Στα «δικαιώματα» των πολιτών διατυπώνονται «κοινωνικές λειτουργίες» που αφορούν και προσδιορίζουν τις αναγκαίες πνευματικές και ψυχοσωματικές εκφάνσεις, οι οποίες ανάλογα οριοθετούν προσαρμογές και αποδοχές μεταξύ των μελών της. 

Στις πνευματικές εντάσσονται η ελευθερία της σκέψης και του λόγου, έκφρασης και κοινωνικής αναφοράς που επιτρέπουν στον πολίτη να αισθάνεται ως μέλος της κοινωνικής δυναμικής, σε ισότιμη αναλογία ανεξάρτητα  των βιολογικών, φυλετικών, μορφωτικών  και κοινωνικών προελεύσεων – κατατάξεων.

Στις ψυχοσωματικές αναφέρονται οι εκφάνσεις επικοινωνίας μη λεκτικές σωματοποιημένες με δυνατότητες ατομικής και συλλογικής παρουσίας οι οποίες πραγματώνουν  ανάγκες ικανοποίησης, χαλάρωσης και ανατροφοδότησης της ατομικότητας του κάθε πολίτη.

Τα παραπάνω κατοχυρώνονται θεσμικά ως «κοινωνικά  δικαιώματα» των πολιτών όπου σε μια κοσμική  δημοκρατική κοινωνία έχoυν υποχρέωση ύπαρξης, αλλά και υπεράσπισης όταν κρατικές, ιδιωτικές και παραθεσμικές «εξουσίες» διατείνονται να παραβλέψουν – ανατρέψουν.

Η δυνατότητα ερμηνείας της επιστημονικής γνώσης είναι αναλογική με την  διαστρωμάτωση των πολιτών και ως εκ τούτου διαμορφώνει «διαφοροποιημένες» χρήσεις των «κοινωνικών δικαιωμάτων», με αποτέλεσμα  η κατανόηση, αποδοχή ή άρνησή τους να αιτιολογούνται εξαιτίας της καταγωγής τους.

Επίσης η πρόσληψη «πολιτισμικού κεφαλαίου» εξαρτημένη από την παιδεία και την κοινωνική κινητικότητα καθορίζει στερεοτυπικές αναφορές, όπως στα «κοινωνικά δικαιώματα» που αφορούν την υγεία των πολιτών καθώς επίσης και τον τρόπο διαχείρισής τους.

Πώς όμως ο πολίτης δύναται να αποδεχτεί την «αναστολή» της εφαρμογής των «κοινωνικών δικαιωμάτων» του σε «έκτακτες» περιστάσεις όπως αυτές ορίζονται από την επιστήμη, απόρροια της εξιδεικευμένης γνώσης η οποία δε δέχεται ερμηνευτική απλούστευση;  

Η αναφορά στο ερώτημα μπορεί να αντιστοιχηθεί ανάλογα με τις περιόδους «κρίσεων» κοινωνικών, υγειονομικών, οικονομικών,  παράλληλα όμως δύναται τα μέτρα περιορισμού των «κοινωνικών δικαιωμάτων» να επίκεινται στο πεδίο της κριτικής και πολιτικής αντιπαράθεσης.  

Η ατομική υγεία ως «κοινωνικό δικαίωμα» επιλογής  διαχείρισής της εκτός από τον ίδιο τον πολίτη το έχει και η πολιτική λόγω της κοινωνικής προστασίας, αλλά το ζητούμενο είναι πως τεκμηριώνεται και επικοινωνείτε η αποδοχή του επιστημονικού λόγου ως αιτιολογία παρέμβασης.

Ακόμη η πολιτική ως συνδετικός κρίκος στην σχέση πολίτη και κοινωνίας «εξουσιοδοτείται» να ενεργεί σε θέματα που αφορούν το συμφέρον τους, αλλά όχι απριόρι τη και λόγω έκτακτων καταστάσεων χωρίς κάτι τέτοιο να έχει την έγκριση τους. 

Ειδικότερα εάν η πολιτική διαχείριση είναι μονομερής χωρίς να έχει ένα ευρύτερο κομματικό πεδίο συμφωνίας όπως διαφαίνεται και στην παρούσα διαχείριση της πανδημίας, τότε εγείρονται θέματα αμφισβήτησης και εγκυρότητας των αποφάσεων.

Η διαχειριστική δυνατότητα – ικανότητα των εχόντων την πολιτική ευθύνη ανάλογων κοινωνικών ζητημάτων με επίδραση στο σύνολο του πληθυσμού, ξεφεύγει από τα πλαίσια της «κομματικής» και ανάγεται στην συνεννόηση της εθνικής πολιτικής ως  συνυπευθυνότητα έναντι των πολιτών και της κοινωνίας. 

Δυστυχώς δε διαφαίνεται με την υπάρχουσα προσέγγιση της ελληνικής πολιτικής πραγματικότητας κάτι τέτοιο να μπορεί να γίνει, αφού σε ένα τόσο σοβαρό ζήτημα όπως η «πανδημία» η πολιτική λειτουργεί «κομματικά» χωρίς «εθνική συνείδηση».

Η πολιτειακή παρέμβαση με σκοπό την προοπτική συνεννόησης όλων των κομματικών εκπροσώπων σε εθνική πολιτική, εφόσον το πρόβλημα της πανδημίας είναι έξω και μακρόθεν της «μικροπολιτικής – μικροκομματικής» αντιπαράθεσης, διαφαίνεται ως η αναγκαία και αποδεκτή λύση στη δεδομένη στιγμή.  

*Ο Παντελής Κωνσταντινάκος είναι Καθηγητής Πανεπιστημίου Πελοποννήσου