Πέρασα πρόσφατα από το Πάρκο Ελευθερίας, μετά την μερική ανάπλασή του ως χώρου ιστορικής μνήμης και πολιτισμού. Κάθετες σημάνσεις από οξειδωμένο χάλυβα φέρουν συγκινητικούς στίχους του Ρίτσου, του Καζαντζάκη, του Λειβαδίτη, του Σολωμού, του Φεραίου ενώ ένα πλακόστρωτο από κυβόλιθους με πλευρικές ενδιαφέρουσες φυτεύσεις σε οδηγούν στο «Athens Book Space»: μια λευκή κατασκευή από μεταλλικό σκελετό με πλήρωση από υαλοστάσια και διάτρητη λαμαρίνα, πακτωμένη στο έδαφος με χυτό μωσαικό.

Ήταν κλειστή, μεσημέρι καθημερινής ενώ έχει ήδη εγκαινιαστεί. Είχε κάποια ελάχιστα βιβλία στα ράφια και υποθέτω ότι με κάποιον τρόπο ο χώρος θα είναι ευέλικτος και θα ανοίγει, μιας και ονομάζεται «υπαίθριο αναγνωστήριο». Θα μπορούσε να είναι κινητή κατασκευή, συναρμολογούμενη, βιοκλιματική, ανθεκτική, ανακυκλώσιμη. Αλλά δεν είναι. Είναι μόνο ντιζαινάτη. Ένα φάνσυ ακριβό «περίπτερο» σε πάρκο, στα πρότυπα της Σερπεντάιν του Λονδίνου.

Δεν θα είχα καμία αντίρρηση για ένα έργο που προωθεί την ανάγνωση και τα βιβλία, αν υπήρχε όμως ένα ολοκληρωμένο δίκτυο βιβλιοθηκών όπως σε όλες τις ευρωπαικές πρωτεύουσες. Στην Αθήνα δυστυχώς υπάρχουν τα εξής: η κεντρική Βιβλιοθήκη του Δήμου στον Σταθμό Λαρίσης που έχει κλείσει από τον Ιανουάριο για ανακαίνιση. Εκεί συστεγάζονται η μουσική και παιδική βιβλιοθήκη.

Η «Ιωάννειος Βιβλιοθήκη» που λειτουργεί ως παράρτημα στον τρίτο όροφο κτιρίου στην Πανόρμου και μια βρεφική-νηπιακή-παιδική στο Πάρκο για το Παιδί & τον Πολιτισμό στους Αμπελόκηπους. Αυτές. Μόνο. Και είναι όλες μίζερες και λίγο παλιακές, χωρίς ποιοτικούς χώρους ανάγνωσης και μελέτης, χωρίς κατάλληλες συνθήκες φωτισμού/αερισμού, χωρίς ενδιαφέροντα σημεία συγκέντρωσης για εκδηλώσεις, χωρίς σύγχρονες υποδομές αρχειοθέτησης, δανεισμού και τρόπους συνδιαλλαγής με το κοινό.

Αυτά συμβαίνουν στην Αθήνα του 2023, την στιγμή που οι δημοτικές (όχι οι δημόσιες) βιβλιοθήκες στην Στοκχόλμη για παράδειγμα, είναι όχι μόνο 46 αλλά εντελώς σύγχρονες διαθέτοντας βιβλία, περιοδικά, εφημερίδες, ταινίες, μουσική και podcasts μεταξύ άλλων. (Σ’ ολόκληρη την Σουηδία υπάρχουν 1400 δημόσιες βιβλιοθήκες εντωμεταξύ. Αλλά αυτό είναι μια άλλη ιστορία). Εμείς γιατί τόσα χρόνια να μην έχουμε καταφέρει να έχουμε τουλάχιστον μία σύγχρονη Δημοτική Βιβλιοθήκη με παραρτήματα σε κάθε μια από 7 Δημοτικές Κοινότητες, όπως προτείνει η «Ανοιχτή Πόλη»; Που θα λειτουργούν ως ζωντανός πόλος εκπαίδευσης, γνώσης, πληροφορίας και ψυχαγωγίας για όλους;

Το «Athens Book Space» συγκαταλέγεται λοιπόν για μένα στα μεγαλεπίβολα έργα, στα έργα βιτρίνας, παρότι μοιάζει μικρό και έχει ενδιαφέρουσα πολιτιστική χρήση. Γιατί η χωροθέτησή του σ’ένα από τα πιο ορατά σημεία της πόλης, πάνω από το αμφιθεατρικό Πάρκο Ελευθερίας, που ήταν ούτως ή άλλως ωραίο και πράσινο, θυμίζει τον Μεγάλο Περίπατο της Πανεπιστημίου που είχε από τα φαρδύτερα πεζοδρόμια της Αθήνας και μετά από τρία χρόνια ταλαιπωρίας και κατασπατάληση δημοσίου χρήματος, απλά έγιναν ακόμα φαρδύτερα.

