεγκτη ακρίβεια, οι αυξήσεις σε βασικά καταναλωτικά αγαθά, στην ενέργεια και ένα οξύτατο πρόβλημα στέγασης που αγγίζει όλες τις ηλικίες.

Οι κυβερνητικές εξαγγελίες για αυξήσεις στους μισθούς μέχρι το 2027 και οι επιδοτήσεις δεν μπορούν να καλύψουν τις άμεσες ανάγκες των πολιτών και αγνοούν τη ριζική αναπροσαρμογή που απαιτείται για την αποκατάσταση της αγοραστικής τους δύναμης. Πρακτικά πίσω από τους πανηγυρισμούς και τις εξαγγελίες δεν κρύβεται η πραγματικότητα ότι η Ελλάδα είναι ουραγός και μόνο η Βουλγαρία υπολείπεται… ακόμη.

Υποβάθμιση των εργασιακών δικαιωμάτων και απορρύθμιση της αγοράς εργασίας

Η εργασιακή πραγματικότητα που βιώνουν σήμερα οι Έλληνες είναι αμείλικτη, με ευέλικτες μορφές απασχόλησης, την «πρωτοπορία» της εξαήμερης εργασίας και με πάνω από το 70% των μισθών να μην ξεπερνούν τα 900 ευρώ μεικτά.

Σε αυτόν τον προγραμματισμό, η έλλειψη αναφοράς στις συλλογικές διαπραγματεύσεις και την αποκατάσταση των συλλογικών και κλαδικών συμβάσεων όπως και την κατάργηση των αντεργατικών νόμων κάνει φανερό ότι προωθεί ένα ανασφαλές περιβάλλον χωρίς επαρκή προστασία για τους εργαζόμενους. Κωφεύει η κυβέρνηση για τις υποχρεώσεις που πηγάζουν από την ενσωμάτωση των ρυθμίσεων από την ευρωπαϊκή οδηγία για τον κατώτατο μισθό.

Γιατί, απλούστατα, η υπονόμευση των συνδικαλιστικών δικαιωμάτων και η αποδυνάμωση των συνδικάτων οδηγούν στη σταδιακή μείωση της διαπραγματευτικής δύναμης των εργαζομένων.

Αυτές είναι πολιτικές επιλογές της κυβέρνησης Μητσοτάκη, που αντί να ενισχύσει τα δικαιώματα των εργαζομένων και να εξασφαλίσει σταθερές συνθήκες απασχόλησης, στην ουσία προωθεί την απόλυτη απορρύθμιση της αγοράς εργασίας με σοβαρές κοινωνικές και οικονομικές συνέπειες.

Ανεπαρκής διαχείριση της ακρίβειας, της στεγαστικής κρίσης

Ένα από τα πιο επείγοντα προβλήματα που αντιμετωπίζει η ελληνική κοινωνία είναι η ραγδαία αύξηση των τιμών στα βασικά αγαθά και η απραξία της κυβέρνησης να αντιμετωπίσει την κερδοσκοπία και την ακρίβεια. Η επιβολή πρόσκαιρων και αποσπασματικών προστίμων σε μερίδα των κερδοσκόπων και οι επιδοτήσεις δεν αποτελούν λύσεις, ώστε οι πολίτες να αντισταθμίσουν την απώλεια αγοραστικής δύναμης των τελευταίων τριών χρόνων.

Η αισχροκέρδεια μπορεί να σταματήσει με έλεγχο των τιμών μέσω αυστηρών ρυθμίσεων και διαφάνεια, πράγματα τα οποία είναι ανύπαρκτα. Παράλληλα, δεν γίνεται καμία συζήτηση για ουσιαστικά μέτρα προστασίας των καταναλωτών από την κερδοσκοπία σε κρίσιμους τομείς, όπως η ενέργεια και τα καύσιμα, που εκτοξεύουν το κόστος ζωής. Πρακτικά, είναι επιλογή της κυβέρνησης, η απόλυτη ασυδοσία και η εκτόξευση της ακρίβειας ενώ, υποκριτικά, συνεχίζει να αποδίδει το πρόβλημα σε εξωγενείς παράγοντες αποσείοντας τις ευθύνες της.

Επικοινωνιακές φούσκες που δεν ανταποκρίνονται στις ανάγκες των πολιτών

Οι αυξήσεις από 2,2% έως 2,5% στις συντάξεις που υπόσχεται η κυβέρνηση είναι κατώτερες από τον πληθωρισμό (3,1% τον Αύγουστο) και δεν ανταποκρίνονται στις πραγματικές ανάγκες των συνταξιούχων.

Το Εθνικό Σύστημα Υγείας καταρρέει τη στιγμή που η ιδιωτική δαπάνη για παροχή υπηρεσιών υγείας έχει ξεπεράσει το 40% και οι ήδη κακοπληρωμένοι επαγγελματίες υγείας «τιμωρούνται» με στέρηση μισθού, επειδή καταγγέλλουν τις ελλείψεις σε εξοπλισμό, υποδομές και δυναμικό με αποτέλεσμα να χάνουν άδικα τη ζωή τους συμπολίτες μας.

Πού είναι οι προσλήψεις γιατρών και προσωπικού, όταν το ΕΣΥ έχει ανάγκη από 4.000 άτομα; Τι έχει γίνει για την στήριξη των συνταξιούχων και όλων όσων αντιμετωπίζουν προβλήματα υγείας;

Το «πρόσθετο κίνητρο» των 7.200 ευρώ για τους γιατρούς σε απομακρυσμένες περιοχές είναι άλλη μια προσπάθεια εντυπωσιασμού. Στην πραγματικότητα αυτό το ποσό είναι πιο μικρό και από το επίδομα των 400 ευρώ που παίρνουν οι αγροτικοί. Και προϊδεάζει για την επόμενη καμπάνια, η οποία θα κατηγορεί τους γιατρούς που δεν συγκινούνται από τα ψίχουλα της κυβέρνησης, ειδικά στα Νοσοκομεία της Περιφέρειας που καταρρέουν.

