Η εικόνα είναι σχεδόν πανομοιότυπη, γνωστή στους ελληνικούς δρόμους: δικυκλιστής χωρίς κράνος ελίσσεται ανάμεσα σε αυτοκίνητα που περιμένουν σε σηματοδότη, φτάνει στη διάβαση πεζών, ελαττώνει ταχύτητα, κοιτάζει δεξιά αριστερά αν έρχεται κάποιο όχημα και περνά με κόκκινο.

Συνέβη προχθές σε κεντρική διασταύρωση της Θεσσαλονίκης με τον νεαρό οδηγό να βρίζει μάλιστα μια ηλικιωμένη κυρία η οποία εκείνη τη στιγμή επιχειρούσε να περάσει από τη διάβαση στο απέναντι πεζοδρόμιο. Δεν είναι μόνον ότι η αήθης αυτή συμπεριφορά, δείγμα «ανείπωτου τσαμπουκά», στιγματίζει το σύνολο των μοτοσυκλετιστών. Το σημαντικότερο είναι ότι κινδυνεύει ο ίδιος ο αναβάτης που μπορεί να παρασύρει και ζωές άλλων.

Η Ελλάδα όπως είναι γνωστό κατέχει μία από τις υψηλότερες θέσεις σε ποσοστά θανάτων ανά εκατομμύριο κατοίκων μεταξύ των κρατών-μελών της ΕΕ, παρουσιάζοντας μία ελαφρά μείωση τη διετία 2014-2015. Η υπερβολική ταχύτητα, τα χαμηλά ποσοστά χρήσης του κράνους, η οδήγηση σε κατάσταση μέθης, η χρήση κινητών τηλεφώνων κατά την οδήγηση, η κακή κατάσταση του οδοστρώματος στους περισσότερους ελληνικούς δρόμους, η ελλιπής αστυνόμευση και η επιθετική οδήγηση εκ μέρους των οδηγών αυτοκινήτων που περιλαμβάνει την παραβίαση του ΚΟΚ αποτελούν τις αιτίες των τροχαίων δυστυχημάτων στα οποία εμπλέκονται δικυκλιστές.

Ο κόσμος της μοτοσυκλέτας και η ΜΟΤΟΕ

Έχει περάσει ανεπιστρεπτί η εποχή που ο μοτοσυκλετιστής αντιμετωπιζόταν ως ο αποδιοπομπαίος τράγος, ο καμικάζι, ο “σουζάκιας”. Σήμερα το δίκυκλο έχει εισέλθει πλέον στην καθημερινή ζωή είτε ως οικονομικό, φιλικό προς το περιβάλλον και ταχύ μέσο μετακίνησης μέσα στην πόλη, που λύνει το κυκλοφοριακό, είτε ως μέσο αναψυχής, τουρισμού και επαφής με τη φύση.

Περισσότεροι από ενάμισι εκατομμύριο Έλληνες χρησιμοποιούν καθημερινά το δίκυκλο. Αποτέλεσμα αυτής της μαζικής χρήσης του δικύκλου και κυρίως της δράσης του οργανωμένου μοτοσυκλετισμού είναι όχι μόνον ν΄ αλλάξει η κοινωνική εικόνα του μοτοσυκλετιστή, αλλά ταυτόχρονα οι φορείς του (Μοτοσυκλετιστική Ομοσπονδία Ελλάδας και οι τοπικές λέσχες) να μετεξελιχθούν, χωρίς υπερβολή, σε χώρους συσπείρωσης χιλιάδων νέων, που έχουν στο επίκεντρο του ενδιαφέροντός τους τη μοτοσυκλέτα.

Κάτοχοι μηχανών μεγάλου κυβισμού και δικύκλων για την πόλη, chopper, endure και ξερών cross, λάτρεις κλασσικών μοτοσυκλετών από τις δεκαετίες του ΄40 και του ΄50, όπως και ιδιοκατασκευών τύπου dragster και πολλοί, πάμπολλοι  περιηγητές, ταξιδιάρηδες σε δύο τροχούς είναι ο θαυμαστός κόσμος της μοτοσυκλέτας.