Η «Ανοιχτή Πόλη» δεν θέλει ακριβά έργα μόνο για το κέντρο πόλης, τους τουρίστες και τους επισκέπτες του Σαββατοκύριακου. Θέλει μια δίκαιη πόλη, με χωρική, περιβαλλοντική και κοινωνική ισότητα. Με δραστική αλλαγή προτεραιοτήτων και ισότιμη αντιμετώπιση των 7 Κοινοτήτων. Για να γίνει η Αθήνα ανθεκτική πόλη προσφέροντας καλύτερη ποιότητα ζωής σε όλους. Φτιάχνουμε πρώτα βιβλιοθήκες για όλους και μετά κάνουμε και σημειακές παρεμβάσεις εντυπωσιασμού.

Και μιας και μιλάμε για πολιτισμό, ας ενημερώσει κάποιος τον Δήμαρχο ότι δεν μπορεί να παρκάρει όπου βρει αυτά τα ογκώδη κοντέινερς ανακύκλωσης (ιδιωτικής εταιρείας που συνεργάζεται με τον Δήμο) που ορθώνονται τρομακτικά μπροστά από χώρους – μνημεία, πληγώνοντας την αισθητική μας. Στο Πάρκο Ελευθερίας, δίπλα στον Σταθμό Μέγαρο Μουσικής, στον πεζόδρομο της Τοσίτσα, ανάμεσα στο Πολυτεχνείο και το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, στην πλατεία Αυδή πλάι στην Δημοτική Πινακοθήκη.

Βέβαια τί περιμένει κανείς από έναν Δήμο, αν το ίδιο το Υπουργείο Πολιτισμού προχωρεί σε αποφάσεις όπως η παραχώρηση και των 60 αναψυκτηρίων των Μουσείων και των Πολιτιστικών Χώρων του ΟΔΑΠ στην αλυσίδα “Γρηγόρης μικρογεύματα”; Αν συμφωνεί με την λογική της «πλαστικής» εταιρικής ταυτότητας; Αν δεν καταλαβαίνει ότι ακόμα και επενδυτικά να το δει κανείς, αυτό που ελκύει κόσμο σε ένα καφέ Μουσείου είναι η μοναδικότητα στον σχεδιασμό και οι εκδηλώσεις που φιλοξενεί;

Αν δεν καταλαβαίνει ότι έχουμε ανάγκη από κτίρια όπως το κτίριο του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων, για το οποίο η υπουργός Πολιτισμού ανακάλεσε την άδεια παραχώρησης με πρόσχημα «δημοσίου συμφέροντος» και προθεσμία «έξωσης» την Δευτέρα 9 Οκτωβρίου, μια μέρα μετά τις αυτοδιοικητικές εκλογές; Ένα μοναδικό κτίριο Συλλόγου που αγκάλιασε τις τέχνες & τα γράμματα, άνοιξε πολιτικές συζητήσεις, φιλοξένησε δράσεις, προβολές & μαζώξεις, έφερε κόσμο πραγματικά «μαζί». Δημόσιο και ανοιχτό σε όλους.

Η «Ανοιχτή Πόλη» ονειρεύεται έναν Δήμο που θα λειτουργεί ως ένα μικρό «Υπουργείο Πολιτισμού», υποστηρίζοντας δημιουργικά δίκτυα και καλλιτέχνες με χρηματοδοτήσεις, συμπαραγωγές, υποτροφίες. Προτείνει διαφορετική οργάνωση του Δήμου με αποκέντρωση αρμοδιοτήτων και πόρων προς τις 7 Δημοτικές Κοινότητες και βασικό εργαλείο οικονομικής διαχείρισης τον συμμετοχικό προϋπολογισμό που δεν επικυρώνεται απλά από Συμβούλια αλλά συνδιαμορφώνεται από όλους σε ετήσια βάση.

Εμπλέκει τους δημότες, αφήνοντάς τους να συναποφασίζουν πού και με ποιον τρόπο διατίθενται οι πόροι του Δήμου. Παράλληλα, προτείνει την δημιουργία Δημοτικού Συμβουλίου Τεχνών, Διεθνούς Φεστιβάλ Νέων Λογοτεχνών, Ευρωπαϊκού Φεστιβάλ Θεάτρου, Στέγης Χορού, Πολιτιστικού Κόμβου -φορέα Πολιτιστικής Καινοτομίας και Κέντρου Τέχνης, με στοχευμένες δράσεις για την ενίσχυση και του κινηματογράφου.

Η «Ανοιχτή Πόλη» θέλει να αναδείξει την πολιτιστική μας κληρονομιά μέσα από δράσεις για την Αθήνα αναζητώντας έναν πολυφωνικό πολιτισμό που αντανακλά τις ιδιιατερότητες της πόλης, επενδύει στην δημιουργική οικονομία και είναι συμπεριληπτικός. Για την «Ανοιχτή Πόλη» ο πολιτισμός είναι δημόσιο αγαθό, αφορά τους πολλούς, γεννιέται και διαχέεται και στις 7 Δημοτικές Κοινότητες. Είναι παντού και για όλους.

• H Τζίνα Σωτηροπούλου είναι αρχιτέκτων μηχανικός, υποψήφια δημοτική σύμβουλος στον Δήμο της Αθήνας με τον συνδυασμό «Ανοιχτή Πόλη» με επικεφαλής τον Κώστα Ζαχαριάδη