Σε ό,τι αφορά την αναμόρφωση του φορολογικού συστήματος, οι εξαγγελίες για «δικαιότερη φορολογία» παραμένουν κενές περιεχομένου. Η φορολογική επιβάρυνση εξακολουθεί να πλήττει δυσανάλογα τους μισθωτούς και τους μικρομεσαίους, ενώ οι μεγάλες επιχειρήσεις και οι οικονομικά ισχυροί εξακολουθούν να απολαμβάνουν προνομιακή αντιμετώπιση και φοροαπαλλαγές, παρότι το δόγμα των trickle down economics μετά από 5 χρόνια, έχει καταρριφθεί από την πραγματικότητα.

Με δύο λόγια, η κυβέρνηση Μητσοτάκη συνεχίζει να επιδεικνύει τη νεοφιλελεύθερη της ατζέντα, αδιαφορώντας για την πραγματικότητα που βιώνουν οι εργαζόμενοι και τα ευάλωτα στρώματα της κοινωνίας.

Χωρίς την ουσιαστική αντιμετώπιση των αιτιών της ακρίβειας και της κερδοσκοπίας και χωρίς μια φορολογική πολιτική που θα αποδίδει δίκαια βάρη, η οικονομική κρίση θα συνεχίσει να βαθαίνει, με τις κοινωνικές ανισότητες να διογκώνονται.

Η πρόσβαση στη στέγαση είναι δικαίωμα των πολλών και όχι προνόμιο των λίγων

Η στεγαστική κρίση είναι εξίσου έντονη, με τους Έλληνες να δαπανούν σημαντικά μεγαλύτερο ποσοστό του ήδη χαμηλού εισοδήματός τους για τη στέγαση σε σχέση με τους υπόλοιπους Ευρωπαίους.

Οι εξαγγελίες για επιδοτήσεις ενοικίου και στεγαστικά δάνεια αποτελούν προσωρινές λύσεις που δεν αγγίζουν το βάθος του προβλήματος. Αυτό που χρειάζεται είναι η θωράκιση των πολιτών από την στεγαστική επισφάλεια. Το κόστος στέγασης δεν πρέπει να υπερβαίνει το 25% του διαθέσιμου εισοδήματος ενός νοικοκυριού.

Η ουσιαστική απάντηση θα έπρεπε να περιλαμβάνει τη ρύθμιση της αγοράς ακινήτων και την επένδυση στη δημόσια, κοινωνική και πράσινη στέγαση, παρέχοντας βιώσιμες λύσεις για τα ευάλωτα κοινωνικά στρώματα και την αξιοποίηση εγκαταλειμμένων κτιρίων και φυσικά αναστολή των πλειστηριασμών και προστασία της λαϊκής κατοικίας.

Ωστόσο στην ανάγκη για περισσότερες επενδύσεις σε κοινωνική, δημόσια, ενεργειακά αποδοτική, κατάλληλη και οικονομικά προσιτή στέγαση, η χώρα μας όχι απλώς υπολείπεται, αλλά βρίσκεται στο μηδέν και μάλιστα αρνείται να αξιοποιήσει ευρωπαϊκούς πόρους σε αυτή την κατεύθυνση.

Στην Ευρώπη έχουμε νομοθετήσει για την αντιμετώπιση της στεγαστικής κρίσης . Το Νέο Ευρωπαϊκό Bauhaus μπορεί να λειτουργήσει και ως ένα επιπλέον χρήσιμο εργαλείο αντιμετώπισης της στεγαστικής επισφάλειας, της ενεργειακής φτώχειας και των κοινωνικών ανισοτήτων.

Προωθεί την προσιτή, συμπεριληπτική στέγαση, με έμφαση στους νέους και τους ευάλωτους.

Στους πολίτες που μπορεί να μην πληρούν τα εθνικά κριτήρια για στεγαστική βοήθεια, αλλά αδυνατούν να αντέξουν το διαρκώς αυξανόμενο στεγαστικό κόστος. Το υπάρχον δημόσιο αλλά και ιδιωτικό αχρησιμοποίητο στεγαστικό απόθεμα μπορεί μετά από ανακαίνιση και ενεργειακή αναβάθμιση να διατεθεί ως κοινωνική κατοικία.

Όμως χρειάζεται μια κυβέρνηση με κοινωνικό προσανατολισμό.

Σε πλήρη ευθυγράμμιση με τον Ντράγκι

Ο «οδικός χάρτης» του κ. Μητσοτάκη ευθυγραμμίζεται σε μεγάλο βαθμό με το πολιτικό όραμα που παρουσίασε ο Μάριο Ντράγκι στην έκθεσή του για τη σωτηρία της ευρωπαϊκής οικονομίας.

Ο κ. Ντράγκι προσφέρει στον κ. Μητσοτάκη άλλη μια πρώτης τάξεως ευκαιρία για την προώθηση της λιτότητας και των συντηρητικών μεταρρυθμίσεων σε βάρος των δημόσιων παροχών και των αναγκών που πρέπει να καλύψουν όλοι, -ες.

• Ο Κώστας Αρβανίτης είναι Αντιπρόεδρος της Left, επικεφαλής της Ευρωομάδας του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