Η ΜΟΤΟΕ, ιδρυτικό μέλος της Ομοσπονδίας Ευρωπαϊκών Ενώσεων Μοτοσυκλετιστών (FEMA), που δημιουργήθηκε το 1981 με πρωτοβουλία του Μοτοσυκλετιστικού Ομίλου Θεσσαλονίκης (ΜΟΘ) συμμετέχει πλέον σε επιτροπές του υπουργείου Μεταφορών με προτάσεις σε θέματα που έχουν σχέση με την οδική ασφάλεια, την αλλαγή του ΚΟΚ, την αναμόρφωση των εξετάσεων υποψηφίων οδηγών, τους αγώνες και άλλα προβλήματα που απασχολούν τους δικυκλιστές.

Το πρόβλημα, ωστόσο, με την οδική ασφάλεια κυρίως όσων οδηγούν μοτοσυκλέτα παραμένει. Και στο Ευρωπαϊκό Συνέδριο της Διεθνούς Ομοσπονδίας Μοτοσυκλέτας (FIM Europe) που πραγματοποιείται αυτές τις μέρες στην Καβάλα (για πρώτη φορά στην χώρα μας μετά από πρόταση της ΜΟΤΟΕ) και στο οποίο συμμετέχουν εκπρόσωποι εθνικών ομοσπονδιών από 47 ευρωπαϊκές χώρες είναι το κυρίαρχο θέμα.

«Να μη φοράς κράνος είναι βλακεία»

Η ασφαλής οδήγηση εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, αλλά πρωτίστως είναι θέμα Παιδείας. Σε μία συζήτηση που είχα με τον πρόεδρο της Διεθνούς Ομοσπονδίας Μοτοσυκλέτας (FIM-Europe) Δρ.Wolfgang Srb, το μήνυμά του προς τους νέους κυρίως Έλληνες μοτοσυκλετιστές είναι σαφές: να φροντίζουν την ασφάλειά τους.

«Πέρα από τα μεγάλα αθλητικά γεγονότα, που διοργανώνουμε, το σημαντικότερο, είναι η οδική ασφάλεια, κάτι που πραγματικά προωθούμε. Γίνονται πάρα πολλά ατυχήματα σε όλο τον κόσμο, και  ιδιαίτερα εδώ στην Ελλάδα.

Ένα λέω στους νέους. Φερθείτε έξυπνα, φορέστε κράνη. Η οδήγηση χωρίς κράνος δεν είναι εξυπνάδα, είναι χαζομάρα. Είναι θλιβερό να χάνονται ζωές. Κάποιοι νέοι πιστεύουν ότι είναι cool να οδηγούν χωρίς κράνος. Σας διαβεβαιώνω πως δεν είναι. Αντιθέτως είναι βλακεία. Μπορεί να κάνει ζέστη. Ναι. Ζεσταινόμαστε με όλο τον εξοπλισμό: τις μπότες, τα δερμάτινα, όλα αυτά. Ναι. Όμως πρόκειται για τη ζωή σας. Μην ρισκάρετε τη ζωή σας. Φερθείτε έξυπνα και φορέστε κράνος. Η οδική ασφάλεια είναι  θέμα εκπαίδευσης, των κέντρων εκπαίδευσης».

Κινούμενο στο ίδιο μήκος κύματος και το υπουργείο Μεταφορών και Δικτύων (ΥΠΟΜΕΔΙ) σχεδιάζει σειρά δράσεων, που αφορούν στη συμμετοχή και διοργάνωση ημερίδων, συνεδρίων, σεμιναρίων, την ανάπτυξη εκπαιδευτικών εγχειριδίων, την αναμόρφωση  του Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας, την ανάπτυξη νέων εγχειριδίων υποψηφίων οδηγών, την υλοποίηση ευρωπαϊκών έργων ( HeERO και e-Call) και την ανάπτυξη λογισμικών εφαρμογών εκπαίδευσης οδηγών και διαχείρισης οδικής ασφάλειας («Ανάπτυξη και Λειτουργία Ηλεκτρονικής Ακαδημίας Οδήγησης – “e-Drive Academy”»).

Στόχος μας, όπως μου ανέφερε ο Κωνσταντίνος Μπουλμέτης, διευθυντής της υφυπουργού ΥΠΟΜΕΔΙ, Μαρίνας Χρυσοβελώνη, «είναι να προετοιμάσουμε οδηγούς, οδηγούς γονείς που μεταφέρουν τα παιδιά τους, επιβάτες και πεζούς με επαρκείς γνώσεις και επίγνωση της ευθύνης που φέρουν όταν κυκλοφορούν στον δρόμο».

Κυρίαρχο ρόλο επίσης για το αρμόδιο υπουργείο είναι η αναδιαμόρφωση του θεσμικού πλαισίου για την εκπαίδευση και εξέταση των υποψηφίων οδηγών, με στόχο την διαμόρφωση στέρεων βάσεων για την ενίσχυση της οδικής ασφάλειας με διαφανείς και αδιάβλητους τρόπους.

Ήδη, με τροπολογία που ψηφίστηκε την προηγούμενη εβδομάδα στη Βουλή, αποκαταστάθηκαν κάποια πρακτικά προβλήματα σε σχέση με τους εκπαιδευτές υποψηφίων οδηγών, ανοίγοντας το δρόμο για την επεξεργασία ενός νέου πλαισίου, που προβλέπει αλλαγές στον τρόπο διενέργειας των εξετάσεων, με διαδικασίες αδιάβλητες και διαφανείς με τελική ημερομηνία εφαρμογής τον Ιούνιο του 2017.

Μαθήματα οδικής ασφάλειας στα σχολεία

Το ΥΠΕΔΙ αναμένεται ακόμη να συνεργαστεί με το υπουργείο Παιδείας ώστε να πετύχει την πλήρη εισαγωγή του μαθήματος οδικής ασφάλειας στην εκπαιδευτική διαδικασία και να διευρύνει τη συνεργασία του με την ΑΜΟΤΟΕ (Μοτοσυκλετιστική Ομοσπονδία Ελλάδας) και τη FIM.

Ανάλογη δράση έχει αναλάβει ο Θωμάς Κακαδιάρης, π. μέλος του Δ.Σ. της ΜΟΤΟΕ, που δημιούργησε μετά από χρόνια προσπαθειών το Ελληνικό Ινστιτούτο Μοτοσυκλέτας «Μοτοθέσις» με την ενεργή στήριξη της ΜΟΤΟΕ. Το «Μοτοθέσις» αναπτύσσει σε όλη τη χώρα, μέσω πιστοποιημένων παρατηρητών εκπαίδευσης, δράσεις ενημέρωσης και εκπαίδευσης με στόχο τη βελτίωση της ασφάλειας των μοτοσυκλετιστών. Απευθύνεται σε όλους τους χρήστες δικύκλου, κυρίως, όμως, σε νέους ηλικίας 14-17 ετών που πρόκειται να αποκτήσουν τα προσεχή χρόνια άδεια ικανότητας οδήγησης.

 Στόχος όλων των εμπλεκομένων φορέων είναι να μειωθούν οι νεκροί από τα οδικά τροχαία δυστυχήματα –και όχι ατυχήματα- το 2020 κατά 50% σε σχέση με το 2010. Για να μη μείνουμε, όμως, μία ακόμη φορά στις διακηρύξεις και στην καταγραφή καλών προθέσεων εκ μέρους της πολιτείας, απαιτείται αφενός η εντατικοποίηση και η υλοποίηση των προσπαθειών και αφετέρου η συνεργασία μεταξύ του Δημοσίου και της ΜΟΤΟΕ.

Η ασφαλής οδήγηση είναι κατ΄εξοχήν θέμα Παιδείας και η πρόληψη ο βασικός παράγοντας για την αποφυγή δυστυχημάτων. Αλλά στην προκειμένη περίπτωση απαιτείται και η αυστηρή αστυνόμευση, επιβάλλοντας τη χρήση του κράνους. Όχι όπως γίνεται μέχρι τώρα με μπλόκα της αστυνομίας τυχάρπαστα ύστερα  από άνωθεν εντολές με αποτέλεσμα εύλογα να δίνεται η εντύπωση ότι οι έλεγχοι γίνονται για λόγους φοροεισπρακτικούς, αλλά με διάθεση νουθεσίας στο πλαίσιο καμπάνιας ενημέρωσης πριν την επιβολή χρηματικών προστίμων.  
 
* Ο Παύλος Νεράντζης είναι δημοσιογράφος και ντοκιμενταρίστας. Διατέλεσε Διευθυντής στην ΕΡΤ3 και ανταποκριτής για 35 χρόνια στην Ελλάδα της ιταλικής εφημερίδας Il Manifesto.